«Οι γυναίκες επηρεάζονται δυσανάλογα περισσότερο από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής σε όλο τον κόσμο, γι’ αυτό και είναι σημαντική η ενδυνάμωσή τους και η ανάδειξή τους σε θέσεις ευθύνης και ηγεσίας», τονίζει σε συνέντευξη της στο Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων η Aubrey Paris, σύμβουλος (policy advisor) για θέματα φύλου, κλιματικής αλλαγής και καινοτομίας στο αρμόδιο για τα παγκόσμια γυναικεία ζητήματα γραφείο (Secretary’s Office of Global Women’s Issues) του Στέιτ Ντιπάρτμεντ.
Μάλιστα, όπως αναφέρει χαρακτηριστικά, «οι γυναίκες είναι εκτεθειμένες σε 14 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο απώλειας ζωής ως αποτέλεσμα των φυσικών καταστροφών (απ’ ό,τι οι άνδρες)».
«Βλέπουμε γυναίκες και κορίτσια να επηρεάζονται δυσανάλογα από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής σε όλο τον κόσμο. Είναι πιο πιθανό να υποφέρουν από διατροφική ανασφάλεια, να βρεθούν αντιμέτωπες με περιστατικά βίας με βάση το φύλο, με απώλεια φυσικών πόρων και μέσων διαβίωσης, ευκαιριών εκπαίδευσης και πρόσβασης σε υγειονομική περίθαλψη. Είναι επίσης πολύ πιθανό να χρειαστεί να μεταναστεύσουν στο μέλλον, λόγω ακραίων καιρικών καταστροφών που σχετίζονται με το κλίμα», λέει η Aubrey Paris, η οποία βρέθηκε στη διάρκεια της πρόσφατης ΔΕΘ στη Θεσσαλονίκη και -μεταξύ άλλων- συμμετείχε στο 4ο Inclusivity Lounge, που διοργάνωσε το Women On Top, όπου συζητήθηκαν ζητήματα που άπτονται της ευρύτερης θεματικής της έμφυλης ισότητας και του πώς αυτή σχετίζεται με την κλιματική κρίση και την οικοδόμηση μιας βιώσιμης και συμπεριληπτικής οικονομίας.
Σε αυτές τις «πολλές και μεγάλες προκλήσεις», η λύση είναι η ενδυνάμωση των γυναικών, που ακόμη και υπό αυτές τις συνθήκες αναζητούν και βρίσκουν καινοτόμες λύσεις, ώστε να βρεθούν στην πρώτη γραμμή της αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής και των συνεπειών της.
Μέσα σ’ αυτόν τον κυκεώνα προκλήσεων που «κουβαλά» η κλιματική αλλαγή, υπάρχουν, ωστόσο, και ευκαιρίες καθώς ο κόσμος στρέφεται σε ένα πιο βιώσιμο μοντέλο «γαλάζιας» και «πράσινης» οικονομίας, όπου δημιουργούνται νέες θέσεις εργασίας, τις οποίες και θα πρέπει να μπορούν να διεκδικήσουν με αξιώσεις οι γυναίκες. «Θα πρέπει να διασφαλίσουμε ότι οι γυναίκες και τα κορίτσια έχουν την κατάρτιση, την εκπαίδευση, τη χρηματοδότηση, τους πόρους κ.ά. για όλα αυτά. Πρέπει να δράσουμε προνοητικά και να διασφαλίσουμε πως θα έχουν τα εφόδια που χρειάζονται για να ηγηθούν σε αυτό το νέο διαμορφούμενο περιβάλλον κι όχι απλώς να υποθέσουμε πως κάτι τέτοιο θα συμβεί ούτως ή άλλως», υπογραμμίζει η κ. Paris, επισημαίνοντας πως υπάρχει ένα τεράστιο πεδίο ευκαιριών που σχετίζεται με την οικονομική ενδυνάμωση και την ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας και της καινοτομίας από την πλευρά των γυναικών.
«Αυτό είναι σημαντικό για την ισότητα των φύλων, αλλά έχει επίσης και στρατηγικό χαρακτήρα. Οι γυναίκες είναι συχνά -λόγω των σχέσεών τους με τις οικογένειές τους, τις κοινότητές τους και το περιβάλλον- οι πρώτες που είναι σε θέση να καταλάβουν πότε επίκειται μια τέτοια αλλαγή και γνωρίζουν επίσης τι είδους λύσεις θα μπορούσαν να γίνουν αποδεκτές από τις κοινότητες στις οποίες ζουν».
«Η κλιματική αλλαγή μας αφορά όλους, το ίδιο και η ενδυνάμωση των γυναικών»
Η Aubrey Paris τονίζει ότι η κλιματική αλλαγή και η ενδυνάμωση των γυναικών που επηρεάζονται απ’ αυτήν είναι δύο ζητήματα που θα πρέπει να εξετάζονται παράλληλα και μας αφορούν όλους.
«Είναι πολύ σαφές ότι η κλιματική αλλαγή δεν γνωρίζει γεωγραφικά όρια. Για παράδειγμα, μπορεί να έχετε πυρκαγιές στην Ελλάδα αλλά το ίδιο συμβαίνει και στην Καλιφόρνια ή στη Δυτική Ακτή υπήρχαν τυφώνες, ενώ άκουσα πως και στη Θεσσαλονίκη πριν από μερικές εβδομάδες υπήρξαν ζητήματα με πλημμύρες. Το ίδιο μπορεί να ειπωθεί για πολλά άλλα μέρη στον κόσμο», λέει και εξηγεί πως η στρατηγική των ΗΠΑ για την ισότητα των φύλων προβλέπει και δράσεις για τον μετριασμό των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στις γυναίκες. Όπως σημειώνει, στόχος είναι «να εντοπίσουμε γυναίκες και κορίτσια που κάνουν τη δουλειά και να διασφαλίσουμε ότι έχουν την κατάρτιση να ανταποκριθούν στις προκλήσεις».
Ένας Σταθμός Καινοτομίας που δίνει «φωνή» σε όλες τις γυναίκες του κόσμου
Ο παραπάνω στόχος, όμως, δεν σταματάει μόνο στη διασφάλιση της κατάρτισης και της ανάπτυξης δεξιοτήτων για τις γυναίκες αλλά τους προσφέρει παράλληλα και μια πλατφόρμα διάχυσης καλών πρακτικών που μπορούν να βοηθήσουν τις διάφορες κοινότητες ανά τον κόσμο.
«Ένα από τα πράγματα που κάναμε στο γραφείο μου είναι ότι αναπτύξαμε μια πρωτοβουλία που ονομάζεται Σταθμός Καινοτομίας (Innovation Station), με σκοπό να ερευνήσουμε και να βρούμε γυναίκες και νεαρά κορίτσια που αναπτύσσουν καινοτόμες λύσεις μικρής κλίμακας, οι οποίες είναι αποτελεσματικές στις τοπικές τους κοινότητες για την αντιμετώπιση προκλήσεων που σχετίζονται άμεσα ή έμμεσα με την κλιματική αλλαγή (ψυχική υγεία, εκπαίδευση κ.λπ.). Εντοπίζουμε αυτές τις γυναίκες και τους παρέχουμε μια πλατφόρμα για να μιλήσουν για τις λύσεις και πρακτικές που έχουν αναπτύξει. Φιλοξενούμε virtual εκδηλώσεις, έχουμε ένα podcast, έχουμε κι ένα ενημερωτικό δελτίο για να βοηθήσουμε τις γυναίκες αυτές πραγματικά να διαδώσουν το μήνυμα: τι κάνουν και κυρίως γιατί είναι αποτελεσματικό και πώς μπορεί να αξιοποιηθεί μια καλή πρακτική και σε άλλα μέρη. Βοηθάμε, επίσης, τις γυναίκες σε διάφορα μέρη να αναπτύξουν σχέσεις και να συνδεθούν μεταξύ τους», εξηγεί η κ. Paris.
«Μέσα από το Innovation Station έχουμε βοηθήσει αυτές τις γυναίκες να διασυνδεθούν με πάνω από 250 κοινότητες ώς σήμερα και να μοιραστούν τις βέλτιστες πρακτικές τους. Το δε κοινό αυτών των πρωτοβουλιών -οι άνθρωποι στους οποίους έφτασε το μήνυμα- εκτείνεται σε 100 χώρες και σε περισσότερες από 40 πολιτείες των ΗΠΑ», αναφέρει.
Μάλιστα, η κ. Paris, η οποία είχε επαφές στη Θεσσαλονίκη με γυναίκες που ηγούνται διαφόρων οργανισμών, διαπίστωσε, όπως λέει, πως υπάρχει δυνατότητα επέκτασης του προγράμματος αυτού και εδώ, με συμπερίληψη γυναικών που εργάζονται για την ανάπτυξη καλών, καινοτόμων πρακτικών.
«Καινοτομία και τεχνολογία δεν είναι αναγκαστικά έννοιες ταυτόσημες»
Σημαντικό ρόλο στη διασύνδεση και τη διάχυση των καλών πρακτικών από γυναίκες που ζουν σε διάφορα μέρη του πλανήτη διαδραματίζει η τεχνολογία, που είναι απαραίτητη, ωστόσο, η Aubrey Paris θεωρεί πως η τεχνολογία δεν είναι η μόνη λύση.
«Η τεχνολογία είναι απαραίτητη για τη δημιουργία ενός τέτοιου παγκόσμιου δικτύου. Ας μην ξεχνάμε ότι η πρωτοβουλία ξεκίνησε εν μέσω covid κι έτσι οι περισσότερες δράσεις ήταν virtual. Το εικονικό περιβάλλον βοηθάει στη συμπερίληψη, ενώ και το podcast είναι ένα εξαιρετικό τεχνολογικό εργαλεία. Ωστόσο, θα ήθελα να πω ότι αυτές οι γυναίκες είναι καινοτόμες γιατί παράγουν μια λύση με έναν νέο τρόπο. Αυτός ο τρόπος μπορεί να είναι η τεχνολογία, αλλά δεν χρειάζεται και απαραίτητα να είναι. Στην Αμερική έχουμε την τάση να πιστεύουμε ότι η καινοτομία και η τεχνολογία είναι τα ίδια πράγματα, αλλά στην πραγματικότητα δεν είναι. Η καινοτομία μπορεί να είναι τεχνολογία, αλλά μπορεί να είναι κάτι πολύ περισσότερο. Μπορούμε να εκπαιδεύσουμε τους ανθρώπους να είναι καλοί στην τεχνολογία, αλλά δεν χρειάζεται να αρέσει σε όλους. Υπάρχουν πολλοί άλλοι τρόποι παροχής λύσεων», λέει η Aubrey Paris.
Όσο για τη συμβουλή που θα έδινε στα νέα κορίτσια; «Όλα όσα κάνουν πρέπει να προσαρμόζονται σε ένα τοπικό πλαίσιο και ο πρώτος τρόπος για να το γίνει αυτό είναι να συμμετέχουν ενεργά στην κοινότητα. Είναι ιδιαίτερα σημαντική αυτή η πτυχή της συμμετοχής, που περιλαμβάνει τις “φωνές” των γυναικών, των κοριτσιών και των περιθωριοποιημένων κοινοτήτων. Επίσης, θα τους συμβούλευα να προσπαθήσουν να κατανοήσουν ποιες προκλήσεις αντιμετωπίζουν και τι τους εμποδίζει να μπορέσουν να αναλάβουν δράση. Να βρουν, λοιπόν, την κοινότητα στην οποία αισθάνονται ότι ανήκουν και να προχωρήσουν μπροστά. Το να κάνει κανείς το πρώτο βήμα είναι το πιο σημαντικό. Μπορεί να το κάνει μόνος του, αλλά είναι πολύ πιο αποτελεσματικό, όταν γίνεται μέσα από μια κοινότητα».
Σοφία Παπαδοπούλου
