Η λέξη Ολοκαύτωμα, μία καθαρά αρχαία ελληνική λέξη, χρησιμοποιήθηκε ήδη από τους χρόνους της Παλαιός Διαθήκης. Αιώνες αργότερα, μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, χρησιμοποιήθηκε για να εκφράσει την άνευ προηγουμένου καταστροφή του εβραϊκού στοιχείου στην Ευρώπη με τη ναζιστική γενοκτονία εις βάρος των Εβραίων. Στις 12 και 13 Οκτωβρίου στο Malmo της Σουηδίας στη διάρκεια του Διεθνούς Φόρουμ για την Μνήμη του Ολοκαυτώματος και την καταπολέμηση του Αντισημιτισμού, η λέξη Ολοκαύτωμα ακούστηκε και αναγράφηκε εκατοντάδες φορές για να σηματοδοτήσει και να ενισχύσει τη βαρύτητα του μηνύματος κατά της ρητορικής μίσους και του αντισημιτισμού στη σύγχρονη εποχή. Ολοι δε οι συμμετέχοντες συμφώνησαν πως τα φαινόμενα αυτά όχι μόνο δεν ανήκουν στο παρελθόν, αλλά αποτελούν μια διαρκή απειλή που πρόσφατα εμφανίζεται να ενισχύεται-κυρίως στην ψηφιακή «κοινωνία» του Διαδικτύου. Η Ελλάδα συμμετείχε ενεργά στο Διεθνές Φόρουμ ως Προεδρεύουσα Χώρα του International Holocaust Remembrance Alliance (IHRA) το 2020- 2021. Οι συμμετοχές ήταν υψηλού επιπέδου. Παρέστησαν, μεταξύ άλλων, το βασιλικό ζεύγος της Σουηδίας, ο Πρωθυπουργός της Σουηδίας Stefan Lofven, ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Charles Michel, αρχηγοί κρατών κ.ά. Συμμετείχαν επίσης διαδικτυακά διεθνείς πολιτικές προσωπικότητες όπως οι Emmanuel Macron, Justin Trudeau, Antony Blinken, Antonio Guterres, Ursula von der Leyen κ.ά.
Ως εποπτεύων της Ελληνικής Προεδρίας του IΗRA αναφέρθηκα αρχικά στη στρατηγική της Ελληνικής Κυβερνήσεως του Κυριάκου Μητσοτάκη που περιλαμβάνει τη στήριξη της ιστορικής μνήμης του Ολοκαυτώματος μέσω της εκπαίδευσης, ειδικά τώρα που οι τελευταίοι επιζώντες μάς εγκαταλείπουν και μας αφήνουν χωρίς τις συγκλονιστικές προσωπικές τους αφηγήσεις. Η ιστορική αυτή συγκυρία αναδεικνύει την ανάγκη να βρεθούν τα κατάλληλα μέσα που θα μεταφέρουν ακέραιες τις μαρτυρίες και τα αφηγήματα του Ολοκαυτώματος, ώστε να ενταχθούν στη συνείδηση των επόμενων γενεών ως αντίδοτο σε κάθε είδους ρατσισμό και ρητορική μίσους.
Στα πλαίσια της ενίσχυσης της στρατηγικής καταπολέμησης του αντισημιτισμού κατά την περίοδο 2021 – 2030, σημείωσα την ανάγκη ενίσχυσης και εφαρμογής των βασικών μέτρων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σε κάθε χώρα – μέλος της.
Να θυμίσω ότι ήδη η ευρωπαϊκή στρατηγική καθορίζει μέτρα που επικεντρώνονται:
– στην πρόληψη και στην καταπολέμηση κάθε μορφής αντισημιτισμού με τη δημιουργία ενός πανευρωπαϊκού δικτύου αξιόπιστων πηγών επισήμανσης παράνομου περιεχομένου και ενίσχυσης εβραϊκών οργανώσεων για την εξάλειψη της ρητορικής μίσους στο Διαδίκτυο·
– στην προστασία και στη διαφύλαξη της εβραϊκής ζωής στην ΕΕ με την αξιοποίηση και τη διάθεση πόρων και μηχανισμών προστασίας δημόσιων χώρων και χώρων λατρείας- και
– στην εκπαίδευση, στην έρευνα και στη διατήρηση της μνήμης του Ολοκαυτώματος. Σήμερα, ένας στους είκοσι Ευρωπαίους δεν έχει ακούσει ποτέ για το Ολοκαύτωμα. Για να διατηρηθεί η μνήμη ζωντανή, η Επιτροπή θα στηρίξει τη δημιουργία ενός δικτύου τοποθεσιών όπου πραγματοποιήθηκε το Ολοκαύτωμα, στις οποίες περιλαμβάνονται και τοποθεσίες που δεν είναι ευρύτερα γνωστές, για παράδειγμα τοποθεσίες που χρησιμοποιήθηκαν ως κρυψώνες ή ως τόποι εκτελέσεων.
Τα μέτρα αυτά συμπληρώνονται από τις διεθνείς προσπάθειες της ΕΕ για την αντιμετώπιση του αντισημιτισμού σε παγκόσμιο επίπεδο.
Υπογράμμισα ωστόσο ότι η στρατηγική της Ευρωπαϊκής Επιτροπής οφείλει να υποστηριχθεί παράλληλα, τόσο από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο όσο και από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, προκειμένου οι εθνικές στρατηγικές των κρατών – μελών να συντονίζονται και να αξιολογούνται σε τακτά χρονικά διαστήματα. Η αξιολόγηση αυτή πρέπει να γίνεται καθώς τα κράτη – μέλη έχουν ήδη αναλάβει δέσμευση για την πρόληψη και την καταπολέμηση κάθε μορφής αντισημιτισμού μέσω νέων εθνικών στρατηγικών ή και σχεδίων δράσης για την πρόληψη του ρατσισμού, της ξενοφοβίας, της ριζοσπαστικοποίησης και του βίαιου εξτρεμισμού.
Ειδικά στον χώρο της ψηφιακής εποχής με τις αναρίθμητες πλατφόρμες και πηγές ενημέρωσης η εποπτεία. ο έλεγχος και η παρέμβαση θεσμικών οργάνων στις περιπτώσεις ρατσισμού για το θρήσκευμα, την εθνότητα, το φύλο ή τον σεξουαλικό προσανατολισμό οφείλει να είναι συνεχής αλλά και επίκαιρος, σύμφωνα με τις συνεχώς εναλλασσόμενες εξελίξεις στη χρήση και τις εφαρμογές του διαδικτύου. Εστιασα πιο συγκεκριμένα στο γεγονός ότι οι νέες γενιές πολιτών αναζητούν πληροφόρηση, γρήγορα και σχεδόν αποκλειστικά στις χιλιάδες πλατφόρμες ενημέρωσης του Διαδικτύου, γεγονός που εκμεταλλεύονται επιτήδειοι προπαγανδιστές ακραίων πολιτικών και υποκινητές βίαιων εκδηλώσεων. ΓΓ αυτό άλλωστε και χαιρετίσθηκε από όλους τους συμμετέχοντες η ενεργή παρουσία κορυφαίων στελεχών εταιρειών που διαχειρίζονται σημαντικές πλατφόρμες του διαδικτύου (Facebook, YouTube, Tik Tok κ.α.).
Ολα αυτά τα ζητήματα θα έχουμε την ευκαιρία να εξετάσουμε εκτενώς στα πλαίσια των εκδηλώσεων που προγραμματίζονται στη διάρκεια της Ελληνικής Προεδρίας του IHRA και ειδικότερα στο προσεχές Διεθνές Συνέδριο που θα φιλοξενηθεί τον Φεβρουάριο – Μάρτιο του 2021 στην πρωτεύουσα της Ηπείρου και συγκεκριμένα στα Ιωάννινα. Την ελληνική πόλη με την πλέον πολυάριθμη και δραστήρια εβραϊκή κοινότητα μέχρι τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Τέλος ανέφερα στην παρέμβασή μου την σπουδαιότατα της ανανέωσης της μνήμης και της συμπόρευσης των μηνυμάτων με τη σύγχρονη εποχή και τις νέες γενιές μέσα από εξελισσόμενα και ζωντανά Μουσεία Μνήμης του Ολοκαυτώματος που βρίσκονται σε όλο και περισσότερες χώρες του κόσμου. Η Ελλάδα προχωρά με σταθερά βήματα στην ίδρυση και λειτουργία ενός τέτοιου εμβληματικού Μουσείου στη Θεσσαλονίκη που θα «επικοινωνεί» και θα «συνομιλεί» με αντίστοιχα Ιδρύματα, Μουσεία και Φορείς του εξωτερικού σε μία αλληλοτροφοδότηση και επικαιροποίηση των μηνυμάτων που θέλουμε να στείλουμε ώστε η βασική Αρχή του ΠΟΤΕ ΞΑΝΑ να είναι πάντοτε και για όλους όσους θα ακολουθήσουν σαφής, ευκολονόητη, αδιαπραγμάτευτη αλλά κυρίως, απαράγραπτη.
– O Παναγιώτης Πικραμμένος είναι αντιπρόεδρος της κυβέρνησης. Το άρθρο δημοσιεύεται στα Νέα
