Αμεσες κινήσεις αποκλιμάκωσης, αλλά και δέσμευση της Αγκυρας ότι δεν θα προχωρήσει ξανά σε μονομερείς και προκλητικός ενέργειες για τη δημιουργία τετελεσμένων, περιμένει η Αθήνα για να μπει ξανά σε τροχιά επανεκκίνησης ο διάλογος με την Τουρκία.
Από την αρχή της νέας ελληνοτουρκικής κρίσης που προκάλεσε η Τουρκία στα νότια του Καστελλόριζου με την αποστολή του «Oruc Reis» η κυβέρνηση είχε διαμηνύσει πως τα παραπάνω αποτελούν βασικούς όρους για μία πιθανή επανέναρξη των διερευνητικών επαφών Ελλάδας – Τουρκίας τις επόμενες ημέρες. Αυτή η γραμμή της κυβέρνησης δεν άλλαξε ούτε χθες, μετά την επίσκεψη του Γερμανού υπουργού Εξωτερικών Χάικο Μάας στην Αθήνα και τις επαφές που είχε τόσο με τον Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη όσο και με τον υπουργό Εξωτερικών Νίκο Δένδια, στο πλαίσιο της διαμεσολαβητικής προσπάθειας της Γερμανίας.
Οχι απειλές και εκβιασμοί: Η κυβέρνηση επανέλαβε στον Χάικο Μάας πως η Ελλάδα είναι και παραμένει πάντα έτοιμη για διάλογο με την Τουρκία. Και το έχει αποδείξει αυτό. Ξεκαθάρισε όμως – διατυπώνοντας ουσιαστικά τον πρώτο όρο της Αθήνας – όπως φάνηκε και από τις δηλώσεις του Νίκου Δένδια, ότι «διάλογος δεν υφίσταται υπό το καθεστώς απειλών και προκλήσεων. Δεν νοείται διάλογος τη στιγμή που παραβιάζονται τα κυριαρχικά δικαιώματα μιας χώρας». Η ελληνική πλευρά αναμένει έμπρακτα σημάδια αποκλιμάκωσης από την Τουρκία, δηλαδή την αποχώρηση του «Oruc Reis» από την ελληνική υφαλοκρηπίδα και των τουρκικών πολεμικών πλοίων από την περιοχή. Κι αυτό ήταν κάτι που είχε ζητήσει εξ αρχής, πόσω μάλλον τώρα που η Αγκυρα προχώρησε σε νέα κλιμάκωση παρατείνοντας τη Navtex. Θα πρέπει δε να σημειωθεί ότι η ελληνική πλευρά μιλούσε χθες με έμφαση για τις αναγκαίες κινήσεις αποκλιμάκωσης και η Αγκυρα κλιμάκωνε την ένταση εκ νέου χθες το απόγευμα με δύο υπερπτήσεις τουρκικών F-16 σε Οινούσσες και Παναγιά.
Μορατόριουμ που θα τηρηθεί: Επιπλέον, η Αθήνα είναι πρόδηλο ότι βάζει ως όρο για την επιστροφή σε μια διαδικασία διαλόγου με την Τουρκία τη δέσμευσή της ότι θα τηρήσει μία συμφωνία, μετά και από την παρότρυνση της Γερμανίας, για ένα μορατόριουμ από έρευνες στην Ανατολική Μεσόγειο και από τη συγκέντρωση πολεμικών δυνάμεων στην περιοχή. Η Ελλάδα γνωρίζει βεβαίως ότι κάτι τέτοιο δεν είναι εύκολο αφού η Τουρκία αθέτησε την προηγούμενη συμφωνία και έστειλε ξανά στις 10 Αυγούστου το «Oruc Reis» για έρευνες. Ακριβώς γι ’ αυτόν τον λόγο ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας επισήμανε πως «απαραίτητο στοιχείο για διάλογο είναι ένας αξιόπιστος συνομιλητής και ένα σαφές πλαίσιο αναφοράς. Κι αυτό το πλαίσιο είναι οι κανόνες του Διεθνούς Δικαίου. Εύχομαι αυτό να είναι κατανοητό στην Αγκυρα».
Σεβασμός στο Διεθνές Δίκαιο: Ακόμη, η Αθήνα θεωρεί ότι η Τουρκία θα πρέπει να δείξει εμπράκτως και ότι σέβεται το Διεθνές Δίκαιο και τους κανόνες του.
Εως τώρα, όπως υπογραμμίζεται από την ελληνική πλευρά, οι όποιες αναφορές κάνει η Αγκυρα στο Διεθνές Δίκαιο είναι προσχηματικές.
Οπως επισήμανε χθες ο Νίκος Δένδιας μετά τη συνάντησή του με τον Χάικο Μάας «η συμπεριφορά της Τουρκίας και οι διαρκείς απειλές της είναι ενδεικτικές της λανθασμένης αντίληψης που έχει για την ανθρωπότητα του 21ου αιώνα.
Επιμένει στην προβολή -αλαζονικής ισχύος, όταν ο κανόνας είναι ο σεβασμός του Διεθνούς Δικαίου και των κανόνων της καλής γειτονίας».
Ο Έλληνας υπουργός έκανε συχνές αναφορές στις χθεσινές δηλώσεις του στην ανάγκη τήρησης των κανόνων του Διεθνούς Δικαίου, θέλοντας να καταδειχθεί εμφατικά ότι η Αγκυρα ακολουθεί εντελώς διαφορετική τακτική.
Για να γίνει διάλογος με την Τουρκία «πρέπει να πάψουν οι επιθετικές ενέργειες και να υπάρχει οριοθέτηση του διαλόγου», είχε διαμηνύσει νωρίτερα χθες («Σκάι») ο υπουργός Επικράτειας, Γιώργος Γεραπετρίτης, προσθέτοντας ότι «το μόνο θέμα που συζητά η Ελλάδα είναι η υφαλοκρηπίδα και η οικονομική αποκλειστική ζώνη».
Εν τω μεταξύ,άκαρπη, όπως όλα δείχνουν, απέβη η πρώτη διαμεσολαβητική προσπάθεια της Γερμανίας για επανέναρξη του διαλόγου Ελλάδας – Τουρκίας, αφού μετά τις χθεσινές επισκέψεις του Γερμανού υπουργού Εξωτερικών Χάικο Μάας σε Αθήνα και Αγκυρα δεν υπάρχει οδικός χάρτης και κανένα χρονοδιάγραμμα επαφών. Μετά την εξέλιξη αυτή, παραμένει ζητούμενο εάν η προσπάθεια θα συνεχιστεί από τη γερμανική διπλωματία, ενδεχομένως με τον ρόλο του διαμεσολαβητή να περνά απευθείας στα χέρια της καγκελαρίου Ανγκελα Μέρκελ.
Τορπιλίζοντας περαιτέρω το ήδη βαρύ κλίμα, ο τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μεβλουτ Τσαβούσο- γλου, αμέσως μετά τη συνάντησή του με τον Μάας, απείλησε ευθέως την Ελλάδα – αναφερόμενος προφανώς στην πρόσφατη σύγκρουση των δύο φρεγατών – λέγοντας πως την επόμενη φορά αν η Αθήνα «κάνει τα λάθος βήματα δεν θα υπάρχει ατύχημα», αλλά «η Τουρκία θα κάνει ό,τι είναι απαραίτητο χωρίς δισταγμό».
«Προς το παρόν, σ’ αυτές τις συνθήκες και υπό αυτές τις απειλές δεν υπάρχει περιθώριο για ουσιαστική συζήτηση» τόνιζαν χθες κυβερνητικές πηγές από την Αθήνα, αποφεύγοντας παράλληλα να κάνουν λόγο για «ναυάγιο». Οι ίδιες πηγές σημείωναν ότι η Ελλάδα είναι πάντοτε πρόθυμη για την επανεκκίνηση των διμερών συζητήσεων, εφόσον η Τουρκία αλλάξει τακτική.
Χαρακτήρισε την Ελλάδα ως το «κακομαθημένο παιδί» της Ευρώπης, σε μια αποστροφή που δεν αφήνει πολλές ελπίδες για συνεννόηση και προσέγγιση της Τουρκίας με την Ευρώπη. Ακόμη ο τούρκος υπουργός ανέφερε ότι η Τουρκία είναι «ανοιχτή στον διάλογο, αλλά όχι με όρους που θέτει εκ των προτέρων η Ελλάδα».
Υπό αυτά τα δεδομένα, η επόμενη φάση των εξελίξεων αναμένεται να καθοριστεί αύριο και μεθαύριο στο Βερολίνο, στην άτυπη σύνοδο των υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ. Εκεί ο ύπατος εκπρόσωπος της ΕΕ σε θέματα εξωτερικής πολιτικής Ζοζέπ Μπορέλ θα παρουσιάσει τον κατάλογο κυρώσεων κατά της Τουρκίας. Και, όπως προεξοφλείται, θα διαφανεί ποια στάση θα κρατήσουν οι ευρωπαϊκές χώρες στη Σύνοδο Κορυφής στα τέλη Σεπτεμβρίου, όταν θα συζητηθεί η τουρκική προκλητικότητα.
Νωρίτερα χθες το μεσημέρι ο Χάικο Μάας είχε στείλει από την Αθήνα ηχηρό μήνυμα στην Αγκυρα. Μετά τη συνάντησή του με τον Έλληνα υπουργό Εξωτερικών Νίκο Δένδια υπογράμμισε πως «η Γερμανία και ολόκληρη η ΕΕ στέκονται σταθερά στο πλευρό της Ελλάδας με αίσθημα αλληλεγγύης».
Ο Μάας μετέφερε στον Έλληνα ΥΠΕΞ την επιθυμία της Γερμανίας να συμβάλει ουσιαστικά για να ξεκινήσει ένας ειλικρινής διάλογος. Ο Νίκος Δένδιας από την πλευρά του στηλίτευσε την εμμονή της Τουρκίας στην παραβατικότητα, η οποία, σημείωσε, «δεν οδηγεί πουθενά».
του Μάνου Χαραλαμπάκη από Τα Νέα
