“Τέσσερις φρεγάτες, άλλες τέσσερις εκσυγχρονισμένες και δύο ενδιάμεσες λύσεις είναι δέκα καράβια. Είναι πραγματικά το μέλλον, ο κορμός του Πολεμικού Ναυτικού. Όπως καταλαβαίνετε έχει να κάνει και με την παρουσία της χώρας στο θέατρο της Ανατολικής Μεσογείου, όχι μόνο στο Αιγαίο”. Αυτό τόνισε ο Νίκος Παναγιωτόπουλος, υπουργός Εθνικής Άμυνας απαντώντας σε επίκαιρη ερώτηση του Βουλευτή Γιώργου Τσίπρα με θέμα «Ποια κριτήρια έχει θέσει η Κυβέρνηση για αγορά νέων φρεγατών; Έχει αλλάξει την αμυντική μας στρατηγική σε ό,τι αφορά την ικανότητα υπεράσπισης των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο;».
Συγκεκριμένα, κατά την Πρωτολογία του, ο Υπουργός επισήμανε τα εξής:
«Το πρώτο που έχω να πω είναι ότι χαίρομαι που εκφράζετε αγωνία για την γρήγορη και ταχύτατη ολοκλήρωση των απαραίτητων, μεγάλων Εξοπλιστικών Προγραμμάτων των Ενόπλων Δυνάμεων. Δυστυχώς αυτή η αγωνία δεν σας διακατείχε όταν ήσαστε Κυβέρνηση και είχατε την ευθύνη λήψης των αποφάσεων. Γι’ αυτό, ακόμα και αν υπήρξαν περιπτώσεις που πήρατε απόφαση, κινηθήκατε πάρα πολύ αργά ως προς την υλοποίησή της και αναφέρομαι στο πρόγραμμα της αναβάθμισης των ογδόντα τεσσάρων F-16 στην εκδοχή “Viper”. Δεν κάνατε τίποτα.
Τώρα γίνονται πράγματα. Πρέπει να τρέξουμε γρήγορα για να καλύψουμε το χαμένο έδαφος. Όσον αφορά στο μεγάλο πρόγραμμα της πρόσκτησης των τεσσάρων νέων φρεγατών, καθώς και του εκσυγχρονισμού μέσης ζωής των τεσσάρων φρεγατών τύπου ΜΕΚΟ, αλλά και της πρόσκτησης δύο πλοίων που προκρίνει το Πολεμικό Ναυτικό ως ενδιάμεση λύση μέχρις ότου να αναπτυχθούν τα νέα πλοία, είναι ασφαλώς το μεγαλύτερο Εξοπλιστικό Πρόγραμμα για τις Ένοπλες Δυνάμεις εδώ και δεκαετίες, και όσο αφορά το κόστος του, αλλά και όσον αφορά στη σημασία του και κυρίως τον αντίκτυπο για το μέλλον των Ένοπλων Δυνάμεων και του Πολεμικού Ναυτικού.
Επομένως η όποια επιλογή πρέπει να γίνει με πολύ προσεκτικό τρόπο και θα έλεγα έπειτα από εξονυχιστική αξιολόγηση των προτάσεων.
Υπάρχουν πάρα πολλά δημοσιεύματα στον Τύπο. Κάποιοι έχουν γίνει «φρεγατολόγοι», όπως αντιστοίχως έχουν γίνει «λοιμωξιολόγοι» κατά καιρούς και τα λοιπά και τα λοιπά. Πολλά από αυτά τα δημοσιεύματα δημιουργούν εντυπώσεις, κάποια δεν είναι αντικειμενικά. Θα συνιστούσα να μην δίνετε βάση σε δημοσιεύματα του Τύπου αλλά στις επίσημες ανακοινώσεις του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας και των Γενικών Επιτελείων προκειμένου να διαμορφώσετε άποψη.
Επίσης δεν μπορώ να αποδεχθώ ότι δεν ακολουθήθηκαν σε όλη την πορεία δρομολόγησης των μεγάλων Εξοπλιστικών τα τελευταία δύο χρόνια, οι προβλεπόμενες Κοινοβουλευτικές διαδικασίες για όλες τις Προμήθειες και τα Εξοπλιστικά των Ενόπλων Δυνάμεων. Το Σώμα ενημερώθηκε διεξοδικά μέσω συνεδριάσεων που κράτησαν αρκετές ώρες, όλες οι αρμόδιες Επιτροπές της Βουλής των Ελλήνων είχαν άποψη και πλήρη ενημέρωση.
Κατεπείγον και απόρρητο: Εδώ το κατεπείγον ανακύπτει από την παντελή έλλειψη εξοπλιστικής δραστηριότητας τα προηγούμενη χρονιά για διάφορους λόγους. Σε συνδυασμό με τα προβλήματα που αυτό επέφερε στην Εφοδιαστική Αλυσίδα των Ενόπλων Δυνάμεων, έλαβαν χώρα όπου το επέτρεπε η αρχή της εμπιστευτικότητας και της Στρατιωτικής Δεοντολογίας, εκτενείς και αναλυτικές ενημερώσεις. Πάντα όμως με σεβασμό σε όρους που επιβάλλει η διαφύλαξη του απορρήτου για τη δημοσιότητα. Το σεβάστηκαν οι συνάδελφοι των παρατάξεων -και μπράβο γι’ αυτό και σε σας- αλλά έλλειμμα ενημέρωσης δεν υπήρξε.
Στο πρόγραμμα, η επιλογή θα γίνει επί τη βάση των Επιχειρησιακών και Τεχνικών απαιτήσεων του Πολεμικού Ναυτικού, καθώς και των επιχειρησιακών διδαγμάτων από τις πρόσφατες κρίσεις του θέρους και του φθινόπωρου του 2020. Για να το πω απλά και να είμαι σαφής, χωρίς καμία παρεξήγηση ή παρανόηση: Θα πάρουμε τα πλοία που θέλουμε επί τη βάση των υποδείξεων, των εισηγήσεων και των απαιτήσεων του Πολεμικού Ναυτικού. Το Πολεμικό Ναυτικό θα μας υποδείξει και θα πάρουμε τα καλύτερα καράβια που καλύπτουν τις ανάγκες μας και θα είναι μία απόφαση χωρίς βάρη, χωρίς δουλείες, χωρίς δεσμεύσεις, χωρίς άλλους υπολογισμούς. Αυτό που χρειάζονται οι Ένοπλες Δυνάμεις και το Πολεμικό Ναυτικό.
Περαιτέρω, ασφαλώς κι έχουμε εκφράσει την επιθυμία και την επιδίωξη της εμπλοκής της εγχώριας Αμυντικής Βιομηχανίας όχι μόνον της ναυπηγικής. Είναι απαραίτητο. Το είπα κι εγώ δημοσίως: Θέλουμε να εμπλακεί η αμυντική βιομηχανία στη ναυπήγηση αυτών των τριών φρεγατών στα ναυπηγεία που διαθέτουμε. Το πρώτο θα κατασκευαστεί στον όποιο οίκο του εξωτερικού αναλάβει τη δουλειά, τον ανάδοχο.
Τι σημαίνει αυτό για τα ναυπηγεία που διαθέτουμε: Ότι θα πρέπει να έρθουν τέτοια θέση ώστε να δύνανται όπως διεκπεραιώσουν αυτό το πρόγραμμα και σε εύλογο χρονικό διάστημα, διότι έχει σημασία και ταχύτητα. Όμως η επιδίωξη μας είναι να εμπλακούν τα στοιχεία της Ναυπηγικής και της Αμυντικής Βιομηχανίας, γιατί δεν είναι μόνο το κομμάτι της ναυπήγησης. Έχουμε διασυνδέσει μέσω των αρμοδίων υπηρεσιών τους υποψηφίους ανάδοχους με εταιρείες εγχώριας Αμυντικής Βιομηχανίας. Ήδη έχουν γίνει πάρα πολλές επαφές, διερευνητικές περισσότερο, προκειμένου να δούμε κατά πόσο μπορεί η Εθνική Αμυντική Βιομηχανία να εμπλακεί. Η άμεση επιδίωξη μας είναι να γίνει αυτό.
Ξέρετε πολύ καλά ότι η υπόθεση των Ναυπηγείων δεν είναι μια εύκολη υπόθεση. Είναι ένας γρίφος δεκαετιών. Το μέλλον και των δύο εξαρτάται ενδεχομένως από μία επενδυτική πρωτοβουλία η οποία θα αλλάξει κυριολεκτικά το μέλλον τους προς το καλύτερο. Εκτιμούμε ότι υπάρχουν κινήσεις προς την κατεύθυνση αυτή. Δεν είναι δική μας δουλειά να υποδείξουμε τους επενδυτές.
Στα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά υπάρχει, όπως ξέρετε, σε εξέλιξη ο Διαγωνισμός και στα «Ναυπηγεία Ελευσίνος» έχει επιδειχθεί κατά καιρούς ενδιαφέρον. Ελπίζω σύντομα να είμαστε σε θέση να πούμε κάτι καλύτερο γι’ αυτό. Δεν είναι αρμοδιότητα του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας όπως καταλαβαίνετε, αλλά το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας εμπλέκεται άμεσα διότι εκεί θέλουμε να ναυπηγηθούν τα καράβια με τεχνογνωσία που θα μεταφερθεί από το εξωτερικό στα ελληνικά ναυπηγεία και με βάση τις δυνατότητες και τις ικανότητές του προσωπικού τους.
Τέλος, το Πολεμικό Ναυτικό εξετάζει ακόμα προτάσεις και διατιθέμενες λύσεις. Όπως σας είπα είναι δύσκολη, σύνθετη, περίπλοκη η απόφαση. Η «πακετοποίηση» δεν είναι απόλυτη. Εξετάζουμε και την δυνατότητα ευελιξίας όσο αφορά στη διαχείριση του προγράμματος εκσυγχρονισμού, το οποίο αγγίζει το ύψος των 450 εκατομμυρίων ευρώ μετά την αναπροσαρμογή των δεδομένων, όπως τις εισηγήθηκαν το Πολεμικό Ναυτικό και το ΓΕΕΘΑ. Θωρούμε ότι ο προηγούμενος προϋπολογισμός των 160 εκατομμυρίων ευρώ δεν κάλυπτε πλήρως και επαρκώς τον εκσυγχρονισμό μέσης ζωής των τεσσάρων ΜΕΚΟ. Χρειαζόταν μεγαλύτερος προγραμματισμός έτσι ώστε ο εκσυγχρονισμός να είναι πραγματικός, σύμφωνα με τις νέες απαιτήσεις.
Δεν έχουν ακόμα υποβληθεί όλες οι προτάσεις ιδίως για την λεγόμενη «Ενδιάμεση Λύση», επομένως υπάρχουν κάποιες θα έλεγα «ατέλειες» στους φακέλους. Όμως αυτή τη στιγμή η διαδικασία αξιολόγησης προχωρεί με γοργούς ρυθμούς. Πρόσφατα παρουσιάσαμε στον κ. Πρωθυπουργό την επιχειρησιακή αξιολόγηση των υφιστάμενων δεδομένων και προτάσεων, επαναλαμβάνω στη βάση των Επιχειρησιακών και των Τεχνικών δεδομένων που έχουμε στα χέρια μας (το Πολεμικό Ναυτικό εν προκειμένω αυτή τη στιγμή). Έγινε δεκτή η εισήγηση να εξεταστούν περαιτέρω δυνατότητες αξιολόγησης προμήθειας των νέων φρεγατών από έξι χώρες, αναφέρονται κατά αλφαβητική σειρά -διότι ελλοχεύουν παντού παρεξηγήσεις- η Γαλλία, η Γερμανία, το Ηνωμένο Βασίλειο, οι ΗΠΑ, η Ιταλία και η Ολλανδία.
Οι προτάσεις που αποκλείστηκαν, αυτή της Ισπανίας και μία από τις δύο της Γερμανίας ήταν για τεχνικούς λόγους. Τα καράβια ξέφευγαν σε κόστος από τις δυνατότητες που έχουμε γιατί πληρούσαν τις προϋποθέσεις όπως καταλαβαίνετε της επιχειρησιακής αρτιότητας (όλα περίπου τις πληρούν) και κατά δεύτερο λόγο ήταν πολύ μεγαλύτερα απ’ αυτό που ζητεί το Πολεμικό Ναυτικό. Άρα η επιλογική διαδικασία τελεί σε πλήρη εξέλιξη, μπαίνει στην τελική της φάση, φρονώ ότι θα υπάρξουν αποτελέσματα προς το τέλος του καλοκαιριού και φυσικά θα ενημερωθούν όπως πρέπει και οι αρμόδιες Επιτροπές της Βουλής.
Παραμένουμε προσηλωμένοι, ως Κυβέρνηση, στην εκπεφρασμένη εθνική στρατηγική υπεράσπισης των ζωτικών συμφερόντων της Πατρίδας στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο, χωρίς να αποκλίνουμε κατ’ ελάχιστον απ’ αυτή.
Τέσσερις φρεγάτες, άλλες τέσσερις εκσυγχρονισμένες και δύο ενδιάμεσες λύσεις είναι δέκα καράβια. Είναι πραγματικά το μέλλον, ο κορμός του Πολεμικού Ναυτικού. Όπως καταλαβαίνετε έχει να κάνει και με την παρουσία της χώρας στο θέατρο της Ανατολικής Μεσογείου, όχι μόνο στο Αιγαίο. Επομένως από πλευράς γεωπολιτικών υπολογισμών εμμένουμε σε αυτά που έχουν προ πολλού αποφασιστεί».
Ο κ. Παναγιωτόπουλος κατά την δευτερολογία του τόνισε:
«Ξεκαθάρισα ότι θα μας υποδείξει το Πολεμικό Ναυτικό, ούτε ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας, ούτε κάποιος άλλος Υπουργός. Το Πολεμικό Ναυτικό αξιολογεί τα πλοία. Αυτή είναι η κατεύθυνση που έλαβε το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας από τον Πρωθυπουργό, με σκοπό να εξετάσει ενδελεχώς και εξονυχιστικά, κι είναι δύσκολη υπόθεση διότι οι προτάσεις είναι πολύ ανταγωνιστικές μία προς την άλλη κι έχουν την τάση να γίνονται ελκυστικότερες όσο περνά ο χρόνος. Αυτά είναι τα καλά του ανταγωνισμού και θα καταλήξει στην καλύτερη πρόταση, ‘
Όσον αφορά στις ανάγκες του Πολεμικού Ναυτικού, επαναλαμβάνω για την πλατφόρμα, που είναι το καράβι, τα οπλικά, τα ηλεκτρονικά συστήματα και ούτω καθεξής, χρειάζεται χρόνος διότι είναι σύνθετη απόφαση και η πολυπλοκότητά της εντείνεται από την παράμετρο εμπλοκής της εγχώριας ναυπηγικής βιομηχανίας. Επαναλαμβάνω -και αυτή είναι η άποψή μας- ότι πρέπει σ’ αυτό το πρόγραμμα να εμπλακεί η εγχώρια ναυπηγική και αμυντική βιομηχανία. Δεν είναι όπως η πρόσκτηση των δεκαοκτώ “Rafale” που είχαμε έναν κατασκευαστή και προχωρήσαμε γρήγορα. Νομίζω ότι αυτό ήταν θετικό διότι καλύψαμε μια απαίτηση της Πολεμικής Αεροπορίας και ενδεχομένως ν’ αλλάξαμε και τις συνθήκες αεροπορικής υπεροχής στο Αιγαίο δεδομένο ότι τα αεροπλάνα αυτά ήρθαν πάρα πολύ γρήγορα με τα Όπλα τους και την Εν Συνεχεία Υποστήριξή τους ήδη ως υπογεγραμμένες συμβάσεις.
Τα καράβια είναι κάτι διαφορετικό. Κτίζεις κάτι από την αρχή, το ναυπηγείς. Επομένως αφού υπάρχει αυτό το στοιχείο, καλόν είναι να εμπλακεί και η εγχώρια Βιομηχανία. Αυτή είναι η επιδίωξή μας. Είναι γρίφος διότιί θέλουμε να λυθούν τα προβλήματα της ναυπηγικής βιομηχανίας περίπου στον ίδιο χώρο που θα λάβουμε την απόφασή μας. Όπως σας είπα δεν είναι καθαρά δική μας δουλειά ως Υπουργείο Εθνικής Άμυνας αυτό, αλλά αυτή είναι η επιδίωξη.
Εκτιμώ ότι είναι καλό να βιαζόμαστε σε όλα διότι έχουμε να καλύψουμε το χαμένο έδαφος και να επανεξοπλίσουμε τις Ένοπλες Δυνάμεις, ακόμα και αν δεν υπήρχε η ένταση με την Τουρκία. Συνηθίζω να υπενθυμίζω στους συνομιλητές μας, ιδίως αλλοδαπούς, ότι θα έπρεπε να προχωρήσουμε σε αυτό το πρόγραμμα αντικατάστασης στην ουσία των γερασμένων πλοίων μας, των φρεγατών, με πρόσκτηση τεσσάρων καινούργιων διότι έτσι επιβάλλεται όταν υπάρχουν πλοία ηλικίας 40 και πλέον ετών. Επομένως αυτή η απόφαση, μια δύσκολη και σύνθετη απόφαση, είναι επιβεβλημένο να ληφθεί σωστά. Όχι μόνο γρήγορα αλλά και σωστά με το σωστό τρόπο, έτσι ώστε να καλυφθούν οι ανάγκες του Πολεμικού Ναυτικού.
Τέλος, όλα θα περάσουν από τη Βουλή των Ελλήνων. Όπως δώσαμε για όλα εξηγήσεις και θα δώσουμε και σε κάποια που τρέχουν έτσι θα έρθουμε ενημερώσουμε για το σημείο στο οποίο βρισκόμαστε. Αυτή τη στιγμή αποκλείσαμε από μία γκάμα αν θέλετε οκτώ περίπου υποψηφιοτήτων, αποκλείσαμε δυο – τρεις προκειμένου να προχωρήσουν στον τελικό γύρο. Δεν σημαίνει ότι καταλήξαμε και στον ανάδοχο αλλά έχουμε τουλάχιστον ένα περιορισμένο εύρος υποψηφιοτήτων μέσα από τις οποίες θα επιλεγεί η τελική.
Όπως σας είπα, η επιλογή θα γίνει αποκλειστικό και μόνο με κριτήριο τις ανάγκες, όπως αυτές τις προσδιορίζει το Πολεμικό Ναυτικό βάσει του σχεδίου που εκπονήθηκε, συντονίστηκε και συντέθηκε από το ΓΕΕΘΑ και υποβλήθηκε στην Πολιτική Ηγεσία και τον Πρωθυπουργό προς έγκριση.
Αυτό είναι το ολιστικό σχέδιο αναβάθμισης και επανεξοπλισμού των Ένοπλων Δυνάμεων. Αφορά στην πρόκτηση νέων στοιχείων, τη συντήρηση και υποστήριξη των υφισταμένων, και νομίζω ότι είναι ο μόνος τρόπος προκειμένου να ενισχυθούν οι Ένοπλες Δυνάμεις και φυσικά να ενισχυθεί το αποτρεπτικό τους αποτύπωμα στο πεδίο -το Αιγαίο, την Ανατολική Μεσόγειο- όσον αφορά στην επιτυχή υπεράσπιση και διασφάλιση των Εθνικών κυριαρχικών μας δικαιωμάτων.
Έτσι θα ληφθεί η απόφαση και φυσικά θα είστε ενήμεροι για ο,τιδήποτε ενδιαφέρον προκύψει, που θα προκύψει όπως σας είπα με ορίζονται που εγώ τοποθετώ ως το τέλος του καλοκαιριού».
