Το μεγάλο ζήτημα για το μέλλον των ευρωαραβικών σχέσεων και την ανάδειξη του ρόλου της Ελλάδας, δεν αφορά μόνο την πλούσια κοινή ιστορία μας, ούτε τη σημασία της γεωγραφικής θέσης της χώρας μας, ούτε τους οικονομικούς δείκτες, αλλά το «να υπάρχει η πολιτική βούληση και το όραμα για να μπούμε σε μια νέα εποχή, ειδικά τώρα, που η αποσταθεροποίηση και η ρευστότητα εντείνεται ξανά δυστυχώς στην περιοχή μας», υπογράμμισε ο Αλέξης Τσίπρας στην ομιλία του στην 4η Ευρω-αραβική Διάσκεψη.
Αφού επισήμανε ότι η αναβάθμιση της Ευρω-Αραβικής ατζέντας οφείλει να αποτελέσει σημαντικό στόχο της επόμενης περιόδου, ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης σημείωσε ότι «στο επόμενο διάστημα σε μεγάλο βαθμό θα κριθεί τόσο η αξιοπιστία της ΕΕ όσο και η ικανότητα της Ελλάδας να υπερασπιστεί και να αξιοποιήσει όλες τις σημαντικές κατακτήσεις των τελευταίων ετών στην εξωτερική πολιτική που της έδωσαν μια νέα γεωπολιτική δυναμική στην περιοχή».
Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ είπε ειδικότερα ότι «η αξιοπιστία της ΕΕ θα κριθεί στα Βαλκάνια, στη Μέση Ανατολή και στη ΝΑ Μεσόγειο» και συγκεκριμένα πως «θα κριθεί από το αν θα καταφέρει να διασφαλίσει την ευρωπαϊκή προοπτική των Δυτικών Βαλκανίων και άρα τη σταθερότητα στην περιοχή, αξιοποιώντας το ιστορικό βήμα της Συμφωνίας των Πρεσπών, ιστορικό βήμα ανάμεσα σε δυο λαούς της περιοχής». Πρόσθεσε ότι «θα κριθεί στη Μέση Ανατολή από το αν θα έχει έναν ουσιαστικό ρόλο για την ειρήνη στη Συρία, αλλά και την δίκαιη επίλυση του Μεσανατολικού». Ακόμη, ότι «θα κριθεί στη ΝΑ Μεσόγειο από τη δυνατότητά της να επιβάλλει σε έναν κρίσιμο εταίρο της, την Τουρκία την εφαρμογή του Διεθνούς Δικαίου».
Όσον αφορά στη χώρα, ο κ. Τσίπρας σημείωσε ότι «ταυτόχρονα θα κριθεί η ικανότητα της Ελλάδας να υπερασπιστεί και να αξιοποιήσει τις κατακτήσεις στην εξωτερική πολιτική». Συγκεκριμένα, ότι «θα κριθεί από το αν η νέα κυβέρνηση θα επιδείξει το αναγκαίο πολιτικό θάρρος να προστατεύσει το εθνικό κεκτημένο της Συμφωνίας των Πρεσπών, που με ανεύθυνο λαϊκισμό πολέμησε ως αντιπολίτευση». Συμπλήρωσε ότι η ικανότητα της να αξιοποιήσει αυτή τη δυναμική στην εξωτερική πολιτική, «θα κριθεί και από την οξυδέρκεια και την ικανότητα της εξωτερικής πολιτικής της σήμερα να αξιοποιήσει αυτές τις στρατηγικές συμμαχίες που έχουμε δημιουργήσει στην περιοχή της Νοτιοανατολικής Μεσογείου, μεταξύ άλλων και με πολύ σημαντικούς εταίρους του Αραβικού κόσμου».
Ο κ. Τσίπρας είπε ότι δεν είναι βέβαιος πως τα αποτελέσματα από τη Σύνοδο ΕΕ-Αραβικού Συνδέσμου τον Φεβρουάριο του ’19, ανταποκρίνονται στις ανάγκες των καιρών, για να τονίσει πως «τόσο η Ευρώπη, όσο και ο Αραβικός κόσμος πρέπει να αποφασίσουμε μαζί σε ένα πολύ πιο δυναμικό πλαίσιο διαλόγου και συνεργασίας». Αυτό ιδιαίτερα σε μια περίοδο που «άλλες δυνάμεις, που σε πολλούς τομείς είναι συνομιλητές, παραδοσιακοί φίλοι ή εταίροι μας, είτε φαίνεται να βάζουν σε δεύτερη μοίρα τη σταθερότητα της περιοχής, είτε αναπτύσσουν τη δική τους ατζέντα». Ειδικότερα σε μια περίοδο, «που οι ΗΠΑ αποσύρονται από την Συρία, διακηρύσσοντας ότι δεν ευθύνονται για την εξασφάλιση της ειρήνης και της σταθερότητας στη χώρα. Σε μια περίοδο που οι ΗΠΑ και το Ισραήλ ακυρώνουν τις προϋποθέσεις για μια δίκαιη λύση δύο κρατών στο Μεσανατολικό». «Σε μια περίοδο», τόνισε, που «η Τουρκία απομακρύνεται από την Δύση και αποφασίζει να παρακάμψει το Διεθνές δίκαιο εισβάλλοντας στη Συρία, αγνοώντας αν με αυτή την επιλογή δημιουργούνται ακόμα μεγαλύτερες προσφυγικές ροές και αγνοώντας αν επιδεινώνεται η κρίση ασφάλειας στην περιοχή». Μια περίοδο, πρόσθεσε, που η Ρωσία και το Ιράν προωθούν νέους συσχετισμούς στην Μέση Ανατολή που ενισχύουν την επιρροή τους και που οι τρομοκρατικές δυνάμεις – αν και δέχονται πλήγματα – παραμένουν ζωντανές και αναπαράγονται.
Ο κ. Τσίπρας επισήμανε την αναγκαιότητα για ένα πλαίσιο ευρωαραβικής συνεργασίας κυρίως σε τέσσερις κρίσιμους τομείς.
Πρώτον, στη διπλωματία. Είπε ότι ο ευρωαραβικός διάλογος για θέματα ασφαλείας που εγκαινιάστηκε το 2015 πρέπει να αξιοποιηθεί. Να υπάρξει συνεργασία για την ειρήνη και σταθερότητα στη Συρία, τη Λιβύη, την Υεμένη και το Ιράκ, να υπάρξει διέξοδος για την περιοχή με πολιτικές λύσεις και αντιμετώπιση της τρομοκρατίας και των αιτιών. Συνεργασία για επανέναρξη των συνομιλιών για το Μεσανατολικό με στόχο τη δίκαιη λύση στη βάση δύο κρατών που θα συνυπάρχουν με ασφάλεια. Με την ίδρυση ενός ανεξάρτητου, βιώσιμου Παλαιστινιακού κράτους επί τη βάσει των συνόρων του 1967, με πρωτεύουσα τα Ανατολικά Ιεροσόλυμα.
«Οφείλουμε», υπογράμμισε, «να στηρίξουμε δίκαιη και βιώσιμη λύση του Κυπριακού, πέρα και έξω από τη λογική του αναχρονιστικού θεσμού των εγγυήσεων και έξω από τη λογική της παρουσίας κατοχικών στρατευμάτων στο νησί».
Να στηρίζεται από κοινού το διεθνές δίκαιο ως βάση για την περιφερειακή ενεργειακή συνεργασία, τόνισε.
«Το κοινό μήνυμα στην Τουρκία πρέπει να είναι σαφές: Μαζί απέναντι σε οποιαδήποτε παραβίαση του διεθνούς δικαίου».
Υπογράμμισε ότι «πρέπει να βρισκόμαστε μαζί απέναντι σε οποιαδήποτε παραβίαση του διεθνούς δικαίου» και «το κοινό μήνυμα στην Τουρκία πρέπει να είναι σαφές. Είτε αφορά την παραβίαση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας στην ΑΟΖ της, είτε αφορά παραβίαση κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας στο Αιγαίο, είτε αφορά την εισβολή στρατιωτικών δυνάμεων στη Συρία».
Θύμισε ότι η Ελλάδα ειδικά τα τελευταία χρόνια στήριξε συστηματικά, στο πλαίσιο της ΕΕ και όλων των διεθνών οργανισμών, τη συνεργασία με τις αραβικές χώρες, ενώ αναφέρθηκε μεταξύ άλλων στα διμερή και τριμερή σχήματα συνεργασίας που αναπτύχθηκαν, αλλά και την διοργάνωση περιφερειακών πρωτοβουλιών για τη Μεσόγειο και την ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής. «Η παρακαταθήκη αυτή, οφείλει να αποτελέσει τη βάση για έναν ακόμα πιο ενεργό ρόλο της Ελλάδας στην περιοχή», είπε.
Δεύτερος τομέας της ευρωαραβικής συνεργασίας είναι η οικονομία, όπως είπε, με ιδιαίτερη έμφαση στους νέους τομείς καινοτομίας, έρευνας και ψηφιακής τεχνολογίας που συζητήθηκαν αυτές τις μέρες, αλλά και στις υποδομές, τον τουρισμό και την ενέργεια. Σχολίασε ότι και εδώ η παρακαταθήκη της Ελλάδας είναι ισχυρή ως αναδυόμενος κόμβος ενέργειας, μεταφορών και δικτύων, μιλώντας για τη σύνδεση των υποδομών με τα Βαλκάνια και τα σημαντικά εν εξελίξει ενεργειακά έργα. Αναφέρθηκε ακόμα και στις αραβικές επενδύσεις.
Ιδιαίτερη αναφορά έκανε ο κ. Τσίπρας στον τομέα συνεργασίας που αφορά τη διαχείριση των προσφυγικών και μεταναστευτικών ροών και στην αντιμετώπιση των αιτιών αυτού του φαινομένου. Αυτό σημαίνει, είπε, συνεργασία για προώθηση επενδύσεων, παροχή αναπτυξιακής βοήθειας ή αντιμετώπιση κρίσεων, αντιμετώπιση των δικτύων διακινητών και συνεργασία στην καθιέρωση μηχανισμών επιστροφών, αλλά και καθιέρωση νόμιμων οδών ασύλου και μετανάστευσης προς την Ευρώπη, αναθεώρηση του Δουβλίνου προς δίκαιη κατεύθυνση, ώστε τα βάρη να μην πέφτουν στις χώρες πρώτης γραμμής.
Και σε αυτόν τον τομέα, η παρακαταθήκη της Ελλάδας είναι σημαντική, είπε, αναφέροντας ότι παρά την οικονομική κρίση «στήριξε με αξιοπρέπεια και ανθρωπισμό τους εκατοντάδες χιλιάδες πρόσφυγες και μετανάστες που εισήλθαν στην χώρα» και «γύρισε την πλάτη της στις ρατσιστικές πολιτικές δυνάμεις» της Ελλάδας, που τότε με κλειστά σύνορα της, «αντιστάθηκε στις ευρωπαϊκές φωνές που μιλούσαν για επαναπροωθήσεις στη θάλασσα και παραβίαση της Συνθήκης της Γενεύης», που «στήριξε τη δύσκολη κοινή δήλωση ΕΕ-Τουρκίας, με την οποία, όμως, μειώθηκαν δραστικά οι ροές και κυρίως οι θάνατοι στη θάλασσα του Αιγαίου». Της Ελλάδας με ένα υπουργείο Μετανάστευσης, «που δυστυχώς σήμερα καταργήθηκε, μιας νέας Υπηρεσίας Ασύλου και ενός βεβαρημένου από την κρίση Λιμενικού Σώματος, σήκωσε αναλογικά το μεγαλύτερο βάρος της Ευρώπης». Της Ελλάδας, επισήμανε, στην οποία διαβιούν σήμερα 15.000 Έλληνες πολίτες αραβικής καταγωγής, 30.000 Άραβες με άδεια παραμονής και πάνω από 40.000 Άραβες πρόσφυγες.
Ο τέταρτος τομέας συνεργασίας αφορά στην προώθηση της Ατζέντας 2030 για την βιώσιμη ανάπτυξη, την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και όλων των σημαντικών οικολογικών προκλήσεων της Μεσογείου.
