Το 2022 αναμένεται να είναι έτος επαναφοράς σε συνθήκες κανονικότητας για την ελληνική οικονομία και στο δ’ τρίμηνο του έτους αναμένεται να έχει ανακτηθεί το σύνολο των ετήσιων απωλειών του ΑΕΠ του 2020, με το επίπεδο του πραγματικού ΑΕΠ στο τέλος του 2022 να υπερβαίνει το αντίστοιχο επίπεδο του 2019 κατά 1,7%. Αυτό επισημαίνεται στο προσχέδιο του προϋπολογισμού 2022 που κατατέθηκε στη Βουλή.
Με δήλωσή τους μετά την κατάθεση του προϋπολογισμού, ο υπουργός και ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας και Θόδωρος Σκυλακάκης αντίστοιχα, σημειώνουν: «Η Ελλάδα, έχοντας διαθέσιμα νέα χρηματοδοτικά εργαλεία, με αιχμή το Ταμείο Ανάκαμψης και το ΕΣΠΑ 2021- 2027, είναι έτοιμη για μια μετάβαση σε νέα εποχή, που συνδυάζει την οικονομική αποτελεσματικότητα με την κοινωνική συνοχή και δικαιοσύνη».
Σύμφωνα με το προσχέδιο προϋπολογισμού, τα βασικά μεγέθη να εκτιμώνται ως εξής:
Το ΑΕΠ θα αυξηθεί 6,1% εφέτος και 4,5% το 2022, από μείωση 8,2% το 2020. Η ιδιωτική κατανάλωση, από μείωση 5,2% πέρυσι, θα αυξηθεί 2,9% εφέτος και επίσης 2,9% το 2022. Η δημόσια κατανάλωση από αύξηση 2,7% το 2020 και 4,1% εφέτος θα μειωθεί 2,8% το 2022, λόγω και της απόσυρσης των μέτρων στήριξης. Οι ιδιωτικές επενδύσεις, από μείωση 0,6% πέρυσι, εκτιμάται ότι θα αυξηθούν 11,1% εφέτος και θα «εκτιναχθούν» κατά 23,4% το 2022, λόγω και του Ταμείου Ανάκαμψης. Οι εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών μειώθηκαν 21,7% πέρυσι, για να αυξηθούν 14% εφέτος και 11,1% το 2022. Οι εισαγωγές αγαθών και υπηρεσιών, από μείωση 6,8% πέρυσι, προβλέπεται ότι θα αυξηθούν 6,6% εφέτος και 8,9% το 2022. Ενώ, η ανεργία θα συνεχίσει μειούμενη, από 16,3% πέρυσι, στο 16% εφέτος και στο 14,3% το επόμενο έτος.
Σύμφωνα με το προσχέδιο, πρωτεύοντα παράγοντα για την ώθηση της οικονομικής δραστηριότητας το 2022 αποτελεί το ελληνικό σχέδιο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας με τις πραγματοποιούμενες δαπάνες από τον προϋπολογισμό του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, επιτυγχάνοντας εφεξής ένα επίπεδο, λαμβάνοντας υπόψη και τη χορήγηση δανείων, άνω των 5 δισ. ευρώ ανά έτος έως το τέλος της περιόδου υλοποίησης. Ως αποτέλεσμα, εντός του 2022 η υλοποίηση του σχεδίου αναμένεται να προσδώσει στην ελληνική οικονομία επιπλέον 2,9 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ χωρίς τη συμπερίληψη της μόχλευσης, συμβάλλοντας στη μείωση του μακροχρόνιου επενδυτικού κενού και θέτοντας τις βάσεις για τη διαμόρφωση υψηλών ρυθμών ανάπτυξης μεσοπρόθεσμα, μέσω της συμβολής του σκέλους των μεταρρυθμίσεων.
‘Αλλος σημαντικός παράγοντας επιτάχυνσης της ανάπτυξης έναντι του 2021, όπως αναφέρεται στο προσχέδιο, είναι η σταδιακή επιστροφή σε συνθήκες κανονικότητας από υγειονομικής άποψης, στη βάση του υλοποιούμενου προγράμματος εμβολιασμών, η οποία με τη σειρά της θα επιτρέψει την πλήρη ομαλοποίηση της λειτουργίας της αγοράς, αντλώντας επιπλέον οφέλη από τα «κέρδη» της περιόδου της πανδημίας σε όρους ψηφιοποίησης και εξωστρέφειας της οικονομίας.
Η επιστροφή στην κανονικότητα αναμένεται να διευκολύνει την εξομάλυνση των δημοσιονομικών μεγεθών, ενώ παράλληλα σε διεθνές επίπεδο προβλέπεται ότι θα υποστηρίξει την περαιτέρω ανάκαμψη του τουριστικού κλάδου, με τις εισπράξεις από το εξωτερικό να αυξάνονται έναντι του 2021 κατά 60%. Ακόμα, ευνοϊκός παράγοντας για τη διαμόρφωση υψηλού ρυθμού ανάπτυξης το 2022 είναι η έναρξη υλοποίησης ορισμένων μόνιμων αναπτυξιακών μέτρων στη λογική της βελτίωσης του επενδυτικού περιβάλλοντος και της εισοδηματικής ενίσχυσης των νοικοκυριών, όπως είχε σχεδιαστεί πριν την επέλαση της πανδημίας.
Στα μέτρα αυτά περιλαμβάνεται η μείωση του συντελεστή φόρου εισοδήματος νομικών προσώπων από το 24% στο 22%, η παροχή κινήτρων για συνενώσεις και συνεργασίες μεσαίων, μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων, η θέσπιση φορολογικών κινήτρων για τη χρήση των ηλεκτρονικών συναλλαγών, η κατάργηση του φόρου γονικών παροχών και δωρεών για παροχές και δωρεές έως 800.000 ευρώ και η αύξηση του κατώτατου μισθού σε επίπεδο μεγαλύτερο του 2021 κατά 2%.
Πέραν των ανωτέρω μέτρων, τον Σεπτέμβριο εφέτος μία ακόμη δέσμη μέτρων ενσωματώθηκε στον πολιτικό σχεδιασμό, προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι επιπτώσεις των παροδικών πληθωριστικών πιέσεων που καταγράφονταν διεθνώς το τρέχον διάστημα, να αποσοβηθεί ο κίνδυνος υστερήσεων στην αγορά εργασίας κατά τη μεταβατική περίοδο μετά την πανδημία και να αποφευχθούν ανισότητες πρόσβασης στην ψηφιακή μετάβαση. Μεταξύ αυτών, συγκαταλέγονται, η προσαυξημένη έκπτωση για δαπάνες που αφορούν σε πράσινη οικονομία/ενέργεια/ψηφιοποίηση, το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τη νεολαία, με την παροχή κινήτρων για ένταξη των νέων στην αγορά εργασίας («πρώτο ένσημο»), η μείωση του τέλους συνδρομητών κινητής τηλεφωνίας (κατάργηση για τους νέους έως 29 ετών) και η σύσταση ταμείου ενεργειακής μετάβασης για την απομείωση των αυξήσεων στις τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος.
Με βάση όλα τα παραπάνω, το πραγματικό ΑΕΠ αναμένεται να αυξηθεί το 2022 κατά 4,5% έναντι του 2021, με κινητήριο μοχλό τον αμείωτο ρυθμό αύξησης της ιδιωτικής κατανάλωσης (2,9% σε ετήσια βάση), τη σημαντική ώθηση των επενδύσεων κατά 23,4% και την περαιτέρω ανάκαμψη των εξαγωγών υπηρεσιών κατά 21%, εν μέσω ανόδου του εξωτερικού τουρισμού.
Η αύξηση της πραγματικής ιδιωτικής κατανάλωσης το 2022 αναμένεται να στηριχθεί στην αύξηση της απασχόλησης κατά 2,7%, με το 80,9% των νέων θέσεων εργασίας να αφορά σε θέσεις μισθωτής απασχόλησης, αλλά και στην αύξηση του ονομαστικού μέσου μισθού κατά 1,1%, η οποία αναμένεται να ωθήσει τις αμοιβές εξαρτημένης εργασίας κατά 4,1% πάνω από το επίπεδο του 2021. Ο ρυθμός πληθωρισμού αναμένεται μετριοπαθώς θετικός στο σύνολο του 2022 (0,8%), επιτρέποντας όφελος σε όρους πραγματικού μέσου μισθού κατά 0,2% σε ετήσια βάση.
Η επιτάχυνση του ρυθμού πραγματικών επενδύσεων το 2022 στηρίζεται στην υλοποίηση των έργων του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, με άνω του 88% της συνολικής κατανομής επιχορηγήσεων και δανείων για το έτος να κατευθύνονται σε επενδύσεις, εκ των οποίων το 41,6% σε δημόσιες επενδύσεις με υψηλή πολλαπλασιαστική επίδραση.
Οι εξελίξεις στην οικονομία εφέτος
Ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ κατά 6,1% εφέτος ισοδυναμεί με ανάκτηση του 68,1% των απωλειών του 2020, έναντι της προηγούμενης εκτίμησης για ανάκτηση του 40,3%. Η ταχύτερη ανάκτηση οφείλεται στην υψηλή επίδοση της ελληνικής οικονομίας στο α’ εξάμηνο του έτους, και στην εκτίμηση σημαντικής ανάκαμψης του τουρισμού στο γ’ τρίμηνο.
Η πραγματική εγχώρια ζήτηση αναμένεται να συμβάλει κατά 68% στην αύξηση του ΑΕΠ, με διαμόρφωση ανοδικών τάσεων για όλες τις συνιστώσες της, παρά τη σχετική εξομάλυνση της πορείας τους προς το τέλος του έτους. Η πραγματική ιδιωτική κατανάλωση αναμένεται να αυξηθεί κατά 2,9% σε ετήσια βάση, εν μέσω εκτιμώμενων κερδών σε όρους διαθέσιμου εισοδήματος και το 2021 και ανθεκτικότητας της συνολικής απασχόλησης έναντι του 2020. Οι εκτιμήσεις για οριακή μείωση του πλήθους των μισθωτών και των αμοιβών εξαρτημένης εργασίας στο σύνολο του έτους απορρέουν κυρίως από τα στοιχεία του α’ εξαμήνου (-3,2% και -1,7%), με τις αντίστοιχες εκτιμήσεις του β’ εξαμήνου θετικές (2,3% και 0,8% αντίστοιχα).
Ο ρυθμός αύξησης των πραγματικών επενδύσεων εκτιμάται σε 11,1% έναντι του 2020, εν μέσω ανάκαμψης των επενδύσεων σε εξοπλισμό σε επίπεδο άνω του αντίστοιχου πριν την έναρξη της πανδημίας (+17,7% σε ετήσια βάση), αλλά και αύξησης των επενδύσεων σε κατασκευές για δεύτερο συνεχές έτος (+7,2% σε ετήσια βάση).
Η πραγματική δημόσια κατανάλωση αναμένεται να αυξηθεί κατά 4,1% στο σύνολο του 2021, αποκλιμακούμενη από τον μέσο ρυθμό 7,1% που κατέγραψε στο πρώτο εξάμηνο του έτους, λόγω της σταδιακά μικρότερης επίδρασης των κυβερνητικών μέτρων στήριξης, και της υψηλής βάσης του δεύτερου εξαμήνου του 2020.
Ο εξωτερικός τομέας αναμένεται επίσης να συμβάλει θετικά στην οικονομική ανάκαμψη του 2021 κατά 2 ποσοστιαίες μονάδες, με τη θετική επίδραση να προέρχεται εξ ολοκλήρου από τις καθαρές εξαγωγές υπηρεσιών (2,7 μονάδες), αντίθετα με την επιδείνωση του πραγματικού ελλείμματος στο εμπορικό ισοζύγιο κατά 1,05 δισ. ευρώ εξαιτίας της συναρτώμενης με την ανάκαμψη της αύξησης των εισαγωγών αγαθών.
Αυξημένες λόγω Covid οι δαπάνες για το 2022-Οριακά μειωμένα τα έσοδα
Αυξημένες κατά 607 εκατ. ευρώ, σε σχέση με το Μεσοπρόθεσμο, είναι οι δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού το 2022 και διαμορφώνονται σε 70,677 δισ. ευρώ, όπως προκύπτει από το προσχέδιο, υπέρβαση η οποία οφείλεται κατά κύριο λόγο στις υλοποιούμενες δράσεις για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της πανδημίας Covid-19.
Την ίδια στιγμή τα καθαρά έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού, σε δημοσιονομική βάση, μετά τη μείωση των επιστροφών φόρων, εκτιμάται ότι θα διαμορφωθούν στα 50.074 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας μείωση κατά 415 εκατ. ευρώ ή 0,8%, έναντι του στόχου του ΜΠΔΣ 2022-2025.
Ενδεικτικά να αναφέρουμε ότι ο φόρος επί των αγαθών ανέρχεται στα 26,2 δισ. ευρώ, αυξημένος κατά 279 εκατ. σε σχέση με το Μεσοπρόθεσμο.
Ο φόρος επί των ακινήτων ανέρχεται σε 2,5 δισ. ευρώ, μειωμένος κατά 58 εκατ.
Ο φόρος εισοδήματος μειωμένος κατά 72 εκατ. στα 12,9 δισ. ευρώ και ο φόρος κεφαλαίου στα 181 εκατ. ευρώ, μειωμένος κατά 34 εκατ. ευρώ.
Σε ό,τι αφορά τις δαπάνες οι παροχές προς τους εργαζομένους θα είναι μειωμένες κατά 32 εκατ., ενώ στο κονδύλι κοινωνικές παροχές, το ποσό για το επίδομα θέρμανσης από τα 84 εκατ. ανεβαίνει στα 100 εκατ.
Ας δούμε αναλυτικά τι προκύπτει από το προσχέδιο που κατατέθηκε στην Βουλή για έσοδα και δαπάνες.
ΕΣΟΔΑ
Ανάλυση εσόδων σε δημοσιονομική βάση
1. Φόροι
– Φόροι επί αγαθών και υπηρεσιών
Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνονται κυρίως ο ΦΠΑ, οι Ειδικοί Φόροι Κατανάλωσης (ΕΦΚ), οι φόροι με μορφή χαρτοσήμου και οι φόροι επί χρηματοοικονομικών και κεφαλαιακών συναλλαγών.
Οι φόροι επί αγαθών και υπηρεσιών εκτιμάται ότι θα διαμορφωθούν στο ύψος των 26.199 εκατ. ευρώ, αυξημένοι κατά 279 εκατ. ευρώ ή 1,1% έναντι του στόχου του ΜΠΔΣ 2022-2025.
Ειδικότερα, τα έσοδα από τον ΦΠΑ αναμένεται να ανέλθουν στο ποσό των 17.175 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 177 εκατ. ευρώ από τον στόχο, ενώ τα έσοδα από τους ΕΦΚ εκτιμώνται στο ποσό των 6.471 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 124 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου.
– Φόροι και δασμοί επί εισαγωγών
Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνονται κυρίως οι δασμοί και τα λοιπά τέλη που επιβάλλονται στις εισαγωγές από κράτη μη μέλη της ΕΕ με βάση το κοινό τελωνειακό δασμολόγιο. Εκτιμώνται έσοδα 261 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 10 εκατ. ευρώ, έναντι του στόχου του ΜΠΔΣ 2022-2025.
– Τακτικοί φόροι ακίνητης περιουσίας
Οι τακτικοί φόροι ακίνητης περιουσίας, που περιλαμβάνουν κυρίως τον ΕΝΦΙΑ, αναμένεται να διαμορφωθούν στο ύψος των 2.562 εκατ. ευρώ, μειωμένοι κατά 58 εκατ. ευρώ, έναντι του στόχου του ΜΠΔΣ 2022-2025.
– Λοιποί φόροι επί παραγωγής
Τα κύρια έσοδα της κατηγορίας αυτής προέρχονται από το τέλος επιτηδεύματος και από τη συμμετοχή του Δημοσίου στα κέρδη της Τράπεζας της Ελλάδος. Οι λοιποί φόροι παραγωγής εκτιμάται ότι θα διαμορφωθούν σε 1.116 εκατ. ευρώ, μειωμένοι κατά 12 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου.
– Φόρος εισοδήματος
Το ύψος του φόρου εισοδήματος (φυσικών προσώπων, νομικών προσώπων και λοιπών κατηγοριών), αναμένεται να διαμορφωθεί στα 12.952 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας μείωση κατά 72 εκατ. ευρώ ή 0,6%, έναντι του στόχου του ΜΠΔΣ 2022-2025. Ειδικότερα, εκτιμάται ότι τα έσοδα από τον φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων θα ανέλθουν σε 9.460 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 124 εκατ. ευρώ από τον στόχο, ενώ τα έσοδα από τον φόρο εισοδήματος νομικών προσώπων εκτιμώνται στο ποσό των 2.348 εκατ. ευρώ και θα είναι αυξημένα κατά 39 εκατ. ευρώ από τον στόχο.
– Φόροι κεφαλαίου
Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνονται οι φόροι και τα τέλη κληρονομιών, δωρεών, γονικών και λοιπών παροχών. Εκτιμώνται έσοδα 181 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 34 εκατ. ευρώ, έναντι του στόχου του ΜΠΔΣ 2022-2025.
– Λοιποί τρέχοντες φόροι
Η κατηγορία αυτή περιλαμβάνει κυρίως τα τέλη κυκλοφορίας οχημάτων και τα διάφορα μη ταξινομημένα φορολογικά έσοδα. Τα έσοδα από τους λοιπούς τρέχοντες φόρους αναμένεται να ανέλθουν στο ποσό των 2.170 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 182 εκατ. ευρώ, έναντι του στόχου, λόγω της εκτιμώμενης μείωσης, κατά 174 εκατ. ευρώ, των εσόδων που καταχωρούνται στα μη ταξινομημένα φορολογικά έσοδα.
2. Κοινωνικές εισφορές
Η κατηγορία αυτή περιλαμβάνει κυρίως τις εισφορές των εργαζομένων για παροχές υγείας από το Δημόσιο. Εκτιμώνται έσοδα 55 εκατ. ευρώ, χωρίς απόκλιση από τον στόχο.
3. Μεταβιβάσεις
Σε αυτή την κατηγορία περιλαμβάνονται κυρίως τα έσοδα από:
– το συγχρηματοδοτούμενο σκέλος του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) που αναμένεται να ανέλθει σε 4.388 εκατ. ευρώ, καθώς και μέρος του εθνικού σκέλους του ΠΔΕ, ύψους 30 εκατ. ευρώ,
– τη μεταφορά αποδόσεων λόγω της διακράτησης ομολόγων του Ελληνικού Δημοσίου στα χαρτοφυλάκια των Κεντρικών Τραπεζών του Ευρωσυστήματος (ANFAs) και από το Πρόγραμμα Αγοράς Ομολόγων (SMPs) της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), κα-θώς και επιστροφή τόκων EFSF, συνολικού ύψους 910 εκατ. ευρώ. Σημειώνεται ότι τα έσοδα αυτά κατατίθενται απευθείας στον ειδικό λογαριασμό εξυπηρέτησης του δημόσιου χρέους (Segregated Account) και δεν υπολογίζονται στο αποτέλεσμα της Γενικής Κυβέρνησης, σύμφωνα με τους όρους της Ενισχυμένης Εποπτείας.
Το σύνολο των εσόδων από μεταβιβάσεις αναμένεται να ανέλθει στα 6.163 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 379 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου του ΜΠΔΣ 2022-2025.
4. Πωλήσεις αγαθών και υπηρεσιών
Η κατηγορία αυτή περιλαμβάνει κυρίως τα έσοδα από παράβολα, μισθώματα κτιρίων και υποδομών, καθώς και από προμήθειες λόγω παροχής εγγύησης του Ελληνικού Δημοσίου. Οι πωλήσεις αγαθών και υπηρεσιών αναμένεται να διαμορφωθούν στο ύψος των 652 εκατ. ευρώ, αυξημένες κατά 3 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου του ΜΠΔΣ 2022-2025.
5. Λοιπά τρέχοντα έσοδα
Η κατηγορία αυτή περιλαμβάνει διάφορες κατηγορίες εσόδων, με κυριότερες τα μερίσματα από τη συμμετοχή του Δημοσίου στο μετοχικό κεφάλαιο διαφόρων εταιρειών, τους τόκους από ομόλογα που κατέχει το Ελληνικό Δημόσιο, τις διάφορες κατηγορίες προστίμων και προσαυξήσεων, το κύριο μέρος του εθνικού σκέλους του ΠΔΕ, καθώς και τις επιστροφές ιδίων πόρων από την ΕΕ. Τα λοιπά τρέχοντα έσοδα αναμένεται να διαμορφωθούν στα 2.568 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 371 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου του ΜΠΔΣ 2022-2025. Η αύξηση αυτή οφείλεται κατά κύριο λόγο στα αυξημένα έσοδα από:
– μερίσματα φορέων του Δημοσίου κατά 111 εκατ. ευρώ,
– το εθνικό σκέλος του ΠΔΕ κατά 202 εκατ. ευρώ,
– επιστροφές δαπανών κατά 70 εκατ. ευρώ.
6. Πωλήσεις παγίων περιουσιακών στοιχείων
Η κατηγορία αυτή αφορά έσοδα από την αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας του Ελληνικού Δημοσίου, μέσω της διαδικασίας αποκρατικοποιήσεων από το ΤΑΙΠΕΔ. Εκτιμώνται έσοδα ύψους 36 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 300 εκατ. ευρώ από τον στόχο του ΜΠΔΣ 2022-2025. Η μείωση αυτή οφείλεται στο γεγονός ότι η είσπραξη του τιμήματος από την αξιοποίηση της έκτασης του πρώην Διεθνούς Αεροδρομίου του Ελληνικού, που πραγματοποιήθηκε τον Ιούλιο 2021, αναγνωρίστηκε ως χρηματοοικονομική συναλλαγή στην κατηγορία «Συμμετοχικοί τίτλοι και μερίδια επενδυτικών κεφαλαίων» (δηλαδή ως πώληση μετοχών).
7. Επιστροφές φόρων
Οι επιστροφές αχρεωστήτως εισπραχθέντων εσόδων εκτιμάται ότι θα διαμορφωθούν στα 4.841 εκατ. ευρώ, αυξημένες κατά 21 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου του ΜΠΔΣ 2022-2025.
8. Έσοδα Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων
Τα έσοδα του ΠΔΕ περιλαμβάνονται στις κατηγορίες «Μεταβιβάσεις» και «Λοιπά τρέχοντα έσοδα». Ειδικότερα, τα έσοδα ΠΔΕ αναμένεται να ανέλθουν στο ποσό των 4.800 εκατ. ευρώ, μη παρουσιάζοντας απόκλιση έναντι του στόχου.
Δαπάνες
Οι συνολικές δαπάνες του Κρατικού Προϋπολογισμού για το έτος 2021 σε δημοσιονομική βάση εκτιμάται ότι θα διαμορφωθούν στα 70.677 εκατ. ευρώ, αυξημένες κατά 607 εκατ. ευρώ, σε σχέση με τον στόχο του ΜΠΔΣ 2022-2025. Η αύξηση αυτή, όπως προκύπτει και από την ανάλυση των δαπανών κατά μείζονα κατηγορία, οφείλεται κατά κύριο λόγο στις υλοποιούμενες δράσεις για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της πανδημίας Covid-19.
Ανάλυση δαπανών σε δημοσιονομική βάση
1. Παροχές σε εργαζόμενους
Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνονται οι τακτικές αποδοχές, οι πρόσθετες αποδοχές, οι παροχές σε είδος, οι παροχές κληρωτών και οι αντίστοιχες εργοδοτικές εισφορές αιρετών, οργάνων διοίκησης, τακτικών υπαλλήλων, καθώς και των υπαλλήλων με σχέση εργασίας αορίστου και ορισμένου χρόνου.
Για το 2021 οι δαπάνες στην εν λόγω κατηγορία θα ανέλθουν στα 13.444 εκατ. ευρώ μειωμένες κατά 32 εκατ. ευρώ σε σχέση με τον στόχο του ΜΠΔΣ 2022-2025. Η μεταβολή αυτή οφείλεται κυρίως στις αυξημένες αποχωρήσεις λόγω συνταξιοδότησης, σε σχέση με την προηγούμενη εκτίμηση, των υπαλλήλων των οποίων η μισθοδοσία καλύπτεται από τον τακτικό προϋπολογισμό. Από την άλλη πλευρά, λόγω των έκτακτων υπηρεσιακών αναγκών που δημιουργούνται στους φορείς, οι πρόσθετες αποδοχές ενισχύονται κατά 24 εκατ. ευρώ.
2. Κοινωνικές Παροχές
Οι δαπάνες της κατηγορίας αυτής περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, το επίδομα θέρμανσης, τις συντάξεις που συνεχίζουν να πληρώνονται απευθείας από το κράτος (παρ.3 του άρθρου 4 του ν. 4387/2016), καθώς και τις λοιπές παροχές κοινωνικής πρόνοιας σε είδος και σε χρήμα και εκτιμάται ότι θα διαμορφωθούν στα 202 εκατ. ευρώ, αυξημένες κατά 9 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου ΜΠΔΣ 2022-2025. Η αύξηση αυτή οφείλεται, κυρίως, στη σχεδιαζόμενη αύξηση του επιδόματος θέρμανσης από 84 εκατ. ευρώ σε 100 εκατ. ευρώ.
3. Μεταβιβάσεις
Οι δαπάνες για τις μεταβιβάσεις σε φορείς εντός και εκτός Γενικής Κυβέρνησης προβλέπεται ότι θα διαμορφωθούν στα 29.612 εκατ. ευρώ, αυξημένες κατά 64 εκατ. ευρώ έναντι της πρόβλεψης του ΜΠΔΣ 2022-2025, κυρίως λόγω της επιχορήγησης προς τον ΕΟΠΥΥ ύψους 75 εκατ. ευρώ για τον αναμενόμενο συμψηφισμό των δαπανών έρευνας και ανάπτυξης των επιχειρήσεων, με το οφειλόμενο clawback.
4. Αγορές αγαθών και υπηρεσιών
Η προβλεπόμενη δαπάνη για το έτος 2022 ανέρχεται σε 1.004 εκατ. ευρώ, μειωμένη κατά 198 εκατ. ευρώ σε σχέση με την αντίστοιχη πρόβλεψη του ΜΠΔΣ 2022-2025, κυρίως λόγω της ανακατανομής δαπανών για την αντιμετώπιση της πανδημίας στην κατηγορία των υπό κατανομή πιστώσεων.
5. Επιδοτήσεις
Η προβλεπόμενη δαπάνη για το έτος 2022 είναι 80 εκατ. ευρώ, ίση με τον στόχο που είχε τεθεί στο ΜΠΔΣ 2022-2025 και περιλαμβάνει κυρίως επιδοτήσεις προς τα ΕΛΤΑ για την καθολική ταχυδρομική υπηρεσία και προς την ΤΡΑΙΝΟΣΕ.
6. Τόκοι (σε ακαθάριστη βάση)
Η πρόβλεψη για τις δαπάνες τόκων σε ακαθάριστη δημοσιονομική βάση, ανέρχεται σε 5.550 εκατ. ευρώ, μειωμένη κατά 50 εκατ. ευρώ σε σχέση με την πρόβλεψη του ΜΠΔΣ 2022-2025.
7. Λοιπές δαπάνες
Στην κατηγορία αυτή η προβλεπόμενη δαπάνη ανέρχεται σε 101 εκατ. ευρώ, 50 εκατ. ευρώ μεγαλύτερη από την αντίστοιχη πρόβλεψη του ΜΠΔΣ 2022-2025, λόγω της αυξημένης δαπάνης για επιστροφές από ανεκτέλεστα προγράμματα στην ΕΕ.
8. Πιστώσεις υπό κατανομή
Η πρόβλεψη για το σύνολο της κατηγορίας αυτής ανέρχεται στα 13.141 εκατ. ευρώ και σε σχέση με τον στόχο του ΜΠΔΣ 2022-2025, οι προβλεπόμενες δαπάνες είναι αυξημένες κατά 927 εκατ. ευρώ. Η αύξηση αυτή οφείλεται κυρίως στις κάτωθι αιτίες:
– στην αναθεώρηση του ανώτατου ορίου δαπανών του ΠΔΕ κατά 200 εκατ. ευρώ και
– στην πρόβλεψη των δαπανών για την αντιμετώπιση της πανδημίας ύψους 653 εκατ. ευρώ.
9. Αγορές παγίων περιουσιακών στοιχείων
Η προβλεπόμενη δαπάνη θα ανέλθει στα 1.153 εκατ. ευρώ, αυξημένη κατά 521 εκατ. ευρώ, κυρίως λόγω της αύξησης των φυσικών παραλαβών των εξοπλιστικών προγραμμάτων του Υπουργείου Εθνικής ‘Αμυνας.
10. Δαπάνες Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ)
Το ΠΔΕ χρηματοδοτεί την αναπτυξιακή πολιτική της χώρας με δράσεις που συμβάλλουν στην αύξηση του ιδιωτικού και δημόσιου κεφαλαίου της οικονομίας και στηρίζουν την αναπτυξιακή διαδικασία και τον εκσυγχρονισμό της χώρας σε μακροχρόνια βάση.
Για το έτος 2022 προβλέπεται η διάθεση πόρων ύψους 7.450 εκατ. ευρώ, με κατανομή της συνολικής δαπάνης μεταξύ των έργων που θα συγχρηματοδοτηθούν από πόρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ύψους 6.250 εκατ. ευρώ και εκείνων που θα χρηματοδοτηθούν αποκλειστικά από εθνικούς πόρους, ύψους 1.200 εκατ. ευρώ.
Σταθερή επιδίωξη για την υλοποίηση του συγχρηματοδοτούμενου σκέλους του ΠΔΕ και για το 2022 παραμένει η απορρόφηση των πόρων, έτσι ώστε να εξασφαλιστεί η εισροή της αναλογούσας κοινοτικής συνδρομής στο πλαίσιο των αναπτυξιακών στόχων.
Σε ό,τι αφορά στις δράσεις του ΕΣΠΑ 2014-2020 ιδιαίτερη έμφαση δίδεται εκ νέου στους τομείς των μεγάλων έργων υποδομών (οδικά έργα, σιδηρόδρομοι, Μετρό κλπ), της επιχειρηματικότητας (κυρίως στους τομείς της μεταποίησης και του τουρισμού), της δημιουργίας απασχόλησης, της εκπαίδευσης και κατάρτισης, της υγείας και της πρόνοιας, των έργων για την προστασία του περιβάλλοντος, των έργων υποδομών των ΟΤΑ όλης της χώρας και των δράσεων για τη διοικητική μεταρρύθμιση. Οι διαδικασίες για τη νέα Προγραμματική Περίοδο του ΕΣΠΑ 2021-2027 βρίσκονται σε πλήρη εξέλιξη. Το νέο ΕΣΠΑ με τον τίτλο «Εταιρικό Σύμφωνο Περιφερειακής Ανάπτυξης 2021-2027» που αποτυπώνει τις νέες αναπτυξιακές προτεραιότητες της Χώρας, υποβλήθηκε επίσημα στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις 12 Ιουλίου 2021 και εγκρίθηκε στις 30 Ιουλίου 2021. Θα ακολουθήσει η επίσημη υποβολή των Τομεακών και Περιφερειακών Προγραμμάτων το επόμενο χρονικό διάστημα.
Σε ό,τι αφορά το Εθνικό σκέλος του ΠΔΕ, αυτό χρηματοδοτεί αναπτυξιακές δράσεις του Κράτους που δεν είναι επιλέξιμες σε συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα, αναπτυξιακές δράσεις της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, δράσεις ενίσχυσης της κοινωνικής συνοχής και της πολιτικής προστασίας, εξυπηρετούνται οι ανάγκες των επενδυτικών νόμων και καλύπτονται έκτακτες ανάγκες, όπως η αποκατάσταση ζημιών σε έργα υποδομής από σεισμούς, πυρκαγιές και άλλες φυσικές καταστροφές και η κρατική αρωγή για την αντιμετώπιση συνεπειών που αυτές επιφέρουν. Ιδιαίτερη βαρύτητα δίνεται στον ορθό προγραμματισμό και τη στόχευση, με βασικό εργαλείο την αξιοποίηση των δυνατοτήτων των νέων τεχνολογιών. Το Εθνικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης (ΕΠΑ) 2021-2025, που τέθηκε σε εφαρμογή από την 1η Ιουλίου κινείται στο πνεύμα αυτό, στα πρότυπα των αντίστοιχων συγχρηματοδοτούμενων Προγραμμάτων.
11. Δαπάνες Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας
Η δαπάνη για την υλοποίηση δράσεων που χρηματοδοτούνται από το σκέλος των επιχορηγήσεων του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, προϋπολογίζεται για το 2022 σε 3.199 εκατ. ευρώ. Οι σχετικές πιστώσεις εγκρίνονται πέραν του ύψους πιστώσεων του ΠΔΕ.
Σταικούρας-Σκυλακάκης: Η Ελλάδα είναι έτοιμη για την μετάβαση σε νέα εποχή
«Η Ελλάδα, έχοντας διαθέσιμα νέα χρηματοδοτικά εργαλεία, με αιχμή το Ταμείο Ανάκαμψης και το ΕΣΠΑ 2021- 2027, είναι έτοιμη για μια μετάβαση σε νέα εποχή, που συνδυάζει την οικονομική αποτελεσματικότητα με την κοινωνική συνοχή και δικαιοσύνη». Αυτό ανέφεραν σε κοινή δήλωσή τους ο υπουργός και ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας και Θόδωρος Σκυλακάκης κατά την κατάθεση του προσχεδίου του νέου προϋπολογισμού στη Βουλή.
Συγκεκριμένα, οι δύο υπουργοί δήλωσαν τα εξής:
«Καταθέτουμε προς συζήτηση στη Διαρκή Επιτροπή Οικονομικών Υποθέσεων της Βουλής το προσχέδιο του κρατικού προϋπολογισμού του 2022.
Εάν και ο προϋπολογισμός του 2022 καταρτίζεται για δεύτερο συνεχόμενο έτος υπό το καθεστώς αβεβαιότητας που προκαλεί η παγκόσμια υγειονομική κρίση και οι τρέχουσες διεθνείς εξελίξεις στις τιμές, έχουν ήδη καταγραφεί τα πρώτα θετικά μακροοικονομικά αποτελέσματα, μετά τη σταδιακή υποχώρηση των άμεσων οικονομικών επιπτώσεων της πανδημικής κρίσης. Για αυτόν τον σκοπό, ο ρυθμός ανάπτυξης για το έτος 2021 αναθεωρείται σημαντικά προς τα άνω, από 3,6% που προβλεπόταν στο ΜΠΔΣ 2022- 2025, σε 6,1%. Αυτό σηματοδοτεί ότι, σε σχέση με την ύφεση ύψους 8,2% που παρατηρήθηκε το 2020, η οικονομία έχει ήδη καλύψει άνω των 2/3 του απολεσθέντος εγχώριου προϊόντος, εντός μάλιστα ενός έτους, που κατά το πρώτο εξάμηνο υπήρχαν ακόμη σε ισχύ σημαντικά περιοριστικά μέτρα στην άσκηση της οικονομικής δραστηριότητας.
Επιπλέον, η σωρευτική ανάπτυξη των ετών 2021- 2022 αυξάνεται στο 10,8%, 0,8% υψηλότερα σε σχέση με τις προβλέψεις στο ΜΠΔΣ 2022- 2025, σηματοδοτώντας ότι κατά το έτος 2022 όχι μόνο αναμένεται να αποκατασταθεί το επίπεδο του εγχώριου προϊόντος του 2019, αλλά αυτό να αυξηθεί περαιτέρω, κατά 1,7%. Χαρακτηριστικό και δομικό στοιχείο της οικονομικής ανάπτυξης που ήδη βρίσκεται σε εξέλιξη, είναι η σημαντική μείωση του ποσοστού ανεργίας, από 16,8% τον Ιούλιο του 2020, σε 14,2% τον Ιούλιο του 2021.
Το ανωτέρω αποτέλεσμα δεν οφείλεται, προφανώς, μόνο στην άρση των περιοριστικών μέτρων, αλλά σε μεγάλο βαθμό στην πρωτόγνωρη σε ύψος οικονομική ενίσχυση νοικοκυριών και επιχειρήσεων, που ξεπερνά τα 42 δισ. ευρώ σε ταμειακή βάση, και τα 30 δισ. ευρώ σε δημοσιονομική βάση, την περίοδο 2020- 2022. Παράλληλα, τα ταμειακά διαθέσιμα παραμένουν σε ασφαλή επίπεδα. Η πληθώρα παρεμβάσεων, που περιλαμβάνει άνω των 70 κατηγοριών μέτρων, πολλά από τα οποία ανανεώνονταν και βελτιώνονταν σε μηναία βάση, κατάφερε να στηρίξει την οικονομική δραστηριότητα της χώρας, έτσι ώστε να είναι έτοιμη να κάνει το άλμα ανάπτυξης στη μετά-κορονοϊό εποχή. Επίσης, η ανταγωνιστικότητα της οικονομίας ενισχύεται και η χώρα αναβαθμίζεται. Αυτό είναι το αποτέλεσμα της υλοποίησης ενός συνεκτικού και ολοκληρωμένου σχεδίου μεταρρυθμίσεων, σε όλα τα πεδία της δημόσιας σφαίρας, παρά τους περιορισμούς της πανδημίας.
Η νέα εποχή ισχυρής και βιώσιμης ανάπτυξης σηματοδοτεί τη στροφή προς ένα οικονομικό μοντέλο περισσότερο εξωστρεφές, ανταγωνιστικό και πράσινο, προς ένα κράτος πιο αποτελεσματικό, με λιγότερη γραφειοκρατία, ψηφιακά αναβαθμισμένο, με δραστικά μειωμένη παραοικονομία, με φορολογικό σύστημα φιλικό προς την ανάπτυξη και ένα ανθεκτικότερο κοινωνικό δίκτυο προστασίας. Η Ελλάδα, έχοντας διαθέσιμα νέα χρηματοδοτικά εργαλεία, με αιχμή το Ταμείο Ανάκαμψης και το ΕΣΠΑ 2021- 2027, είναι έτοιμη για μια μετάβαση σε νέα εποχή, που συνδυάζει την οικονομική αποτελεσματικότητα με την κοινωνική συνοχή και δικαιοσύνη».
