Τη βαρύνουσα σημασία της απευθείας αεροπορικής σύνδεσης μεταξύ Ελλάδας και Λιβύης, και κατ’επέκταση μεταξύ Λιβύης και Ευρώπης, μετά από διακοπή οκτώ ετών, που έχει ήδη δρομολογήσει η χώρα μας με προκήρυξη που “τρέχει” από την Αρχή Πολιτικής Αεροπορίας από τις 9 Ιουνίου και προβλεπόμενη ανακοίνωση της παραχώρησης των σχετικών δικαιωμάτων τις πρώτες μέρες του Ιουλίου, τονίζει ο υφυπουργός Εξωτερικών για την Οικονομική Διπλωματία και την Εξωστρέφεια Κώστας Φραγκογιάννης σε συνέντευξή του στο Αθηναϊκό – Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων και τη δημοσιογράφο Σοφία Αραβοπούλου.
Ο κ. Φραγκογιάννης μιλά επίσης για τις οικονομικές σχέσεις που αναπτύχθηκαν περαιτέρω το τελευταίο διάστημα ανοίγοντας νέες προοπτικές με το Ισραήλ, τη Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.
Ειδικότερα για το Ισραήλ εκτιμά ότι το πρόσφατο ταξίδι του “προσέφερε ακόμα μια ψήφο εμπιστοσύνης στην Ελλάδα, ως αξιόπιστου συνομιλητή και ασφαλούς επενδυτικού προορισμού”. Επισημαίνει την άριστη και συστηματική συνεργασία που έχει αναπτυχθεί με τον “αξιόπιστο συνομιλητή και φίλο πλέον” Σαουδάραβα υπουργό Επενδύσεων Khalid Al Faleh” με οδικό χάρτη που έχουν συγκεκριμενοποιήσει οι δύο πρόσφατες αμφίδρομες επιχειρηματικές αποστολές σε Ριάντ και Αθήνα.
Αναφέρεται, επίσης, λεπτομερώς στην “κοινή επιθυμία” Αθήνας-Ντουμπάι “να προσδώσουμε ακόμα μεγαλύτερο βάθος στην πραγματικά στρατηγική εταιρική μας σχέση”. Γεγονός που αποδεικνύεται εμπράκτως και από τη διήμερη επίσκεψη την προσεχή Τετάρτη στην Αθήνα του υπουργού Βιομηχανίας και Προηγμένης Τεχνολογίας των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων Dr Sultan Al Jaber, ο οποίος και θα εγκαινιάσει το Ελληνο-Εμιρατινό επιχειρηματικό φόρουμ με τη συμμετοχή δεκάδων εμιρατινών επιχειρήσεων από τον τουρισμό, την ενέργεια, την αγροτοβιομηχανία, την υγεία και φαρμακοβιομηχανία, τις μεταφορές και υποδομές, τη διαχείριση αποβλήτων.
Τέλος, ο υφυπουργός Εξωτερικών δίνει μία συνολική εικόνα για το πώς και πού βαδίζει η χώρα μας στον καίριο τομέα της Οικονομικής Διπλωματίας, των στρατηγικών επενδύσεων, και τις άμεσες περαιτέρω προοπτικές του. Στο πλαίσιο αυτό εκφράζει την αισιοδοξία του ότι “θα φτάσουμε τον στόχο που έχουμε θέσει για αύξηση των ‘Αμεσων Ξένων Επενδύσεων στο 4% του ΑΕΠ μέχρι το 2023 – από το 1,8% που ήταν το 2019 – και ότι θα μπορούμε σύντομα να θέτουμε και ακόμα πιο φιλόδοξους στόχους”.
Ακολουθεί αναλυτικά η συνέντευξη του υφυπουργού Εξωτερικών για την Οικονομική Διπλωματία και την Εξωστρέφεια Κ.Φραγκογιάννη
-Πρόσφατα επιστρέψατε από το Ισραήλ με υπογεγραμμένα δύο μνημόνια συνεργασίας σε στοχευμένες δράσεις. Σε ποιους τομείς εστιάζεται το ενδιαφέρον των Ισραηλινών και ποιες είναι οι προοπτικές εμβάθυνσης των διμερών οικονομικών σχέσεων στο άμεσο μέλλον;
Τα τελευταία χρόνια έχουμε βιώσει συνεχείς απροσδόκητες και απαιτητικές ανατροπές που έχουν οδηγήσει σε σημαντικές γεωπολιτικές αναταράξεις. Σε ένα τέτοιο περιβάλλον είναι σημαντικό να επαναβεβαιώνουμε τις παραδοσιακές σχέσεις φιλίας και να γνωρίζουμε ποιοι είναι οι σύμμαχοί μας. Στο πλαίσιο αυτό το πρόσφατο ταξίδι μου στο Ισραήλ προσέφερε ακόμα μια ψήφο εμπιστοσύνης στην Ελλάδα, ως αξιόπιστου συνομιλητή και ασφαλούς επενδυτικού προορισμού.
Με τα δύο νέα Μνημόνια μάλιστα που υπογράψαμε, το πρώτο με τον ισραηλινό φορέα στήριξης των εξαγωγών και επενδύσεων (Israel Export & International Cooperation Institute) και το δεύτερο με τον ισραηλινό Οργανισμό ασφάλισης εξαγωγικών πιστώσεων (Israel Foreign Trade Risks Insurance Corporation-ASHRA) επικυρώθηκε και θεσμοθετήθηκε αυτή η σχέση εμπιστοσύνης. Και οι δύο φορείς είναι εγνωσμένου κύρους στο αντικείμενό τους, ενώ με τις συμφωνίες εξασφαλίζονται μεταξύ άλλων η ανταλλαγή τεχνογνωσίας, εμπορικών πληροφοριών καθώς και πληροφοριών επί έργων εν εξελίξει.
Η στρατηγική μας σχέση με το Ισραήλ είναι δεδομένη, όπως και οι ιστορικοί δεσμοί φιλίας. Στόχος μας είναι η ανάληψη κοινών πρωτοβουλιών σε κρίσιμους τομείς αμοιβαίου ενδιαφέροντος στον κλάδο των νέων τεχνολογιών. Ενδεικτικά να αναφέρω της αξιολόγηση έργων για την αξιοποίηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, για τη βελτίωση της αγροτικής παραγωγής αλλά και για προτζεκτ υψηλής τεχνολογίας στην άμυνα και την κυβερνοασφάλεια.
Στο πεδίο αυτό υπήρξε μάλιστα έντονο ενδιαφέρον, από επιχειρήσεις στον κλάδο της πράσινης οικονομίας, για το πρότζεκτ Astypalea: Smart & Sustainable Island, τόσο στην αξιολόγηση του όσο και στην συμμετοχή για την υλοποίηση του.
-Πώς είναι οι σχέσεις μας με την Λιβύη, μετά από σημαντικά βήματα που έχει κάνει η ελληνική πλευρά και εσείς προσωπικά: την επαναλειτουργία της ελληνικής πρεσβείας στην Τρίπολη και του προξενείου μας στη Βεγγάζη, και την μεγάλη επιχειρηματική αποστολή με Έλληνες επιχειρηματίες, τον περασμένο Οκτώβριο, με σκοπό τη συμβολή στην ανοικοδόμηση της χώρας και την ευρύτερη οικονομική διμερή συνεργασία.
Η Λιβύη αποτελεί κομμάτι της άμεσης γειτονιάς μας, και δυστυχώς ακόμα συνεχίζει να υποφέρει από τις καταστροφικές συνέπειες ενός δεκαετούς εμφύλιου πολέμου. Ο λαός της Λιβύης αξίζει ένα ειρηνικό μέλλον, όπου η μοίρα του θα είναι στα δικά του χέρια, χωρίς την παρουσία ξένων στρατευμάτων, μισθοφόρων και ξένων μαχητών. Από την δική μας σκοπιά της οικονομικής διπλωματίας, θέλουμε ακόμα να δούμε τους Έλληνες της Λιβύης και την ελληνική επιχειρηματική κοινότητα να πρωταγωνιστεί και πάλι στην ανοικοδόμηση της χώρας.
Αυτός είναι και ο στόχος της έντονης δραστηριότητας που έχουμε αναπτύξει, με τις επανειλημμένες επισκέψεις μας στη Λιβύη – πέντε εντός του 2021 – τόσο σε επίπεδο πολιτικής ηγεσίας όσο και με επιχειρηματική αποστολή. Θέλουμε να ενισχύσουμε τις διμερείς οικονομικές και εμπορικές σχέσεις και να ενδυναμώσουμε την ελληνική επιχειρηματική παρουσία, στους τομείς των υποδομών, των μεταφορών, της ενέργειας, της παροχής ιατρικών υπηρεσιών.
Ενδεικτικά, μερικά αναγκαία έργα υποδομής στη Λιβύη στα οποία μπορούμε και θέλουμε ο ελληνικός επιχειρηματικός κόσμος να αναλάβει ενεργό ρόλο αφορούν τη συντήρηση και εκσυγχρονισμό αεροδρομίων, λιμανιών και μεγάλων οδικών δικτύων, έργα αποκατάστασης του δικτύου παραγωγής και διανομής ηλεκτρικής ενέργειας, ενώ κρίσιμη για τη χώρα είναι και η ανάπτυξη και λειτουργία ιατρικών μονάδων και νοσηλευτικών ιδρυμάτων.
Θέλω να επισημάνω ότι η Ελλάδα δίνει μάχη στο πεδίο της οικονομικής ανάπτυξης και της βελτίωσης της ποιότητας ζωής των πολιτών της Λιβύης. Είναι παρούσα στην Λιβύη και σύντομα θα είναι συνδεδεμένη και πάλι μαζί της.
-Τι εννοείτε ότι η χώρα μας δίνει μάχη στο πεδίο της οικονομικής ανάπτυξης και ποια θα είναι η σύνδεση που αναφέρετε;
Αναφέρομαι στις συζητήσεις για την απευθείας αεροπορική σύνδεση Ελλάδας – Λιβύης που μας ζητήθηκε επισταμένα στις συναντήσεις μας τόσο με τους Λίβυους Αξιωματούχους όσο και με τους Έλληνες επιχειρηματίες που δραστηριοποιούνται εκεί.
Μετά από μία μεγάλη προσπάθεια, σε συντονισμό με τα υπόλοιπα συναρμόδια υπουργεία και υπηρεσίες, προχωρήσαμε, με μία ανοικτή και διαφανή διαδικασία, σε πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος προς όλες τις ελληνικές αεροπορικές εταιρείες για την απευθείας αεροπορική σύνδεση Ελλάδας – Λιβύης.
Η προκήρυξη δημοσιεύθηκε από την Αρχή Πολιτικής Αεροπορίας ήδη από τις 9 Ιουνίου και εντός των πρώτων ημερών του Ιουλίου θα ανακοινωθεί η παραχώρηση των σχετικών δικαιωμάτων πτήσεων, το οποίο είναι ένα πρώτο σημαντικό βήμα προς την υλοποίηση της αεροπορικής σύνδεσης, η οποία αναμένεται να πραγματοποιηθεί το προσεχές διάστημα.
Η προοπτική της επαναλειτουργίας απευθείας τακτικής αεροπορικής πτήσης μεταξύ Ελλάδας και Λιβύης, και κατ’επέκταση μεταξύ Λιβύης και Ευρώπης, ύστερα από διακοπή οκτώ ετών σηματοδοτεί τον μείζονα ρόλο που διαδραματίζει η χώρα μας στην προσπάθεια δημιουργίας αναπτυξιακής δυναμικής στην γειτονική μας χώρα. Η απευθείας αεροπορική σύνδεση θα αποτελέσει τον δίαυλο για ενίσχυση της διμερούς οικονομικής συνεργασίας, ιδίως στους τομείς του εμπορίου, των κατασκευών και του τουρισμού.
-Οι οικονομικές μας σχέσεις έχουν αναπτυχθεί ιδιαίτερα τελευταία με τη Σαουδική Αραβία. Οι σχέσεις μας, όπως έχετε δηλώσει, είναι καλύτερες από ποτέ. Τον περασμένο Μάρτιο είχατε ηγηθεί μιας μεγάλης επιχειρηματικής αποστολής στο Ριάντ. Πριν από ένα εικοσαήμερο περίπου είχε έρθει στην Αθήνα πολυπληθής επιχειρηματική αποστολή της Σαουδικής Αραβίας με επικεφαλής τον υπουργό Επενδύσεων Khalid Al Faleh. Υπογράφηκε και μία ιστορική συμφωνία για τη μεταφορά δεδομένων. Το ενδιαφέρον, όπως προέκυψε από τις επαφές στην Αθήνα είναι μεγάλο. Τι follow up έχουμε;
Δεν θα πρέπει να προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι διατηρούμε ισχυρούς δεσμούς με την περιοχή του Κόλπου και συγκεκριμένα με την Σαουδική Αραβία. ‘Αλλωστε ζούμε στην ίδια ευρύτερη περιοχή, και μοιραζόμαστε τις ίδιες γεωπολιτικές προκλήσεις. Οι διαδοχικές μάλιστα επισκέψεις του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, την δύσκολη περίοδο της πανδημίας, και επαφές με τον διάδοχο, οδήγησαν στην αποκατάσταση ισχυρών δεσμών με τον Κόλπο. Βρισκόμαστε πλέον στην αρχή της σφυρηλάτησης μιας πολύ ισχυρής στρατηγικής εταιρικής σχέσης μεταξύ των δύο χωρών.
Προς αυτή την κατεύθυνση εργαζόμαστε συστηματικά με τον Σαουδάραβα Υπουργό Επενδύσεων Khalid Al Faleh για τον οποίο να οφείλω να επισημάνω ότι είναι ένας αξιόπιστος συνομιλητής και φίλος πλέον. Κατά την πρόσφατη μάλιστα επίσκεψη της επιχειρηματικής αποστολής από τη Σαουδική Αραβία πραγματοποιήθηκε και η 5η συνεδρίαση της Μικτής Διυπουργικής Επιτροπής, στις 29-31 Μαΐου 2022. Στην συνάντηση αυτή προχωρήσαμε και στην υπογραφή των προκαταρκτικών όρων (Heads of Terms) της Ελληνο-Σαουδαραβικής συμφωνίας για την κατασκευή υποθαλάσσιου και επίγειου καλωδιακού συστήματος μεταφοράς δεδομένων, που θα συνδέει την Ευρώπη με την Ασία μέσω Ελλάδας και Σαουδικής Αραβίας. Πρόκειται για τον East to Med data Corridor που είναι ένα εμβληματικό έργο το οποίο αξιοποιεί τη γεωγραφική θέση των δύο χωρών, για να δημιουργήσει έναν απαραίτητο για την παγκόσμια οικονομία διάδρομο μεταφοράς δεδομένων μεταξύ Ευρώπης και Ασίας.
Δεν είναι ωστόσο μόνο οι διακρατικές σχέσεις που κινούνται σε θετική πορεία. Σημαντική εξέλιξη κατά την πρόσφατη επίσκεψη της σαουδαραβικής επιχειρηματικής αποστολής, ήταν και η ανεπίσημη συνεδρίαση του Επιχειρηματικού Συμβουλίου Ελλάδας – Σαουδικής Αραβίας, κατά την οποία ορίστηκαν επικεφαλής – εκατέρωθεν – ανά τομέα δραστηριότητας (τουρισμό, ναυτιλία, υποδομές, καινοτομία, ενέργεια), οι οποίοι και αναλαμβάνουν να τρέξουν συγκεκριμένα έργα και ιδιωτικές συμφωνίες.
Όπως αναφέρετε και στο ερώτημα σας, κυρίαρχο ζητούμενο στην πολιτική μας και σε όλες τις δραστηριότητες που κάνουμε στην Οικονομική διπλωματία είναι το follow up, ή παρακολούθηση των συμφωνιών, των έργων και το αναμενόμενων παραδοτέων. Είναι μια δύσκολη διαδικασία που πρέπει να φέρουμε εις πέρας σε ένα αμιγώς πολιτικό υπουργείο που δεν είναι συνυφασμένο με τις παραγωγικές διαδικασίες που απαιτούν οι οικονομικές και επιχειρηματικές συμφωνίες. Και σε αυτή τη διαδικασία πλέον μας συνδράμει και ο ιδιωτικός τομέας με τον οποίο μέσα από τους εποπτευόμενους φορείς Enterprise Greece και Export Credit Greece, διατηρούμε στενή συνεργασία.
-Ενδιαφέρον υπάρχει και από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Θα θέλατε να μιλήσετε γι αυτό;
Οι πυκνές επαφές μεταξύ των δύο χωρών τα δύο προηγούμενα έτη, σε όλα τα επίπεδα, καταδεικνύουν το εξαιρετικό επίπεδο των διμερών σχέσεων και τη συναντίληψη που έχουμε σε ένα ευρύ φάσμα θεμάτων. Ταυτόχρονα, με τις επιχειρηματικές αποστολές από τα Εμιράτα στην Αθήνα, αλλά και την παρουσία της Ελλάδας στην έκθεση του Ντουμπάι, τη συνολική επίβλεψη της οποίας είχε το Enterprise Greece, αποδεικνύουμε και την κοινή μας επιθυμία να προσδώσουμε ακόμα μεγαλύτερο βάθος στην πραγματικά στρατηγική εταιρική μας σχέση.
Τις επόμενες ημέρες, στις 22 και 23 Ιουνίου, θα βρεθεί στην Αθήνα ο υπουργός Βιομηχανίας και Προηγμένης Τεχνολογίας των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων Dr Sultan Al Jaber, ο οποίος και θα εγκαινιάσει το Ελληνο-Εμιρατινό επιχειρηματικό φόρουμ που θα λάβει χώρα στην Αθήνα. Αξίζει να επισημανθεί ότι το Φόρουμ διοργανώνεται με πρωτοβουλία της εμιρατινής πλευράς και ειδικότερα του κρατικού επενδυτικού ταμείου του ‘Αμπου Ντάμπι: του ADQ. Η όλη διοργάνωση αποτελεί ένδειξη του έντονου ενδιαφέροντος των εμιρατινών επιχειρήσεων για συνεργασίες με ελληνικές επιχειρήσεις και για επενδύσεις στην Ελλάδα. ‘Αλλωστε, μόλις τον περασμένο μήνα υπεγράφη συμφωνία μεταξύ της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΑΤΕ) και του κρατικού βιομηχανικού και επενδυτικού Ταμείου Αμπού Ντάμπι ADQ για την πραγματοποίηση επενδύσεων 4 δισ ευρώ στην Ελλάδα.
Στο Φόρουμ θα συμμετάσχουν δεκάδες εμιρατινές επιχειρήσεις από τον τουρισμό, την ενέργεια, την αγροτοβιομηχανία, την υγεία και φαρμακοβιομηχανία, τις μεταφορές και υποδομές, τη διαχείριση αποβλήτων. Ενδεικτικά, αναφέρω τις Emirates Telecommunications Corporation – Etisalat, Abu Dhabi Investment Authority – ADIA, International Petroleum Investment Company – IPIC, Eagle Hills Properties LLC, Abu Dhabi National Energy Company – TAQA, Dubai Holding Group, Al Dahra Agricultural Company, Fly Emirates.
Εξίσου σημαντική είναι και η ανανέωση, επίσης τον Μάιο 2022, του Μνημονίου συνεργασίας της ΕΑΤΕ με το κρατικό επενδυτικό ταμείο Mubadala, για πραγματοποίηση κοινών επενδύσεων σε start-up και καινοτόμες Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις.
-Οι στρατηγικές επενδύσεις αποτελούν μία από τις σημαντικές προτεραιότητες της Οικονομικής Διπλωματίας. Και αυτό είναι σαφές και εκ του αποτελέσματος μέχρι τώρα. Υπάρχει κάτι στα σκαριά; Θέλετε να μας δώσετε μία εικόνα για τις προοπτικές;
Την επόμενη εβδομάδα συνεδριάζει η Διυπουργική Επιτροπή Στρατηγικών Επενδύσεων η οποία θα προχωρήσει σε νέες ανακοινώσεις και είναι ξεκάθαρο πλέον στην ελληνική κοινωνία ότι οι επενδύσεις παίζουν αναμφισβήτητα καθοριστικό ρόλο στην οικονομική ανάπτυξη μιας χώρας. Ταυτόχρονα αποτελούν κρίσιμο δείκτη της εξωστρέφειας της Ελληνικής οικονομίας, αλλά και της εμπιστοσύνης των επενδυτών για την ευρωστία της. Με το Εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο Εξωστρέφειας που διαθέτει πλέον η χώρα μας, όλοι οι στόχοι μας είναι καταγεγραμμένοι και μετρήσιμοι, όλες οι δράσεις είναι συστηματικές και στοχευμένες και τολμώ να πω ότι τα αποτελέσματα είναι εντυπωσιακά.
Από τον Ιούλιο του 2019 μέχρι σήμερα έχουν ενταχθεί στις Στρατηγικές Επενδύσεις συνολικά 35 έργα, συνολικού προϋπολογισμού 6,5 δισ ευρώ περίπου, τα οποία έχει υπολογιστεί ότι δημιουργούν 3.740 νέες θέσεις εργασίας. Επιπλέον, προετοιμάζονται αυτή τη στιγμή φάκελοι για τουλάχιστον 5 νέα επενδυτικά έργα, ενώ σε κάθε μας ταξίδι στο εξωτερικό και σε κάθε επαφή μας με επιχειρηματίες και επενδυτές, εργαζόμαστε για την προσέλκυση όλο και περισσότερων και μεγαλύτερων κεφαλαίων, παρουσιάζοντας τις ευκαιρίες, τα φορολογικά κίνητρα και το ευνοϊκό περιβάλλον που έχει διαμορφωθεί πλέον στη χώρα για τη διεθνή επιχειρηματικότητα.
Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι οι τομείς των επενδύσεων ποικίλουν και καλύπτουν ευρύ φάσμα, από τον τουρισμό, την ενέργεια, τα παγκόσμια κέντρα παροχής υπηρεσιών, τις τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών μέχρι τα φάρμακα και τη βιοτεχνολογία, τα τρόφιμα και τα αγροτικά προϊόντα, την εφοδιαστική αλυσίδα και τις οπτικο-ακουστικές παραγωγές.
Είμαστε αισιόδοξοι ότι θα φτάσουμε το στόχο που έχουμε θέσει για αύξηση των ‘Αμεσων Ξένων Επενδύσεων στο 4% του ΑΕΠ μέχρι το 2023 – από το 1,8% που ήταν το 2019 – και ότι θα μπορούμε σύντομα να θέτουμε και ακόμα πιο φιλόδοξους στόχους.
