Με μια αγωνία που δεν υπήρχε δύο χρόνια τώρα, αναμένονται οι δημοσκοπήσεις του Σεπτεμβρίου. Οι φετινές πρωτοφανείς πυρκαγιές , η μεγάλη οικονομική καταστροφή που υπήρξε, αλλά και άλλα ανοικτά μέτωπα όπως της πανδημίας , του μεταναστευτικού μετά την Αφγανική τραγωδία κ.ά, τροφοδοτούν σειρά ερωτημάτων και καλλιεργούν σε κάποιους ελπίδες. Πόσο κόστισε η καταστροφή; Πόσο επλήγη η Κυβέρνηση και σε τι βαθμό αυτό έχει επιδράσει στους πολιτικούς συσχετισμούς; Πόσο έχουν επιδράσει άλλοι παράγοντες; Οι δημοσκοπήσεις θα πραγματοποιηθούν με το που θα έχει επιστρέψει ο κόσμος στα σπίτια του θα δείξει και όλα αυτά τα ερωτήματα θα απαντηθούν.
Έχω την αίσθηση όμως δημιουργούνται ψευδαισθήσεις όσον αφορά στην κατάσταση που μπορεί να βρεθούν οι πολιτικοί συσχετισμοί. Ασφαλώς και η Κυβέρνηση θα εμφανίσει φθορές και θα πρέπει να αναμένεται ότι έχει υποστεί πλήγμα όσον αφορά στην διαχειριστική δυνατότητά της σε κρίσιμες καταστάσεις. Αυτό είναι το λογικό, το αναμενόμενο. Ωστόσο:
– Οι πυρκαγιές , όσο και αν επηρεάζουν σημαντικά σ΄αυτή την φάση τα αποτελέσματα των δημοσκοπήσεων, δεν θα είναι και το μόνο θέμα που θα επιδρά. Θα είναι και η αντιμετώπιση της πανδημίας και η αντίδραση στα μέτρα της Κυβέρνησης για την υποχρεωτικότητα σε κάποιους περιορισμένους χώρους και τα αντανακλαστικά που θα διαμορφώνουν οι αντιεμβολιαστές. Θα είναι οι θέσεις για την στάση απέναντι στο Αφγανικό μεταναστευτικό ρεύμα, αλλά και η άνοδος του Τουρισμού με ότι αυτό σημαίνει για την Οικονομία κ.ά. Ποτέ η κοινωνική και πολιτική συνείδηση αλλά και η δημοσκοπική συμπεριφορά δεν διαμορφώνεται από ένα θέμα όσο σημαντικό και αν είναι. Πολύ περισσότερο αυτό ισχύει για την εκλογική συμπεριφορά.
– Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε τους πολιτικούς συσχετισμούς πριν δύο μήνες. Η διαφορά στην πρόθεση ψήφου βρισκόταν στο 13%-16.5%. Τι σημαίνει αυτό; Ότι ακόμα και αυτή μειωνόταν 2%-3% που δεν είναι μικρή διαφοροποίηση και θα είναι ένα δυνατό « καμπανάκι » για την Κυβέρνηση, η διαφορά θα πήγαινε στις 11% – 15%. Δεν το λες και ανατροπή συσχετισμών και γι αυτό κάποιες διαρροές περί δημοσκοπήσεων που δήθεν έγιναν εκεί γύρω στον δεκαπενταύγουστο και φέρνουν τα πάνω κάτω, μάλλον την ευχή κάποιων περιγράφουν , παρά πρόκειται για σοβαρή προσέγγιση της πραγματικότητας.
– Οι πολιτικοί συσχετισμοί δεν διαμορφώνονται από το πόσο μπορεί να χάνει κάποιος μόνο, αλλά και από το αν υπάρχουν χώροι υποδοχής της όποιας διαμαρτυρίας. Έτσι, το αν εισπράττει ο ΣΥΡΙΖΑ και το ΚΙΝΑΛ είναι κάτι πολύ σημαντικό για τον πολιτικό χάρτη. Αν δεν εισπράττουν, προκύπτει πρόβλημα όχι μόνο για την Κυβέρνηση, αλλά και για τους ίδιους και αν η όποια διαμαρτυρία οδεύει στα τυφλά, μάλλον νέα μορφώματα ακροδεξιάς αντισυστημικότητας θα ωφελούνται ή μπορεί να δημιουργείται το υπόβαθρο να επωφελούνται.
Ας σταθούμε σ΄αυτό το σημείο λοιπόν που τελικά είναι αυτό που έχει κεντρική σημασία. Την προηγούμενη εβδομάδα υπήρχε ένα αποκαλυπτικό διήμερο. Την μια ημέρα ανακοινώθηκαν τα νέα μέτρα προστασίας από την πανδημία και είχαμε τις αντιδράσεις της Αντιπολίτευσης. Την άλλη είχαμε την συζήτηση στην Βουλή. Υπάρχει άραγε κάποιος νηφάλιος αναλυτής που να είδε παρεμβάσεις της Αντιπολίτευσης με τις οποίες φάνηκε ευθύνη, αναδείχθηκε κάποιο διαφορετικό σχέδιο για αυτά τα προβλήματα ; Δεν το νομίζω.
Για την πανδημία, η Κυβέρνηση ανακοίνωσε κάποια μέτρα προστασίας. Αίσθησή μου είναι ότι απαίτηση της πλειοψηφίας των ενηλίκων – σημειωτέον κατά 65% είναι εμβολιασμένοι – μάλλον ήταν να ήταν πιο αυστηρά τα μέτρα εμβολιασμού, πιο εκτεταμένα τα μέτρα προστασίας. Τι είπε ο ΣΥΡΙΖΑ; Ότι τα μέτρα αυτά όπως και ότι ο υποχρεωτικός εμβολιασμος διχάζουν την κοινωνία, ότι η Κυβέρνηση αντί για την περίφημη πειθώ χρησιμοποιεί τον βούρδουλα και άλλα παρόμοια. Αλήθεια, ποιους ακριβώς διχάζει η Κυβέρνηση; Είναι φανερό το target group που επιλέγει και είναι αυτό των ανοιχτά ή συγκαλημένα αντιεμβολιαστών. Είναι των απαράδεκτων ανεμβολίαστων υγειονομικών που διαδηλώνουν κιόλας ή των ψεκασμένων που μιλάνε για χτύπημα της Δημοκρατίας και « χούντα Μητσοτάκη». Πιστεύει άραγε κανείς ότι με μια τέτοια τακτική μπορεί να « σπάσει » το 60%-65% που δηλώνει ότι ποτέ δεν θα ψήφιζε ΣΥΡΙΖΑ; Ότι μπορεί με ενα τέτοιο πολιτικό λόγο να εισπράξει από ανθρώπους της λογικής και της ευθύνης ή να πείσει περί προοδευτικής εναλλακτικής πρότασης ; Πιστεύω, εκτιμώ , πως όχι .Αντίθετα πείθει, εδραιώνει ότι είναι αμετακίνητα δεμένος με τις παρακαταθήκες του 2011-2012 , των πλατειών και των αγανακτισμένων κάθε απόχρωσης. Τι είπε το ΚΙΝΑΛ; Ότι λέει εδώ και μήνες. Με ένα μονότονο, δασκαλίστικο, σχεδόν απολίτικο τρόπο επαναλαμβάνει ότι η Κυβέρνηση δεν πείθει. Ωστόσο αυτή η Κυβέρνηση που δεν πείθει οργάνωσε το καλύτερο σύστημα εμβολιασμού στην Ευρώπη, προμηθεύτηκε όσα εμβόλια χρειάζεται και έχει φτάσει τον εμβολιασμό έστω με μία δόση στα 6 εκατομ. πολίτες κόντρα σε γενικές και αφηρημένες παρατηρήσεις ή καθαρά υπονομευτικές ενέργειες κομμάτων της Αντιπολίτευσης. Παράλληλα, κάθε μέρα σε όλα τα κανάλια δεκάδες Επιστήμονες εξηγούν γιατί πρέπει να εμβολιαστουμε σε σημείο ακόμα και κουραστικό.Τι ακριβώς εννοεί το ΚΙΝΑΛ λοιπόν; Δεν λέει. Μήπως διαθέτει κάποια επιχειρήματα που δεν τα γνωρίζουν άλλοι και αν είναι έτσι, γιατί δεν τα χρησιμοποίησε στην καμπάνια που απ΄οτι λέει κάνει για να πείσει. Σε κάθε περίπτωση δεν γίνεται σαφές τι λέει, τι προτείνει ακριβώς και αν προτείνει και κάτι. Γιατί να εισπράξει λοιπόν;
Ας δούμε όμως και για τις πυρκαγιές και από την πλευρά των εξηγήσεων που δόθηκαν για το τραγικό αποτέλεσμα που υπήρχε και από την πλευρά της διαχείρισης στήριξης των πληγμένων. Για την στήριξη των πληγμένων κανείς δεν είπε τίποτα ούτε στην Βουλή. Στις περιοδείες τους οι επικεφαλης των κομμάτων της Αντιπολίτευσης έλεγαν ότι πρέπει να ενισχυθούν, ενώ την ίδια ώρα ανακοινώνονταν μέτρα που χαρακτηρίστηκαν γενναία και μοιράζονταν σε χρόνο ρεκόρ οι ενισχύσεις. Άρα ας δούμε την ουσία των γεγονότων , των πυρκαγιών. Στην Βουλή αλλά και στο διάγγελμα και την συνέντευξή του ο Πρωθυπουργός που είχαν προηγηθεί ειχε δύο όπλα: Δεν κάηκε κανείς και αυτό είναι αντικειμενικα μεγάλη επιτυχία και είπε μια γενική έστω συγγνώμη φαινόμενο μάλλον σπάνιο για το Πολιτικό Σύστημα και τους Πολιτικούς της χώρας . Από εκεί και πέρα παρουσίασε κάποιες εξηγήσεις που πολλοί θεώρησαν ανεπαρκείς. Από το αποτέλεσμα φάνηκε ότι η προετοιμασία, η πρόληψη, η διαχείριση δεν ανταποκρίθηκαν στις ανάγκες. Τι έκανε η Αντιπολίτευση; Περιορίστηκε σε γενικά αναθέματα , στην περιγραφή μιας Κυβέρνησης που έχει αποτύχει σε όλα και καταστρέφει την χώρα ίσως και με σχέδιο, σε χαρακτηρισμούς. Δεν παρουσιάστηκε κανένα συνολικό σχέδιο αντιμετώπισης παρόμοιων καταστάσεων και γιατί τμήμα του δεν υλοποιήθηκε και επί Κυβερνήσεων ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ και προηγούμενων Κυβερνήσεων ανάμεσά τους και οι Κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ και της Ν.Δ. Όταν υπενθυμήθηκε στον Α. Τσίπρα ότι δεν είναι και ο πιο κατάλληλος να μιλάει περί μη ενσυναίσθησης του Κ.Μητσοτάκη γιατί επί θητείας του κάηκαν 102 άνθρωποι στο Μάτι την ώρα που δινόταν η γνωστή συνέντευξη – συνεδρίαση και ποτέ δεν ζητήθηκε συγγνώμη , ο αρχηγός του ΣΥΡΙΖΑ μίλησε για τυμβωρυχία! Μάλιστα…. Ειναι τυμβωρυχία να μιλάς και να θυμάσαι 102 άδικα καμένους λόγω μη έγκαιρης εκκένωσης που στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ υποβάθμιζαν την σημασία τους φέτος. Όταν υπενθυμήθηκε στην κ. Φώφη Γεννηματά ότι ήταν Υφυπουργός Άμυνας – επί Κυβερνήσεως Α. Σαμαρά αν θυμάμαι καλά- και θα έπρεπε να ξέρει τι σημαίνει να ζητάει να πετάνε όλα τα εναέρια μαζί ή σε τι κατάσταση βρίσκονται πολλά από αυτά, ανακάλυψε σεξιστική επίθεση και mansplaining! Δεν μπορώ να φανταστώ την Μέρκελ για παράδειγμα να της ασκούν έντονη κριτική ή ακόμα και να την προπηλακίζουν φραστικά και να μην απαντάει πολιτικά προσφεύγοντας σε παράπονα περί mansplaining. Εν ολίγοις απέναντι σε ένα Πρωθυπουργό που βρισκόταν σε πολύ δύσκολη κατάσταση αντικειμενικά, κανείς δεν κέρδισε λόγω απουσίας ουσιαστικού λόγου και σχεδίου. Το δε ΚΙΝΑΛ έχασε σημαντικότατη ευκαιρία να παρέμβει ουσιαστικά και να εισπράξει, προσερχόμενο σε μια συνεδρίαση όπου ο Πρωθυπουργός είχε στα χέρια του μια καταστροφή και ο αρχηγός της Αντιπολίτευσης δεν έχει ξεφύγει από την τραγωδία στο Μάτι. Αλλά….
Ας συνοψίσουμε. Οι δημοσκοπήσεις θα μας δώσουν πολλές απαντήσεις σε κρίσιμα ερωτήματα για τις πολιτικές διεργασίες και τους συσχετισμούς. Όμως ας μην ζει κανείς στον κόσμο του. Για να δημιουργηθεί νέα κατάσταση, δεν αρκεί να υπάρχουν μόνο φθορές στην Κυβέρνηση, αλλά να λέει και κάτι η Αντιπολίτευση. Όσο λαϊκίζει, καταφεύγει απλά σε γενικολογίες, χαρακτηρισμούς και ισοπεδωτικές επιθέσεις δεν θα επενδύει στο μέλλον, δεν θα μπορεί να εισπράξει. Το πολύ να βοηθήσει στην ανάπτυξη περίεργων φαινομένων και μορφωμάτων κάποιας μικρής έστω επιρροής με την οσμή της ακροδεξιάς . Ας μη ξεχνάμε δε, ότι και στις δημοσκοπήσεις και στην κάλπη όλα είναι συγκριτικά και κανείς δεν ψάχνει θεούς. Όλα συνοψίζονται εν τέλει στο απλό ερώτημα: Ποιος μπορεί καλύτερα;
* Ο Ζαχαρίας Ζούπης είναι πολιτικός αναλυτής-υπεύθυνος ερευνών της Opinion Poll
