Σε μια εποχή που η κλιματική κρίση πλήττει ολόκληρο τον πλανήτη και τα δεδομένα αλλάζουν με ταχείς ρυθμούς, η Ελλάδα πρέπει να προετοιμαστεί για ένα από τα δυσκολότερα καλοκαίρια σε ό,τι αφορά την πρόληψη και την άμεση καταστολή των πυρκαγιών. Τον κυβερνητικό σχεδιασμό προς αυτήν την κατεύθυνση, περιγράφει στο «Μανιφέστο» ο υπουργός Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας. Ο Βασίλης Κικίλιας παραθέτει τα στοιχεία σε ό,τι αφορά στην ενίσχυση του στόλου του Πυροσβεστικού Σώματος, τονίζοντας ότι κυρίαρχος στόχος είναι η πρόληψη και η συνεργασία όλων των εμπλεκόμενων φορέων και υπηρεσιών, ενώ συμπληρώνει τη σημασία του μηνύματος 112, επισημαίνοντας ωστόσο ότι πρόκειται για εργαλείο ειδοποίησης και όχι ασφαλούς μεταφοράς και μετακίνησης πολιτών.
Πρόσφατα δηλώσατε ότι «φέτος πρέπει να υπερβούμε εαυτόν για να υπερασπιστούμε τις ανθρώπινες ζωές, τις περιουσίες και τα δάση μας». Εχετε ενδείξεις ότι βρισκόμαστε μπροστά σε ένα πολύ δύσκολο καλοκαίρι;
Εχω επαναλάβει πολλές φορές ότι αυτή η αντιπυρική περίοδος θα είναι πολύ δύσκολη. Οι επιστήμονές μας είναι ιδιαίτερα ανήσυχοι, επειδή είχαμε έναν άνυδρο χειμώνα, ουσιαστικά μέχρι τον Δεκέμβριο είχαμε φθινόπωρο. Η έκθεση του Κοινού Κέντρου Ερευνών της Κομισιόν δείχνει ρεκόρ ξηρασίας στη Μεσόγειο, ενώ σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο Copernicus ο Φεβρουάριος και ο Μάρτιος ήταν οι θερμότεροι μήνες όλων των εποχών στην Ευρώπη. Ολες οι επιστημονικές έρευνες καταλήγουν –και αποδεικνύεται πλέον όλο και πιο συχνά– ότι η κλιματική κρίση έχει αυξήσει τη συχνότητα και τη σφοδρότητα των ακραίων καιρικών φαινομένων, όπως οι πυρκαγιές, οι καταιγίδες και οι ξηρασίες. Μάλιστα, το Ευρωπαϊκό Κέντρο Μεσοπρόθεσμων Μετεωρολογικών Προγνώσεων δημοσίευσε δυσοίωνα προγνωστικά μετεωρολογικά στοιχεία για την εξέλιξη των θερμοκρασιών τους θερινούς μήνες, που καταδεικνύουν ότι θα βιώσουμε ένα από τα πιο θερμά καλοκαίρια των τελευταίων ετών, καθώς θα έχουμε άνοδο έως και 2,5 βαθμούς Κελσίου σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Επομένως, πράγματι, φέτος οι πυροσβέστες μας θα υπερβούν εαυτόν. Και όλοι μας –κυβέρνηση, ΟΤΑ, όλες οι δυνάμεις Πολιτικής Προστασίας και φυσικά οι πολίτες– θα πρέπει να επιδείξουμε υπευθυνότητα και να δώσουμε ενωμένοι αυτήν τη μεγάλη μάχη για να προστατέψουμε ανθρώπινες ζωές, περιουσίες και τα δάση μας.
Κατά πόσο έχει ενισχυθεί ο στόλος του Πυροσβεστικού Σώματος;
Τα εναέρια μέσα θα είναι 88, δηλαδή όσα και πέρυσι. Επίσης, θα επιχειρούν 17.500 πυροσβέστες –περισσότεροι από ποτέ– και υπενθυμίζω ότι κάναμε 700 προσλήψεις δασοκομάντος, υπερδιπλασιάζοντας τις Ειδικές Μονάδες Δασικών Επιχειρήσεων από 6 σε 16, με τις 10 από αυτές να είναι αερομεταφερόμενες, που σημαίνει ότι έχουν τη δυνατότητα να μεταβαίνουν πολύ γρήγορα σε απομακρυσμένες και νησιωτικές περιοχές. Ταυτόχρονα, συνεχίζεται να υλοποιείται με ταχύτατους ρυθμούς το πρόγραμμα ΑΙΓΙΣ, με αποτέλεσμα από το 2025 θα αρχίσουμε να παραλαμβάνουμε εξοπλισμό αξίας 2,1 δισ. ευρώ, μεταξύ των οποίων αεροσκάφη, ελικόπτερα, 1.100 πυροσβεστικά οχήματα, drones, ραντάρ, μετεωρολογικούς σταθμούς, συστήματα τεχνητής νοημοσύνης, κ.ά. Το μόνο που μπορώ να υποσχεθώ είναι ότι θα δώσουμε μάχη.
Πέρυσι, αν και υπήρχε η διαβεβαίωση ότι έχει γίνει η κατάλληλη προετοιμασία, φάνηκε ότι αδυνατούμε να αντιμετωπίσουμε εγκαίρως πύρινα μέτωπα που εκδηλώνονται ταυτόχρονα σε δύο περιοχές της χώρας. Μπορείτε να διαβεβαιώσετε ότι δεν θα επαναληφθούν λάθη του παρελθόντος;
Είμαστε έτοιμοι να δώσουμε σκληρές μάχες με όλες μας τις δυνάμεις. Εχουμε ξεκινήσει εντατικές προετοιμασίες για την τρέχουσα αντιπυρική περίοδο ήδη από τον χειμώνα. Επενδύσαμε στην πρόληψη, η οποία ήταν και ο βασικός άξονας του νόμου για την αναβάθμιση της Πολιτικής Προστασίας που φέραμε στη Βουλή και ψηφίστηκε τον περασμένο Δεκέμβριο. Στο πλαίσιο του προγράμματος ANTINERO III του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας διανοίγονται αντιπυρικές ζώνες μέσα στα δάση μετά από πολλές δεκαετίες και γίνονται εκτεταμένοι καθαρισμοί. Με τον ΔΕΔΔΗΕ και τον ΑΔΜΗΕ κάνουμε κλαδεύσεις και δημιουργούμε ζώνες δεξιά και αριστερά των σημείων όπου διέρχονται ηλεκτροφόρα καλώδια, ενώ «ξυρίζεται» και η περίμετρος των στρατοπέδων σε ακτίνα 100 μέτρων. Ταυτόχρονα, επενδύσαμε στη στενή συνεργασία της Πυροσβεστικής με τη Δασική Υπηρεσία, αλλά και στις κοινές εκπαιδεύσεις και ασκήσεις όλων των φορέων και των δυνάμεων Πολιτικής Προστασίας που επιχειρούν στο πεδίο. Και φυσικά αλλάξαμε το δόγμα της Πυροσβεστικού Σώματος, το οποίο προβλέπει, μεταξύ άλλων, την άμεση απογείωση των εναέριων μέσων με την έναρξη της φωτιάς, την ενίσχυση των επίγειων δυνάμεων που μεταβαίνουν στο πεδίο όταν εκδηλωθεί μια νέα πυρκαγιά και την άμεση κινητοποίηση των εθελοντικών ομάδων. Επιπλέον, οι ομάδες της Δασικής Υπηρεσίας επιχειρούν υποχρεωτικά στο πεδίο υποστηρικτικά στις δυνάμεις του Πυροσβεστικού Σώματος, οι δήμοι ενημερώνονται σε πραγματικό χρόνο για την έναρξη και την εξέλιξη των πυρκαγιών από τα Περιφερειακά Κέντρα (ΠΕΚΕ) του Πυροσβεστικού Σώματος μέσω της εφαρμογής Engage-CIVIL κ.ά.
Σε ό,τι αφορά στην πρόληψη που είναι στην ευθύνη των δήμων, πώς έχει προχωρήσει; Η αλήθεια είναι πως δεν έχουμε ακούσει για κανένα πρόστιμο μέχρι σήμερα...
Οπως είναι γνωστό, οι ιδιοκτήτες οικοπέδων είναι υποχρεωμένοι στην έναρξη της αντιπυρικής περιόδου να έχουν καθαρίσει τα οικόπεδά τους, διαφορετικά τους επιβάλλονται πρόστιμα είτε από τον δήμο είτε από την Πυροσβεστική σύμφωνα με την πυροσβεστική διάταξη. Επιπλέον, στο νόμο για την αναδιάρθρωση της Πολιτικής Προστασίας περάσαμε τη δημιουργία ψηφιακού μητρώου, όπου οι ιδιοκτήτες οικοπέδων είναι υποχρεωμένοι να δηλώνουν ότι έχουν καθαρίσει τις περιουσίες τους. Την πλατφόρμα έχει δημιουργήσει το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης σε συνεργασία με το υπουργείο Εσωτερικών και οι έλεγχοι είναι στην αρμοδιότητα των δήμων. Η προθεσμία για να υποβάλλουν οι ιδιοκτήτες της δηλώσεις τους λήγει στις 31 Μαΐου. Σε περίπτωση ψευδούς δήλωσης, θα έρχονται αντιμέτωποι με υψηλά πρόστιμα τα οποία θα φτάνουν τις 54.000 ευρώ. Τα πρόστιμα έχουν αυστηροποιηθεί και επιβάλλονται. Κανείς δεν επιτρέπεται να παίζει με τις ζωές των συμπολιτών μας και την προστασία των δασών μας. Σας θυμίζω ότι με βάση το νέο ποινικό κώδικα, ο εμπρησμός εξ αμελείας έχει μετατραπεί από πλημμέλημα σε κακούργημα και επισύρει βαρύτατες ποινές και μεγάλα χρηματικά πρόστιμα.
Το 112 όντως σώζει, αλλά έχουμε δει αδράνεια στην απομάκρυνση συνανθρώπων μας που δεν έχουν τη δυνατότητα να μετακινηθούν μόνοι τους. Υπάρχει σχεδιασμός;
Πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ότι το 112 είναι εργαλείο ειδοποίησης και όχι ασφαλούς μεταφοράς, και έχει δύο σκέλη: Από τη μία πλευρά το εισερχόμενο, όπου ο πολίτης μπορεί σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης να καλεί από οπουδήποτε. Οι αρχές προσδιορίζουν άμεσα τη θέση του, καθώς το 112 έχει τη δυνατότητα γεωεντοπισμού, και κινητοποιούνται άμεσα. Από την άλλη πλευρά υπάρχει το εξερχόμενο σκέλος, που στέλνει προειδοποιήσεις για κάποια καταστροφή ή για επικίνδυνα φαινόμενα που ενδεχομένως συνιστούν απειλή για τη ζωή, την υγεία και την ασφάλεια των πολιτών. Στις δασικές πυρκαγιές υπάρχει αμφίδρομη ενημέρωση μεταξύ των ΟΤΑ και του Κέντρου Επιχειρήσεων του υπουργείου Πολιτικής Προστασίας, το οποίο και εκδίδει το 112. Ταυτόχρονα, ενημερώνονται οι κατά τόπους αστυνομικές και λιμενικές αρχές, ώστε να συνδράμουν στην ενημέρωση και στην ασφαλή απομάκρυνση όλων των κατοίκων. Τα αστυνομικά οχήματα διαθέτουν μεγαφωνικό σύστημα, ενημερώνουν και ελέγχουν τις κατοικίες πόρτα-πόρτα, ειδικά κατά τις νυχτερινές ώρες, προκειμένου να διασφαλιστεί η έγκαιρη και ασφαλής απομάκρυνση. Σε κάθε περίπτωση, η κινητοποίηση των μέσων μετακίνησης και η ασφαλής μεταφορά όσων κινδυνεύουν προβλέπεται από τον σχεδιασμό κάθε δημοτικής ή περιφερειακής αρχής, ανάλογα με το μέγεθος της καταστροφής.
Τι περιλαμβάνει ο σχεδιασμός του υπουργείου Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης που πλήττει πρωτίστως τον αγροτικό τομέα;
Η κλιματική κρίση με την άνοδο της θερμοκρασίας, τις πυρκαγιές και τις πλημμύρες, έχει σοβαρές επιπτώσεις στον πρωτογενή τομέα (γεωργία, κτηνοτροφία, αλιεία), απειλώντας έτσι τη διατροφική ασφάλεια και συνεπώς την γεωστρατηγική αυτονομία τόσο της πατρίδας μας, όσο και της Ευρώπης. Η απάντηση που δίνουμε ως υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας είναι η ταχύτατη υλοποίηση του προγράμματος ΑΙΓΙΣ, το οποίο καταφέραμε να προκηρύξουμε σχεδόν στο σύνολό του μέσα σε μερικούς μήνες. Με τον εξοπλισμό αυτό θα έχουμε τη δυνατότητα, μεταξύ άλλων, να προστατεύσουμε ανθρώπινες ζωές, τις υποδομές μας και τις παραγωγικές δραστηριότητες στην ελληνική περιφέρεια. Δεν περιοριζόμαστε όμως σε αυτά. Παράλληλα, προωθούμε στα διεθνή fora την άποψη πως η επισιτιστική ασφάλεια οφείλει να είναι πρώτη προτεραιότητα της Ευρώπης και διεκδικούμε αύξηση της χρηματοδότησης από τον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό, έτσι ώστε να καταφέρουμε να πραγματοποιήσουμε όσες αλλαγές απαιτούνται για τις καλλιέργειες μας, ενόσω μελετούμε το ζήτημα των υδάτινων πόρων και της μακροπρόθεσμης επάρκειας τους. Οι Ελληνες αγρότες είναι η ραχοκοκαλιά της πατρίδας και χωρίς αυτούς το μέλλον μας είναι δυσοίωνο. Θα κάνουμε ό,τι είναι ανθρωπίνως δυνατό για να τους υπερασπιστούμε.
