Στην πλήρη άρση του εμπάργκο πώλησης όπλων στην Κύπρο προχωρούν οι ΗΠΑ με μια ιστορικής σημασίας απόφαση που έρχεται να προστεθεί σε αυτή του 2020 η αμερικανική κυβέρνηση είχε προχωρήσει σε μερική άρση του εμπάργκο. Σύσσωμη η κυπριακή κυβέρνηση αντέδρασε με ιδιαιτέρως θετικά σχόλια, ενώ την ίδια στιγμή η Τουρκία εμφανίσθηκε να καταδικάζει την απόφαση και να προειδοποιεί πως θα προκαλέσει προβλήματα στο νησί καθώς και ότι η ίδια θα προστατέψει τα συμφέροντα των τουρκοκυπρίων
Ιστορική απόφαση
Η αρχή προς αυτή τη κατεύθυνση είχε γίνει τον Σεπτέμβριο του 2020, όταν ο τότε Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών, Μάικ Πομπέο είχε τηλεφωνήσει στον Νίκο Χριστοδουλίδη για να του ανακοινώσει τη μερική άρση του εμπάργκο. Το συγκεκριμένο γεγονός είχε ανοίξει τον δρόμο για την πώληση αμερικανικών μη φονικών όπλων στην Κύπρο, προβλέποντας ότι η μερική άρση του εμπάργκο θα πρέπει να ανανεώνεται με σχετική εντολή σε ετήσια βάση.
Με τη σημερινή απόφαση η κυβέρνηση των ΗΠΑ προχωρά στην ομαλοποίηση των αμυντικών της σχέσεων με τη Κυπριακή Δημοκρατία, καθώς πλέον δεν θα υπάρχουν περιορισμοί στην πώληση όπλων.
Η άρση του εμπάργκο θα συνεχίσει να ανανεώνεται σε ετήσια βάση, καθώς ο νόμος «East Med Act» του 2019 και ο Νόμος για το Αμυντικό Προϋπολογισμό (NDAA) για το έτος 2020 προβλέπουν ότι ο Αμερικανός πρόεδρος πρέπει να πιστοποιεί στις αρμόδιες επιτροπές του Κογκρέσου ότι η Κυπριακή Δημοκρατία συνεχίζει να συνεργάζεται με τη κυβέρνηση των ΗΠΑ σε μια σειρά από κρίσιμους τομείς.
Συγκεκριμένα προβλέπεται ότι το Στέιτ Ντιπάρτμεντ πρέπει να ελέγχει κάθε χρόνο ότι η κυπριακή κυβέρνηση:
- Συνεργάζεται για την εφαρμογή μεταρρυθμίσεων πάνω στους κανονισμούς για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και τη χρηματοοικονομική ρυθμιστική εποπτεία.
- Συνεχίζει να λαμβάνει τα απαραίτητα μέτρα για την απαγόρευση πρόσβασης στα λιμάνια ρωσικών πολεμικών πλοίων για ανεφοδιασμό και εξυπηρέτηση.
Σε κάθε περίπτωση, όμως, η σημερινή απόφαση για την πλήρη άρση του εμπάργκο εκτιμάται ότι πρόκειται για ένα επιπλέον βήμα που αντανακλά την συνεχώς αυξανόμενη σημασία που αποδίδει η αμερικανική εξωτερική πολιτική στις σχέσεις με την Κύπρο αλλά και τη στενότερη αμυντική συνεργασία που έχει οικοδομηθεί τα τελευταία χρόνια στη βάση του νομοσχεδίου «East Med Act».
Η ανακοίνωση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για τη άρση των περιορισμών στο αμυντικό εμπόριο με την Κυπριακή Δημοκρατία για το οικονομικό έτος 2023:
«Ο υπουργός Εξωτερικών Άντονι Μπλίνκεν αποφάσισε και πιστοποίησε στο Κογκρέσο ότι η Κυπριακή Δημοκρατία έχει εκπληρώσει τις απαραίτητες προϋποθέσεις βάσει της σχετικής νομοθεσίας προκειμένου να επιτραπεί η έγκριση εξαγωγών, επανεξαγωγών και μεταφορών αμυντικού υλικού στην Κυπριακή Δημοκρατία για το οικονομικό έτος 2023.
Η συμμόρφωση με τους όρους αξιολογείται σε ετήσια βάση. Ως αποτέλεσμα αυτής της απόφασης και πιστοποίησης, ο υπουργός (Εξωτερικών) άρει τους αμυντικούς εμπορικούς περιορισμούς για την Κυπριακή Δημοκρατία για το οικονομικό έτος 2023. Οι Κανονισμοί Διεθνούς Εμπορίας Όπλων (ITAR) θα τροποποιηθούν ώστε να αντικατοπτρίζουν τη νέα πολιτική, με ισχύ από την 1η Οκτωβρίου 2022.
Ο Νόμος για την Ασφάλεια και την Ενεργειακή Συνεργασία στην Ανατολική Μεσόγειο (East Med Act) του 2019 και ο Νόμος για το Αμυντικό Προϋπολογισμό (NDAA) για το οικονομικό έτος 2020 απαιτούν να παραμείνει η πολιτική άρνησης για εξαγωγές, επανεξαγωγές ή μεταφορές αμυντικών υλικού στην Κυπριακή Δημοκρατία από την λίστα εφοδίων πολέμου των Ηνωμένων Πολιτειών, εκτός και εάν ο πρόεδρος αποφασίσει και πιστοποιήσει στις αρμόδιες επιτροπές του Κογκρέσου, τουλάχιστον ετησίως, ότι η κυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας συνεχίζει να συνεργάζεται με την κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών στις προσπάθειες εφαρμογής μεταρρυθμίσεων σχετικά με τους κανονισμούς για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και τη χρηματοοικονομική ρυθμιστική εποπτεία, και ότι η κυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας έχει λάβει και συνεχίζει να λαμβάνει τα απαραίτητα μέτρα για την απαγόρευση πρόσβασης στα λιμάνια ρωσικών πολεμικών πλοίων για ανεφοδιασμό και εξυπηρέτηση. Σύμφωνα με τους δύο νόμους, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ ελέγχει τη συμμόρφωση με τους νόμους ετησίως».
Αναστασιάδης: «Πρόκειται για μια απόφαση – ορόσημο»
«Με μεγάλη ικανοποίηση χαιρετίζω την ανακοίνωση του State Department για την πλήρη άρση του εμπάργκο όπλων των ΗΠΑ στην Κύπρο», αναφέρει ο Πρόεδρος Ν. Αναστασιάδης και επισημαίνει: «Πρόκειται για μια απόφαση – ορόσημο, η οποία αντικατοπτρίζει την αναπτυσσόμενη στρατηγική σχέση μεταξύ των δύο χωρών, συμπεριλαμβανομένου του τομέα της ασφάλειας».
Ιδιαίτερη αναφορά κάνει ο κ. Αναστασιάδης στον γερουσιαστή των Δημοκρατικών Ρόμπερτ Μενέντεζ, τον οποίο και ευχαριστεί δημόσια: «Θα ήθελα επίσης να ευχαριστήσω δημόσια τον Γερουσιαστή Μενέντεζ για όλη την δουλειά που έκανε δυνατή την σημερινή αυτή απόφαση, η οποία είναι σύμφωνη με εκείνη του 2019 για την Ασφάλεια στην Ανατολική Μεσόγειο και την Ενεργειακή Συνεργασία. Χτες συνομίλησα με τον Γερουσιαστή και για μια ακόμη φορά του εξέφρασα την ευγνωμοσύνη μου για την φιλία του».
Ευχαριστίες από τα υπουργεία Άμυνας και Εξωτερικών
Ευχαριστίες και εκτίμηση εκφράζει μέσα από ανάρτησή του το κυπριακό υπουργείο Άμυνας. «Αυτό ενισχύει τη συνεργασία μας και εγκαινιάζει μια νέα εποχή στις διμερείς μας σχέσεις, καθώς προωθούμε σταθερά μια μη αναστρέψιμη εταιρική σχέση ασφάλειας και άμυνας», σημειώνεται.
Το κυπριακό υπουργείο Εξωτερικών, τέλος, αναφέρει στο Twitter: «Χαιρετίζουμε την απόφαση του State Department να προχωρήσει στην πλήρη άρση του εμπάργκο όπλων του 1987 κατά της Κύπρου: Ένα πολιτικό ορόσημο που δείχνει τη συνεχή εμβάθυνση της στρατηγικής συνεργασίας ΗΠΑ-Κύπρου στην Ασφάλεια και Άμυνα ως αναπόσπαστο μέρος του μωσαϊκού περιφερειακής σταθερότητας».
Καταδικάζει το τουρκικό ΥΠΕΞ
Με ανακοίνωσή του το υπουργείο Εξωτερικών της Τουρκίας προχωράει στην καταδίκη της εν λόγω απόφασης υποστηρίζοντας ότι «θα ενισχύσει περαιτέρω την αδιαλλαξία της ελληνοκυπριακής πλευράς» και καλεί τις ΗΠΑ να την επανεξετάσει. Η αντίδραση της τουρκικής πλευράς δείχνει την έντονη ενόχληση της Άγκυρας και της κυβέρνησης Ερντογάν που σημειωτέον στην παρούσα φάση εμφανίζεται ιδιαίτερη υποστηρικτική προς το καθεστώς Πούτιν.
Στην ανακοίνωσή του το ΥΠΕΞ της Τουρκίας αναφέρει ότι:
«Καταδικάζουμε έντονα την επέκταση του πεδίου εφαρμογής της απόφασης που έλαβαν οι ΗΠΑ τον Σεπτέμβριο του 2020 για την άρση του εμπάργκο όπλων προς την ελληνοκυπριακή διοίκηση.
Υποστηρίζουμε πλήρως την αντίδραση των αρχών της Τουρκικής Δημοκρατίας της Βόρειας Κύπρου (ΤΔΒΚ) σχετικά με την εν λόγω απόφαση.
Η απόφαση αυτή, η οποία έρχεται σε αντίθεση με την αρχή της ισότητας των δύο πλευρών στο Νησί, και η οποία θα ενισχύσει περαιτέρω την αδιαλλαξία της ελληνοκυπριακής πλευράς, θα επηρεάσει αρνητικά τις προσπάθειες για την επίλυση του Κυπριακού ζητήματος- και θα οδηγήσει σε μια κούρσα εξοπλισμών στο Νησί, βλάπτοντας την ειρήνη και τη σταθερότητα στην Ανατολική Μεσόγειο.
Καλούμε τις ΗΠΑ να επανεξετάσουν αυτή την απόφαση και να ακολουθήσουν μια ισορροπημένη πολιτική απέναντι στις δύο πλευρές στο νησί.
Η διεθνής κοινότητα, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ, θα πρέπει να επαναβεβαιώσει την κυρίαρχη ισότητα και το ισότιμο διεθνές καθεστώς του τουρκοκυπριακού λαού, τα οποία επιβεβαιώθηκαν και από τις Συμφωνίες του 1959-60, και να ενεργήσει αναλόγως.
Σε κάθε περίπτωση, η Τουρκική Δημοκρατία, ως εγγυήτρια χώρα, σύμφωνα με τις νομικές και ιστορικές της ευθύνες, θα συνεχίσει να λαμβάνει τα απαραίτητα μέτρα για την ύπαρξη, την ασφάλεια και τη γαλήνη των Τουρκοκυπρίων, με όλα τα μέσα».
Press Release Regarding the U.S. Decision to Lift the Arms Embargo on the Greek Cypriot Administration https://t.co/WY6WToFQql pic.twitter.com/Q8khwoagAV
— Turkish MFA (@MFATurkiye) September 17, 2022
