Λίγες ώρες πριν το τελεσίγραφο του Ιταλού πρεσβευτή Μανουέλε Γκράτσι στις 3 τα ξημερώματα, παραμονή της 28ης Οκτωβρίου 1940, στην Ελλάδα παιζόταν ποδόσφαιρο.
Το περίφημο πρωτάθλημα των πόλεων (Ενώσεων Αθήνας, Πειραιά και Μακεδονίας), διεκόπη βέβαια αυτόματα, όπως και κάθε αθλητική δραστηριότητα.
Οι περισσότερες ομάδες ανέστειλαν τη λειτουργία τους και περιορίστηκαν σε φιλικές συναντήσεις.
Τα πιο πολλά γήπεδα μετατράπηκαν σε νοσοκομεία και αποθήκες. Ο πόλεμος διέλυε κάθε πλουτοπαραγωγικό πόρο, συρρίκνωνε τον πληθυσμό, αφάνιζε ολόκληρα χωριά, ενώ η οσμή θανάτου από τον λιμό της Αθήνας, απλωνόταν σε ολόκληρη την επικράτεια.
Δύο χρόνια μετά την έναρξη του πολέμου, οι Έλληνες αθλητές οργανώθηκαν στην Ένωση Ελλήνων Αθλητών, με σκοπό να βοηθήσουν φυλακισμένους και φυματικούς αθλητές, που στοιβάζονταν στα δωμάτια του νοσοκομείου «Σωτηρία». Στην Ιστορία έχει μείνει ένα παιχνίδι, που δεν έγινε ποτέ. Ένας αγώνας που μετατράπηκε σε διαδήλωση. Μια από τις πρώτες -αν όχι η πρώτη- αντικατοχικές διαδηλώσεις στην Ελλάδα.
Ήταν Άνοιξη του 1942: ο Παναθηναϊκός είχε προγραμματίσει φιλικό με την ΑΕΚ, στην -επιταγμένη από τους Γερμανούς- Λεωφόρο Αλεξάνδρας, με σκοπό τα έσοδα να διατεθούν στο νοσοκομείο της Σωτηρίας. Τα 15.000 εισιτήρια εξαντλήθηκαν αμέσως. Όμως λίγο πριν την σέντρα, έγινε γνωστό ότι τα έσοδα δεν θα δοθούν για το νοσοκομείο της Σωτηρίας. Εξέλιξη που βρήκε αντίθετους τον αρχηγό του Παναθηναϊκού, Τάσο Κρητικό, και της ΑΕΚ, Κλεάνθη Μαρόπουλο, αλλά και όλους τους παίκτες, που αποφάσισαν να μην αγωνιστούν.
Οι δύο ομάδες βγήκαν στον αγωνιστικό χώρο, χαιρέτησαν τους φιλάθλους, ανέβηκαν στις εξέδρες και εξήγησαν τι είχε συμβεί. Οι φίλαθλοι αγανάκτησαν. Όρμησαν στον αγωνιστικό χώρο. Ξήλωσαν τις ξύλινες εξέδρες, ξερίζωσαν τα δοκάρια και φώναζαν συνθήματα υπέρ των ποδοσφαιριστών. Τα επεισόδια γενικεύθηκαν. Γρήγορα δημιουργήθηκε αντιφασιστική διαδήλωση, που έφτασε μέχρι την Ομόνοια και διαλύθηκε μόνο με την εμφάνιση των γερμανικών δυνάμεων Κατοχής.
«Αν παίζαμε, θα ήταν σαν να συμφωνούσαμε με τους κατακτητές», θα πει μετά ο Κλεάνθης Μαρόπουλος.
Μία ξεχωριστή ιστορία, αλλά όχι η μόνη. Ο Πανιώνιος, έδωσε όλα τα έσοδα από φιλικό παιχνίδι, για την επισκευή του αντιτορπιλικού «Έλλη». Επίσης αθλητές, έφτιαχναν, τις δικές τους ομάδες αντίστασης, όπως εκείνη του αθλητή του Ηρακλή Θεσσαλονίκης, Γιώργου Ιβάνωφ, του οποίου το όνομα έδωσαν στο γήπεδο μπάσκετ των «κυανόλευκων». Σε αυτή συμμετείχε και ο Μιχάλης Παπάζογλου του Παναθηναϊκού. Έδιναν πληροφορίες στους Άγγλους και οργάνωναν σαμποτάζ, ενώ κατάφεραν με συνεργάτες στο ναύσταθμο να καταστρέψουν 30 αεροπλάνα των Γερμανών και να βυθίσουν με νάρκες τρία ελαφρά πολεμικά πλοία.
Ο τερματοφύλακας του Ολυμπιακού Αχιλλέας Γραμματικόπουλος, πολεμούσε μαζί με τον επιθετικό του Παναθηναϊκού, Μίμη Πιερράκο, που θάφτηκε μαζί με χιλιάδες άλλους Έλληνες στρατιώτες στην Αλβανία.
Ο Σπύρος Κοντούλης της ΑΕΚ, σκοτώθηκε στην προσπάθειά του να δραπετεύσει ενώ τον πήγαιναν στον τοίχο της Καισαριανής, τον Ιούνιο του ‘44.
Ο Νίκος Σωτηριάδης σκοτώθηκε στην Κλεισούρα τον Γενάρη του 1941, όπως και ο Γιώργος Βατίκης, παίκτες του ΠΑΟΚ και οι δυο τους.
Κυριάκος Μαυραντζούλης, Νίκος Μαλαβέτας και Φάνης Σωτηρίου, από τον Ολυμπιακό Βόλου βρήκαν το θάνατο στη διάρκεια της κατοχής. Ιστορίες γραμμένες στην «Αθλητική Ηχω» της εποχής. Λίγες από τις πολλές που υπήρξαν…
