Η πανδημία του κορωνοϊού πυροδότησε μια από τις μεγαλύτερες οικονομικές και κοινωνικές προκλήσεις που χρειάστηκε να αντιμετωπίσουμε εδώ και δεκαετίες, οπότε οι παγκόσμιοι ηγέτες μπορεί και να συγχωρούνται που δεν θέτουν ως προτεραιότητα τις δημιουργικές βιομηχανίες.
Ωστόσο, η εμπειρία μου στη βιομηχανία του σχεδιασμού, για την Google και τώρα ως Επικεφαλής Δημιουργικού για την Ελλάδα, μου έδειξε πως η δημιουργικότητα, η καινοτομία και η τεχνολογία μπορούν να αποτελέσουν κρίσιμους παράγοντες για την ανασυγκρότηση μιας χώρας σε καιρούς κρίσης.
Ξεκίνησα ως αυτοδίδακτος σχεδιαστής γραφικών τεχνών που παρασύρθηκε από το πρώτο ψηφιακό κύμα του διαδικτύου το ‘90, κάτι που θα διαμόρφωνε τον τρόπο που αντιμετωπίζω όλες τις πλευρές του σχεδιασμού.
Γιος Ελλήνων μεταναστών, μεγάλωσα στη δυτική ακτή του Καναδά, στο Βανκούβερ, σε μια γειτονιά με περιορισμένη ελληνική κοινότητα.
Πάντοτε διατηρούσα ισχυρούς δεσμούς και ήθελα να χτίσω ακόμη πιο γερούς με την πατρίδα μου, την Ελλάδα, αλλά δεν φανταζόμουν πως θα αναλάμβανα μια θέση όπου θα βοηθούσα από πρώτο χέρι.
Μετά τις πρόωρες εκλογές του Ιουλίου πέρσι, ήμουν τυχερός να κληθώ να συνδράμω τον νεοεκλεχθέντα πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη, ως ειδικός σύμβουλος και πρώτος Επικεφαλής Δημιουργικού που υπήρξε ποτέ, ένας τίτλος που μοιάζει πιο ταιριαστός για ένα διαφημιστικό γραφείο στο Σόχο ή το Σόρντιτς, παρά σε μια μεσογειακή χώρα.
Λίγους μήνες αφότου ανέλαβα τα νέα μου καθήκοντα, βρεθήκαμε αντιμέτωποι με την πανδημία, που προκάλεσε ανείπωτο πόνο και αγωνία, αλλά και οικονομική κατάρρευση σε τομείς όπως ο τουρισμός.
Σχεδόν 10 χρόνια στο τιμόνι του δημιουργικού εργαστηρίου της Google στην Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή και την Αφρική, μου έδειξαν πως η σχεδιαστική λογική και ένας καινοτόμος τρόπος σκέψης μπορούν να λειτουργήσουν για ένα προϊόν και τώρα είχα την πρώτη μου ευκαιρία να εφαρμόσω κάτι τέτοιο σε ένα ολόκληρο έθνος: έναν λαό που είχε υπομείνει ήδη 10 χρόνια οικονομικής κρίσης, μαζική νεανική ανεργία και φυγή (brain drain) εκατοντάδων χιλιάδων.
Το υπουργείο Ψηφιακής Ανασυγκρότησης της Ελλάδας ανταποκρίθηκε στην Covid-19 αναπτύσσοντας γρήγορα online και mobile εργαλεία που επέτρεψαν στους Έλληνες πολίτες να προσαρμοστούν στο νέο τρόπο ζωής. Παράλληλα, η ομάδα μου ανέπτυξε το GreeceFromHome.com – μια πλατφόρμα που ενθάρρυνε έντονα τους επισκέπτες να μένουν ασφαλείς, ενώ μοιραζόμασταν μια ποικιλία οπτικοακουστικού περιεχομένου που εκθείαζε την ελληνική κουζίνα, μουσική, μόδα και αθλητισμό.
Στήθηκε σε δύο εβδομάδες και στόχος μας ήταν να κρατήσουμε πιθανούς επισκέπτες αφοσιωμένους «ώσπου να μπορέσουμε να σας δώσουμε ένα μεγάλο ελληνικό καλωσόρισμα από κοντά» και επίσης κρατήσαμε τους ντόπιους απασχολημένους στο σπίτι καθώς εμπλέκαμε επιδέξιους και εκπαιδευμένους επαγγελματίες. Ήταν μεγάλη η επιτυχία, καθοδηγούμενη από την δημιουργική σκέψη και παρατέθηκε από πολλούς σαν ένα υποδειγματικό εγχειρίδιο μιας αποτελεσματικής απάντησης σε μια βιομηχανία σε αναταραχή.
Εργάστηκα επίσης με το αφήγημα της Ελλάδας ή εκείνο που αποκαλείται από κάποιους κύκλους το «brand της χώρας», ένας όρος που δεν μου αρέσει ιδιαίτερα καθώς ταιριάζει περισσότερο σε γλώσσα του μάρκετινγκ, παρά σε πραγματικές δομικές αλλαγές που φέρνουν αποτέλεσμα στον πραγματικό κόσμο.
Η ιδέα είναι να πάρουμε έναν από τους αρχαιότερους πολιτισμούς του κόσμου και να δείξουμε την μελλοντική του πλευρά, μια πλευρά βασισμένη στα σύγχρονα επιτεύγματα από την οπτική ορισμένων εκ των πιο αναγνωρισμένων ατόμων στον κόσμο στο επιχειρείν, την τέχνη, τη μουσική, τη μόδα, τον αθλητισμό, την τεχνολογία και τον πολιτισμό – όλοι τους Έλληνες. Ο σκοπός είναι να δηλώσουμε τη φιλοδοξία για το που θέλουμε να πάμε, όχι απλά που βρισκόμασταν, να φέρουμε περαιτέρω ανάπτυξη και καινοτομία στην χώρα στα επόμενα χρόνια.
Η δημιουργικότητα είναι κλειδί σε αυτό, στον τρόπο που αναγνωρίσαμε τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η χώρα, ειδικά σε περίοδο κρίσης και αναπτύξαμε πρωτοποριακούς τρόπους για να τις επιλύσουμε. Αυτή είναι η ουσία δημιουργικής σκέψης. Είναι κάτι που έμαθα όσο είχα την τύχη να είμαι πρόεδρος του δημιουργικού οργανισμού, με βάση την Βρετανία, D&AD: Ένας μη κερδοσκοπικός οργανισμός που αποτελεί την επιτομή όλων των δυνάμεων δημιουργικότητας και μαζικής επιρροής που μπορεί να έχει αυτή σε όλους τους τομείς της κοινωνίας, του περιβάλλοντος, της εκπαίδευσης και του πολιτισμού. Είναι εδώ όπου ξεκίνησα να αντιλαμβάνομαι πλήρως τον ρόλο της δημιουργικότητας έξω από τις παραδοσιακές επικοινωνίες.
Ο σχεδιασμός μπορεί να λύσει προβλήματα εκεί έξω όπως η ανεργία και δεν ήταν απλά ένα αισθητικό στρώμα σε ένα υπερφίαλο επίπεδο. Η τεχνολογία μας επέτρεψε να κάνουμε φανταστικά πράγματα, αλλά αυτά θα ήταν άδεια χωρίς την καρδιά και την ψυχή που μόνο ένας σκεπτόμενος άνθρωπος μπορεί να προγραμματίσει.
Περισσότερες χώρες χρειάζονται Επικεφαλής Δημιουργικού ή τουλάχιστον περισσότερους σχεδιαστές και δημιουργούς να εργάζονται για την κυβέρνηση. Ανθρώπους που μπορούν να συλλάβουν και να επικοινωνήσουν δημιουργικά τον λόγο που θα πρέπει να επισκεφτεί, να επενδύσει και να ζήσει κανείς σε μια χώρα.
Οι άνθρωποι που μπορούν να χτίσουν ξανά την εμπιστοσύνη στο εσωτερικό, ενώ επιχειρούν να επανασυστήσουν την αξιοπιστία σε παγκόσμιο επίπεδο, διαμοιράζοντας το όραμα μιας κυβέρνησης. Άνθρωποι που μπορούν να ατσαλώσουν τους πολίτες τους και την διασπορά μέσω της κοινής αίσθησης πως ανήκουν κάπου, ενώ προσελκύουν τουρίστες και επενδυτές που επίσης θέλουν να αποτελέσουν μέρος ενός κινήματος.
Προσπαθώ να ενσωματώσω όλο αυτό στη νέα μου δουλειά για την Ελλάδα, με τη στήριξη μιας ομάδας εξαίρετων δημιουργικών μυαλών, πολλοί από τους οποίους υπήρξαν πρόσφατοι απόφοιτοι χωρίς δουλειά και τώρα βοηθούν στο «rebranding» και την αναδόμηση μιας χώρας. Αυτό είναι κάτι που έμαθα πολύ καλά από προγράμματα όπως το Shift και το New Blood της D&AD, πρωτοβουλίες που βοηθούν νέους ανθρώπους να ξεκινήσουν στην δημιουργική βιομηχανία.
Είναι όλοι αυτοί οι λόγοι που πιστεύω πως ο σχεδιασμός πάνω στα δημιουργικά μυαλά ενός έθνους και η στήριξη της νέας γενιάς δημιουργικών ταλέντων, θα έπρεπε να είναι στην κορυφή της ατζέντας των ηγετών του κόσμου, τόσο τώρα, όσο και καθώς οδηγούμαστε έξω από την κρίση.
- Το άρθρο του Στιβ Βρανάκη δημοσιεύθηκε στον «Independent»
