Τέσσερις συμβάσεις που υπογράφηκαν το διάστημα 2005-2015 και αφορούν έργα εκσυγχρονισμού του σιδηροδρομικού δικτύου ερευνά εδώ και μήνες ο Οικονομικός Εισαγγελέας ο οποίος αναζητά ποινικές ευθύνες κρατικών αξιωματούχων από την παλαιά ΕΡΓΟΣΕ, ως αναθέτουσας αρχής, αλλά και ιδιωτών από την πλευρά των εργοληπτών.
Την ίδια στιγμή αποκαλύπτεται ότι η περιβόητη σύμβαση 717, που είχε τεθεί στο αρχεία έχει ανασυρθεί εδώ και έναν περίπου χρόνο, ενόψει νέων στοιχείων σχετικά με το σκέλος που αφορά τη διάθεση ευρωπαϊκών κονδυλίων, το οποίο ερευνάται πλέον από την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία.
Η έρευνα αναζητά το ενδεχόμενο διάπραξης σοβαρότατων αδικημάτων όπως αυτό της απιστίας και ηθικής αυτουργίας σε αυτήν, από τις ανολοκλήρωτες συμβάσεις, τις ανανεώσεις και όλες τις κωλυσιεργίες που ουσιαστικά άφησαν ανεκτέλεστα μία σειρά από έργα.
Οι τέσσερις συμβάσεις αποτελούν ένα μέρος από το πλέγμα αναθέσεων που έχουν γίνει για υποδομές και μέτρα για την ασφάλεια της γραμμής.
Στο στόχαστρο της Οικονομικής Εισαγγελίας έχουν τεθεί:
1. Μία σύμβαση του 2005 που σχετίζεται σε εργασίες σηματοδότησης του εθνικού δικτύου
2. Δύο συμβάσεις του 2013 που αφορούν έργα ολοκλήρωσης και
3. Μία σύμβαση του 2015 που αφορά το σύστημα τηλεδιοίκησης ETCS
Οι συμβάσεις αφορούν διαφορετικά τμήματα του δικτύου.
Για την σύμβαση 717 που ήρθε στην επικαιρότητα καθώς αφορά την τηλεδιοίκηση όπως και τις επεκτάσεις ή ανανεώσεις της, με αρχή το έτος 2014, η Οικονομική Εισαγγελία είχε διενεργήσει έρευνα η οποία κατέληξε σε αρχειοθέτηση καθώς δεν προέκυψαν ενδείξεις για τη διάπραξη του ερευνώμενου αδικήματος της απιστίας.
Ωστόσο πριν περίπου έναν χρόνο η δικογραφία ανασύρθηκε από το αρχείο, ενόψει νέων στοιχείων σχετικά με το σκέλος που αφορά τη διάθεση ευρωπαϊκών κονδυλίων, το οποίο ερευνάται πλέον από την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία.
Το χρονικό της τραγωδίας και η περιβόητη σύμβαση 717
Από το 2019 έπρεπε να είχαν ολοκληρωθεί τα έργα τηλεδιοίκησης στον ελληνικό σιδηρόδρομο, αλλά επί της ουσίας το έργο επανεκκίνησε μόλις το 2021 από την παραιτηθείσα πια διοίκηση του ΟΣΕ και καταγράφοντας καθυστέρηση επτά ετών!
Η αποκάλυψη εγγράφου του υπουργείου Μεταφορών με ημερομηνία 2018 που έκανε ο Βασίλης Λαμπρόπουλος στο Mega είναι ενδεικτική της κατάστασης που επικρατούσε επί περίπου δύο δεκαετίες με την ανοχή πολλών.
Το σχετικό έγγραφο αναφέρει πως τα έργα τηλεδιοίκησης ήταν προγραμματισμένο να έχουν ολοκληρωθεί ήδη στις αρχές του 2019 αποτρέποντας κάθε ανθρώπινο λάθος.
«Η αποκατάσταση/αναβάθμιση του συστήματος σηματοδότησης για το τμήμα ΣΚΑ – Θεσσαλονίκη – Προμαχώνας (πλην Τιθορέα – Δομοκός) ξεκίνησε το 2014 και προγραμματίζεται να ολοκληρωθεί στις αρχές του 2019, οπότε το εν λόγω σύστημα θα καταστεί εκ νέου λειτουργικό» αναφέρεται χαρακτηριστικά σε αυτό.
Για την τραγική κατάσταση είχε προειδοποιήσει και η Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων, σημειώνοντας πως «το δίκτυο δεν είναι ορθά συντηρημένο, είναι πεπαλαιωμένο, αυτό σημαίνει ότι υπάρχουν βλάβες και σημειώνονται καθυστερήσεις.
Επιπλέον, παρατηρούνται σημαντικές ελλείψεις σε προσωπικό, κυρίως σε κλειδούχους, μηχανοδηγούς και σταθμάρχες, με αποτέλεσμα να υπάρχουν σταθμοί χωρίς προσωπικό».
Από κοντά και οι καταγγελίες των εργαζομένων, οι οποίες δεν ελήφθησαν υπ’ όψιν από τους αρμοδίους. Χαρακτηριστική περίπτωση το εξώδικο των μηχανοδηγών προς τον ΟΣΕ τον Νοέμβριο και με αφορμή ατύχημα που συνέβη τον Οκτώβριο στον Προαστιακό.
Σε αυτό μεταξύ άλλων αναφέρουν πως:
■ Δεν λειτουργούν εδώ και πολλά έτη φωτοσήματα και τηλεδιοίκηση.
■ Δεν λειτουργεί το σύστημα ETCS, το οποίο προστατεύει απέναντι στο ανθρώπινο λάθος, παρά το γεγονός ότι έχει εγκατασταθεί στις μηχανές!
■ Δεν λειτουργεί η τηλεματική στους σταθμούς, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει ενημέρωση στο επιβατικό κοινό για τις καθυστερήσεις και αλλαγές στα δρομολόγια και οι επιβάτες να εξαγριώνονται και να επιτίθενται στους μηχανοδηγούς.
■ Κλείνουν σταθμοί σε περιφερειακές πόλεις λόγω έλλειψης σταθμαρχών και αυτό δημιουργεί προβλήματα στα τρένα και στην πύκνωση των δρομολογίων.
■ Εδώ και 15 χρόνια δεν λειτουργούν τα συστήματα ασφαλείας και φωτισμού εντός των σηράγγων στον Προαστιακό Αθήνας (Μέγαρα) και είναι αδύνατη η επικοινωνία όταν τρένο βρίσκεται μέσα σε αυτές!
Σύμφωνα με τον εργατολόγο, Γιάννη Καρούζο, που μίλησε στο OPEN, ο ΟΣΕ απαντούσε με εξώδικα αναφέροντας ότι όλα όσα υποστηρίζουν είναι συκοφαντικά και ότι θα υποστούν τις συνέπειες.
Στοιχειωμένο έργο
Η πηγή του… κακού φαίνεται να πηγαίνει πίσω στο 2014 και τη σύμβαση 717, η οποία φάνηκε από την αρχή πως είχε προβλήματα με αποτέλεσμα το Ελεγκτικό Συνέδριο να τη βάλει στον πάγο.
Είναι η σύμβαση που αφορά την εγκατάσταση του EΤCS (European Train Control System) με στόχο τη σημαντική ενίσχυση της ασφάλειας των σιδηροδρομικών μετακινήσεων και έρχεται σε συνέχεια της σύμβασης 10005 του 2007. Η σύμβαση, ενταγμένη στο ΕΣΠΑ 2014-2020, θα έπρεπε να έχει τελειώσει σε ενάμιση χρόνο, όμως φτάσαμε στο 2022 για να ξαναμπεί το έργο στις ράγες.
Υπεγράφη τον Σεπτέμβριο του 2014 με την κοινοπραξία ΤΟΜΗ (του ομίλου Ελλάκτωρ) και τη γαλλική Alstom. Δημοσιεύματα αναφέρονται σε σύγκρουση επιχειρηματικών συμφερόντων που δεν είδαν με καλό μάτι την είσοδο της γαλλικής εταιρείας.
Η Alstom, μαζί με τους τότε Ελληνες συνεταίρους της (η ΤΟΜΗ αποχώρησε το 2021), υποσχέθηκε πως θα ολοκληρώσει τα έργα σηματοδότησης και τηλεδιοίκησης σε δύο χρόνια, αλλά έχουν περάσει σχεδόν δέκα χρόνια χωρίς να τα παραδώσουν.
Η σύμβαση για τρία έτη από την υπογραφή της σκόνταφτε σε ποικίλα εμπόδια. Από τον κακό σχεδιασμό και τις ενστάσεις της Επιτροπής Δημοσιονομικού Ελέγχου της Γενικής Διεύθυνσης Ελέγχων Συγχρηματοδοτούμενων Προγραμμάτων μέχρι μετοχικές συγκρούσεις.
Η νέα τεχνική λύση, εναρμονισμένη πια με τις απαιτήσεις της χρηματοδότησης, συμφωνήθηκε την άνοιξη του 2020, πέρασε ξανά από το Ελεγκτικό Συνέδριο και έμενε να εφαρμοστεί. Μόνο που κάπου εκεί εμφανίστηκαν και οι απαιτήσεις χρηματοδότησης από τον ανάδοχο.
Δεδομένου ότι η εργολαβία 717 έχει άμεση διεπαφή με τη σύμβαση προμήθειας (10005) που αφορά την εγκατάσταση του ETCS (European Control Train System), η ολοκλήρωσή της θα ενισχύσει σημαντικά την ασφάλεια σε εμπορικά και επιβατικά δρομολόγια.
