Τα δεδομένα για την οικονομία της Τουρκίας έχουν ως εξής: φέτος η ύφεση αναμένεται να ξεπεράσει το 5% (-9,90% στο β’ τρίμηνο), η ανεργία με βάση ανεπίσημες εκτιμήσεις έχει ήδη υπερβεί το 25%, ο πληθωρισμός τρέχει με 13%, καθώς το τοπικό νόμισμα βρίσκεται σε ελεύθερη πτώση, το Δημόσιο δανείζεται στη δεκαετία με επιτόκιο γύρω στο 15%, έχοντας υποτιμηθεί μέσα σε ένα εξάμηνο κατά 20% και 33% σε σχέση με δολάριο και ευρώ αντίστοιχα και στην κεντρική τράπεζα της χώρας τα συναλλαγματικά αποθέματα έχουν εξαντληθεί.
Την ίδια στιγμή οι Τούρκοι πολίτες αναζητούν τρόπους να ξεφορτωθούν τις λίρες τους, καθώς κάθε μέρα που περνά οι αποταμιεύσεις τους χάνουν αξία. Μόνο τυχαίο δεν είναι το γεγονός ότι τους τελευταίους μήνες οι αγορές χρυσού, ακινήτων, ακόμη και αυτοκινήτων έχουν πάρει φωτιά. Κερασάκι στην τούρτα των οικονομικών προβλημάτων της γείτονος αποτέλεσε η κρίση του κορωνοϊού, που έπληξε συντριπτικά τον τουριστικό κλάδο, μία από τις βασικότερες πηγές συναλλάγματος τα τελευταία χρόνια. Αποτέλεσμα της κατακόρυφης πτώσης των εσόδων από τον τουρισμό είναι η σημαντική αύξηση της ανεργίας, που ειδικά στους νέους εκτιμάται πως ξεπερνά πλέον το 40%.
Πρόκειται για την τέλεια καταιγίδα, που μπορεί να οδηγήσει την τουρκική οικονομία, εφόσον δεν ληφθούν τα κατάλληλα μέτρα, σε πλήρη κατάρρευση. Αν δε η ΕΕ κάνει πράξη τις απειλές της για οικονομικές κυρώσεις που θα στοχεύουν και στον χρηματοπιστωτικό κλάδο της χώρας, η άτακτη χρεοκοπία πολύ δύσκολα θα αποφευχθεί.
Σύμφωνα με αναλυτές, μοναδική αποτελεσματική θεραπεία για την έξοδο της τουρκικής οικονομίας από το τούνελ της ύφεσης και για την αποφυγή ενός κραχ αποτελεί η προσφυγή στο ΔΝΤ. Δηλαδή ένα μνημόνιο διαρθρωτικών αλλαγών, ικανών να προσελκύσουν ξένα κεφάλαια στη χώρα, το οποίο θα συνοδεύεται από φθηνό δανεισμό. Το έχουν ξανακάνει οι Τούρκοι στις αρχές της περασμένης δεκαετίας, θέτοντας τις βάσεις για την απογείωση της οικονομίας τους τα χρόνια που ακολούθησαν. Η διαφορά βέβαια είναι πως τότε οι κυβερνήσεις τους είχαν προωθήσει ένα γενναίο πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων και εκτεταμένων ιδιωτικοποιήσεων, καθιστώντας την Τουρκία δημοφιλή επενδυτικό προορισμό.
Σήμερα, ποιος βάζει το χέρι του στη φωτιά ότι ο αντιμεταρρυθμιστής για τους περισσότερους διεθνείς αναλυτές Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν θα πατήσει εγκαίρως τη σκανδάλη, προσφεύγοντας στο ΔΝΤ. Οπως λένε οικονομολόγοι που παρακολουθούν την πορεία της χώρας, «όταν επιλέγει να μην αυξήσει το βασικό επιτόκιο της λίρας στον βαθμό που θα σταματούσε την κατρακύλα της λίρας, κίνηση σχετικά ανώδυνη πολιτικά σε σχέση με την άνοδο των τιμών βασικών προϊόντων, πώς θα δείξει την απαιτούμενη αποφασιστικότητα για να βάλει τη χώρα σε πρόγραμμα οικονομικής ανασυγκρότησης, με δανεικά από το Ταμείο;».
Αν και πιστεύουν ότι ο τούρκος πρόεδρος αντιλαμβάνεται τις επιπτώσεις στην οικονομία από την αναβολή των απαραίτητων αποφάσεων, δεν αποκλείουν ένα ατύχημα, καθώς οι καταστάσεις είναι οριακές. Με αυτά τα δεδομένα, οι προοπτικές για τον τραπεζικό κλάδο της χώρας, που αποτέλεσε την ατμομηχανή της τοπικής αγοράς τα προηγούμενα χρόνια, είναι δυσοίωνες. Τα περισσότερα τουρκικά πιστωτικά ιδρύματα μπορεί σε αυτή τη φάση να είναι επαρκώς ανακεφαλαιοποιημένα, ωστόσο η επιδείνωση στην ποιότητα των χαρτοφυλακίων τους μπορεί να είναι τέτοια που να εκμηδενίσει τα κεφάλαιά τους εν μια νυκτί.
Τα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα αναμένεται να αυξηθούν σημαντικά φέτος λόγω της ύφεσης, αλλά και ως απόρροια της έκθεσης των δανειοληπτών σε χρηματοδοτήσεις ξένου νομίσματος. Τα νούμερα είναι μεγάλα. Οι άμεσες ανάγκες εξυπηρέτησης χρέους σε συνάλλαγμα στο επόμενο 12μηνο ξεπερνούν τα 185 δισ. δολάρια, ενώ οι συνολικές υποχρεώσεις του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα φτάνουν τα 480 δισ. δολάρια. Οσο λοιπόν υποτιμάται η τουρκική λίρα, τόσο περισσότερο θα διογκώνονται τα χρέη και θα αυξάνονται οι επισφάλειες.
Του Άγη Μάρκου από Τα Νέα
