Στο περιθώριο της διεθνούς καταδίκης περνάει εκ νέου η Άγκυρα μετά και την έκθεση Κόλαφο του αμερικανικού Κογκρέσου στην οποία οι σχέσεις Άγκυρας – Ουάσιγκτον περιγράφονται με μελανά χρώματα ενώ γίνεται ιδιαίτερη αναφορά στην τουρκική επιθετικότητα και τις υπερπτήσεις στο Αιγαίο.
«Οι μακροχρόνιες διαφωνίες μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο σημείωσαν σημαντική κλιμάκωση το 2022 εν μέσω μεγαλύτερης στρατηγικής συνεργασίας των Ηνωμένων Πολιτειών με την Ελλάδα. Οι διαφωνίες Τουρκίας-Ελλάδας σχετικά με υπερπτήσεις αμφισβητούμενων περιοχών και άλλα μακροχρόνια ζητήματα στο Αιγαίο αυξήθηκαν και απασχόλησαν το Κογκρέσο» τονίζεται στην έκθεση της υπηρεσίας μελετών του Κογκρέσου, ενώ καταγράφεται και η ρητή καταδίκη του Κογκρέσου για τις τουρκικές υπερπτήσεις που εντάχθηκε στον αμυντικό προϋπολογισμό των Ηνωμένων Πολιτειών. «Πιστεύουμε ότι οι σύμμαχοι στο ΝΑΤΟ δεν πρέπει να πραγματοποιούν μη εξουσιοδοτημένες εδαφικές υπερπτήσεις του εναέριου χώρου άλλου συμμάχου του ΝΑΤΟ».
Η προσπάθεια του Ταγίπ Ερντογάν να ακροβατεί μεταξύ Δύσης και Ρωσίας, δεν θα μπορούσε να περάσει απαρατήρητη και στο πλαίσιο αυτό στην έκθεση αποτυπώνεται το χάσμα ανάμεσα στους προέδρους Τζο Μπάιντεν και Ταγίπ Ερντογάν, με το Κογκρέσο να εκφράζει παράλληλα την ανησυχία του για τη στενή συνεργασίας της Άγκυρας με τη Μόσχα. «Ο Πρόεδρος Μπάιντεν περιορίζει τις συναντήσεις του με τον Τούρκο Πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στο περιθώριο πολυμερών διασκέψεων. Ενώ η εμβάθυνση των δεσμών με τη Ρωσία σε ορισμένους τομείς παραμένει αιτία ανησυχίας για τις ΗΠΑ» αναφέρεται.
Προβληματισμός και για ΗΠΑ
Το ίδιο προβληματισμένη είναι η αμερικανική πλευρά και για τον τουρκικό αναθεωρητισμό και την επεκτατική πολιτική της Άγκυρας, όπως ποικιλοτρόπως αποτυπώνονται τόσο στην επιθετική ρητορική της γείτονος όσο και στις προκλήσεις επί του πεδίου στην ευρύτερη περιοχή.
« Τα τελευταία χρόνια, η Τουρκία έχει χρησιμοποιήσει τον στρατό της στη Μέση Ανατολή, την Ανατολική Μεσόγειο και τον Νότιο Καύκασο με τρόπο που έχει επηρεάσει τις σχέσεις της με τις Ηνωμένες Πολιτείες και άλλους βασικούς παράγοντες. Η εμπλοκή της Τουρκίας στη Συρία από τότε που ξεκίνησε ο πόλεμος το 2011 έχει δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα στις σχέσεις ΗΠΑ-Τουρκίας.
Παρά το ασφυκτικό κλοιό πάντως που δημιουργεί ο προβληματισμός των συμμάχων της, και η καταδίκη των τακτικισμών της από τη διεθνή κοινότητα, η Άγκυρα εμμένει στις προκλήσεις στο πεδίο με με νέες υπερπτήσεις πάνω από τις Οινούσσες, την Παναγιά και τη Ζουράφα. Επιμένει όμως και στην προκλητική ρητορική με τον Ταγίπ Ερντογάν να χαρακτηρίζει την Αθήνα “καταφύγιο προδοτών” και εξαπολύει ανυπόστατες κατηγορίες και ψεύδη περί απάνθρωπης μεταχείρισης των μεταναστών από τις ελληνικές αρχές. «Οι χώρες που αφήνουν τους μετανάστες να πεθάνουν στη θάλασσα στο Αιγαίο, τους σκοτώνουν βυθίζοντας σκόπιμα τα σκάφη τους, τους ξυλοκοπούν, τους ληστεύουν, τους εξευτελίζουν και τους αναγκάζουν να φύγουν από τα σύνορα τους, δυστυχώς οι χώρες αυτές βρίσκονται σε πολύ μεγάλη εκτίμηση» αναφέρει η έκθεση.
Η ελληνική πλευρά
Η Αθήνα από την πλευρά της, εΠιμένει να κινείται θεσμικά και πάντα στο πλαίσιο του Διεθνούς Δικαίου με τον Υπουργός Εξωτερικών Νίκο Δένδια να απαντά στην τουρκική προκλητικότητα με επιστολή του στον ύπατο εκπρόσωπο της ΕΕ για θέματα εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής Ασφαλείας Ζοζέπ Μπορέλ για το περιστατικό στο Φαρμακονήσι, τονίζοντας την ανάγκη επιβολής οικονομικών κυρώσεων στην Τουρκία. «H εν λόγω επαναλαμβανόμενη τουρκική πρακτική δημιουργεί επικίνδυνο περιβάλλον ασφαλείας και αυξάνει την πιθανότητα “ατυχήματος”, το οποίο θα μπορούσε να εργαλειοποιηθεί από την Άγκυρα, προκειμένου να κλιμακωθεί η ένταση ανάμεσα σε Ελλάδα και Τουρκία» ανέφερε μεταξύ άλλων στην επιστολή του ο Υπουργός των Εξωτερικών.
Τα βασικά αποσπάσματα της έκθεσης
-H ένταση που υπάρχει στις σχέσεις ΗΠΑ-Τουρκίας δημιουργεί ερωτήματα σχετικά με το μέλλον των διμερών σχέσεων.
-Ενώ η εμβάθυνση των δεσμών με τη Ρωσία σε ορισμένους τομείς παραμένει αιτία ανησυχίας για τις ΗΠΑ, η ανάδειξη της Τουρκίας ως σημαντικού μεσολαβητή μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας έχει αναμφισβήτητα αναβαθμίσει τον ρόλο και τη σημασία της Άγκυρας για τις ΗΠΑ.
-Οι μακροχρόνιες διαφωνίες μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο σημείωσαν σημαντική κλιμάκωση το 2022 εν μέσω μεγαλύτερης στρατηγικής συνεργασίας των ΗΠΑ με την Ελλάδα.
-Ο Πρόεδρος Μπάιντεν περιορίζει τις συναντήσεις του με τον Τούρκο Πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στο περιθώριο πολυμερών διασκέψεων. Αυτή η προσέγγιση μπορεί να αντανακλά την τάση των ΗΠΑ και της Ευρώπης να κρατήσουν την Τουρκία σε απόσταση μέχρι μετά τις εκλογές το 2023.
-Ο στρατηγικός προσανατολισμός της Τουρκίας και ο τρόπος με τον οποίο σχετίζεται και ισορροπεί μεταξύ της Δύσης και άλλων παγκόσμιων και περιφερειακών δυνάμεων, αποτελεί σημαντικό ζήτημα για τις Ηνωμένες Πολιτείες. Οι τάσεις στις σχέσεις της Τουρκίας με τις Ηνωμένες Πολιτείες και άλλες χώρες αντανακλούν αλλαγές σε αυτόν τον προσανατολισμό, καθώς η Τουρκία έχει επιδιώξει μεγαλύτερη ανεξαρτησία δράσης ως περιφερειακή δύναμη σε ένα πιο πολυπολικό παγκόσμιο σύστημα.
-Τα τελευταία χρόνια, η Τουρκία έχει χρησιμοποιήσει τον στρατό της στη Μέση Ανατολή, την Ανατολική Μεσόγειο και τον Νότιο Καύκασο με τρόπο που έχει επηρεάσει τις σχέσεις της με τις Ηνωμένες Πολιτείες και άλλους βασικούς παράγοντες.
-Για δεκαετίες, η Τουρκία στηρίζεται στενά στις Ηνωμένες Πολιτείες και το ΝΑΤΟ για αμυντική συνεργασία, τις ευρωπαϊκές χώρες για το εμπόριο και τις επενδύσεις και τη Ρωσία και το Ιράν για την ενέργεια εισαγωγές. Χωρίς σημαντικό πλούτο φυσικών πόρων, η στρατιωτική δύναμη και η οικονομική ευημερία της Τουρκίας φαίνεται να παραμένουν σε μεγάλο βαθμό εξαρτώμενες από αυτές τις παραδοσιακές σχέσεις. Τα συνεχιζόμενα οικονομικά προβλήματα της Τουρκίας αποτυπώνουν τους κινδύνους που θα αντιμετωπίσει εάν θέσει σε κίνδυνο αυτούς τους δεσμούς.
-Ένας διαφορετικός Τούρκος πρόεδρος θα μπορούσε να είναι λιγότερο διατεθειμένος να εφαρμόσει τις σημερινές πολιτικές με τρόπο που θα μπορούσε να επιδεινώσει τις σχέσεις με τα δυτικά κράτη, όπως με την επιδίωξη πρόσθετων αγορών όπλων από τη Ρωσία ή νέων στρατιωτικών επιχειρήσεων στη βόρεια Συρία ή στην περιοχή του Αιγαίου/Ανατολικής Μεσογείου.
-Οι εντάσεις μεταξύ της Τουρκίας και άλλων μελών του ΝΑΤΟ έχουν τροφοδοτήσει εσωτερικές συζητήσεις ΗΠΑ/ΝΑΤΟ σχετικά με τη συνέχιση της χρήσης των τουρκικών βάσεων. Ως αποτέλεσμα των εντάσεων και των ερωτημάτων σχετικά με την ασφάλεια και τη χρησιμότητα του τουρκικού εδάφους για τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ, ορισμένοι παρατηρητές υποστηρίζουν τη διερεύνηση εναλλακτικών βάσεων στην περιοχή.
-Ορισμένες αναφορές υποδηλώνουν ότι διευρυμένες ή δυνητικά επεκτεινόμενες στρατιωτικές παρουσίες των ΗΠΑ σε μέρη όπως Η Ελλάδα, η Κύπρος και η Ιορδανία ενδέχεται να συνδέονται με τις ανησυχίες για την Τουρκία.
-Τούρκοι αξιωματούχοι έχουν διαμαρτυρηθεί για την σημαντική νέα στρατιωτική παρουσία των ΗΠΑ στο ελληνικό λιμάνι της Αλεξανδρούπολης που βρίσκεται περίπου 10-15 μίλια από τα τουρκικά σύνορα. Αμερικανοί αξιωματούχοι έχουν εξηγήσει ότι χρησιμοποιούν το λιμάνι ως διαμετακομιστικό κόμβο για αποστολή εξοπλισμού σε συμμάχους και εταίρους στην περιοχή λόγω ανησυχιών για την ασφάλεια σχετικά με την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.
-Εκτός από τις συνεχιζόμενες εντάσεις ΗΠΑ-Τουρκίας σχετικά με τους Κούρδους της Συρίας στη βόρεια Συρία, οι διαφωνίες Τουρκίας-Ελλάδας σχετικά με υπερπτήσεις αμφισβητούμενων περιοχών και άλλα μακροχρόνια ζητήματα στο Αιγαίο αυξήθηκαν το 2022 και απασχόλησαν το Κογκρέσου.
-Τον Δεκέμβριο, στην επεξηγηματική δήλωση που συνόδευε τον αμυντικό προϋπολογισμό του FY2023 NDAA τονίστηκε: «Πιστεύουμε ότι οι σύμμαχοι του Οργανισμού Βορειοατλαντικής Συνθήκης (ΝΑΤΟ) δεν πρέπει να πραγματοποιούν μη εξουσιοδοτημένες εδαφικές υπερπτήσεις του εναέριου χώρου άλλου συμμάχου του ΝΑΤΟ».
-Μέλη του Κογκρέσου μπορούν να εξετάσουν νομοθετικές και εποπτικού ελέγχου επιλογές σχετικά με την Τουρκία.
-Τα συνεχιζόμενα οικονομικά προβλήματα στην Τουρκία επιδεινώθηκαν σημαντικά το 2022 καθώς το νόμισμά της, η λίρα, υποτιμήθηκε σε αξία περίπου 28% έναντι του δολαρίου ΗΠΑ, αφού μειώθηκε σχεδόν κατά 45% το 2021. Ο επίσημος ετήσιος πληθωρισμός σκαρφάλωσε σχεδόν στο 85% τον Οκτώβριο.
-Η εμπλοκή της Τουρκίας στη Συρία από τότε που ξεκίνησε ο πόλεμος το 2011 έχει δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα στις σχέσεις ΗΠΑ-Τουρκίας.
-Αναλυτική περιγραφή για τα F16 και το ιστορικό.
Με πληροφορίες από ΕΡΤ, ΣΚΑΙ
