Το κάπνισμα είναι συνήθεια αναμφίβολα πολύ βλαβερή για την υγεία. Αμέτρητοι άνθρωποι σε όλον τον κόσμο χάνουν καθημερινά τη ζωή τους εξαιτίας του. Όσοι το κόψαμε, δικαιωθήκαμε για αυτή μας την απόφαση. Φυσικά καιλαμβάνονται συνεχώς μέτρα σε όλον τον πολιτισμένο κόσμο κατά του καπνίσματος. Έτσι πρέπει να γίνεται.
Στη Βρετανία, οι Συντηρητικοί είχαν εισαγάγει προ των εκλογών του περασμένου Ιουλίου για συζήτηση μια πρόταση νόμου, γνωστή ως «Tobacco and Vapes Bill», που προνοούσε για την απαγόρευση πώλησης καπνού σε όσους γεννήθηκαν μετά τον Ιανουάριο του 2009. Η πρόωρη προσφυγή στηνκάλπη ματαίωσε την ψήφιση του νομοσχεδίου. Οι Εργατικοί τοεπαναφέρουν, καθώς αυτό είχε –και έχει– διακομματική στήριξη. Το Ηνωμένο Βασίλειο φιλοδοξεί να γίνει η πρώτη χώρα στον κόσμο που θα απαγορεύσει το κάπνισμα. Πώς θα το κάνει όμως; Σταδιακά. Και απαγορεύοντας αρχικά την πώληση τσιγάρων σε όλους όσοι γεννήθηκαν μετά τον Ιανουάριο του 2009, στους οποίους δεν θα επιτραπεί ποτέ να προμηθευτούν τσιγάρα. Αυτό θα οδηγήσει, σε βάθος χρόνου, σε απαγόρευση του καπνίσματος.
Φυσικά, όλα αυτά αφορούν και το άτμισμα, το ηλεκτρονικό τσιγάρο δηλαδή. Και είναι η διάδοσή του σε πολύ μικρές ηλικίες στη Βρετανία, που αποτέλεσε το έναυσμα για την εισαγωγή του προαναφερόμενου νομοσχεδίου. Απαγόρευση του καπνίσματος όμως και στους εξωτερικούς χώρους στη Μεγάλη Βρετανία; Ο τίτλος του BBC στις 29 Αυγούστου, αποτέλεσε την αφορμή για έντονες συζητήσεις: «Εξετάζεται η απαγόρευση του καπνίσματος σε εξωτερικούς χώρους σε παμπ – πρωθυπουργός». Το ρεπορτάζ συνοδευόταν από δήλωση του επικεφαλής της βρετανικής κυβέρνησης. Ο Κιρ Στάρμερ εστίασε στην πίεση που ασκείται στο εθνικό σύστημα υγείας (NHS) της Βρετανίας (που έχει «γονατίσει», όπως παραδέχθηκε) και στον φορολογούμενο και ωθεί την κυβέρνηση να λάβει μέτρα για την πρόληψη θανάτων από χρήση καπνού. Αλλά, έστω κι έτσι, αυτός που είπε τον Ιούλιο στην πρώτη του διακήρυξη πως «θα πατήσει πιο ελαφρά» τις ζωές των ψηφοφόρων, τους στριμώχνει όλο και πιο πολύ.
Όπως και να έχει, η πρόταση αυτή υποβλήθηκε και συζητείται και φυσικά, θύμισε σε όλους εμάς που περάσαμε τα φοιτητικά μας χρόνια στη Βρετανία, όλα εκείνα τα γκρουπ εργαζομένων που μαζεύονταν έξω από τις θύρες των μεγάλων κτηρίων στο Σίτι, μέσα στο κρύο, για να καπνίσουν. Εξόριστοι, ελέω του Μεθισμού τους. Μας φέρνει στον νου και εκείνα τα κουβούκλια που όλοι βλέπουμε στα αεροδρόμια, όπου σε συνθήκες απερίγραπτες στριμώχνονται οι καπνιστές –χωρίς να σκέφτονται πώς θα μυρίζουν μετά τα ρούχα τους– για μερικές τζούρες. Αλλά η απαγόρευση καπνίσματος στους εξωτερικούς χώρους ακούγεται, όπως και να το κάνουμε, ως υπερβολή, όσο κι αν πιέζεται το NHS. Και πώς θα εφαρμοστεί αυτό, εφόσον υιοθετηθεί; Μέχρι πού θα φτάσει η αστυνόμευση της ζωής των πολιτών; Η όλη υπόθεση προδίδει την αδυναμία της κυβέρνησης των Εργατικών να βρει λύση στο πιεστικότερο ζήτημα που απασχολεί τη βρετανική κοινωνία: την αδυναμία του NHS να ανταποκριθεί στις ανάγκες των πολιτών.
Μετά τον σάλο λοιπόν που ξέσπασε, σύμφωνα με τους «Times του Λονδίνου», οι αρμόδιοι υπουργοί «υποχωρούν από την απαγόρευση του καπνίσματος στους κήπους των παμπ, λέγοντας ότι δεν θα την επιβάλουν εκτός εάν το θέλουν οι ψηφοφόροι. Ο Γουές Στρίτινγκ, ο υπουργός Υγείας, φέρεται ότι είναι απρόθυμος να επιβάλει την απαγόρευση που προωθείται από αξιωματούχους δημόσιας υγείας, λέγοντας ότι ήθελε μια γνήσια εθνική συνομιλία’ πριν λάβει μια απόφαση». Α, πάλι καλά που θυμήθηκαν οι Εργατικοί τη Δημοκρατία και ότι εκπροσωπούν κόσμο. Στις ΗΠΑ, επίσης έχουν θέμα. Ο Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος είχε εγκρίνει ως Πρόεδρος μερική απαγόρευση για το άτμισμα (τα είχε βάλει με το αρωματικό ηλεκτρονικό τσιγάρο και είχε ανεβάσει και το όριο ηλικίας στα 21), τώρα… υπόσχεται να το «σώσει»! Αυτό, καθώς, όπως έγραψε ο ίδιος στα κοινωνικά μέσα, «ο Τζο και η Κάμαλα θέλουν απαγορευμένα τα πάντα» αλλά και για να σωθούν κάποιες επιχειρήσεις.
Το regulation είναι η «αδυναμία» κάθε εξουσίας, πολιτικής και γραφειοκρατικής. Είναι η απόδειξη της ισχύος της, μια δικαιολόγηση του raison d'être της. Ειδικά οι αριστεροί, μια εμμονή με την επιβολή της λογικής τους, με την κοινωνική μηχανική και με τη «ρύθμιση» και τον έλεγχο των ζωών μας την έχουν. Σιγά μην αποτελούσαν οι Βρετανοί Εργατικοί την εξαίρεση! Η ελευθερία του ατόμου δεν τους αφορά και πολύ.
Όμως, ο κατάλογος των απαγορεύσεων αρχίζει και γίνεται πολύ μακρύς σε μερικές χώρες της Δύσης. Βρετανία, Καναδάς και Ιρλανδία πρωταγωνιστούν σε πολιτικές περιορισμού της ελεύθερης έκφρασης και δημιουργούν οργουελικά τοπία.
Ο κορονοϊός ήταν μια μεγάλη δοκιμασία. Ο κόσμος πειθάρχησε στη μακράς διάρκειας καραντίνα, αντιλαμβανόμενος το τεράστιο διακύβευμα, αλλά αυτό δεν απέτρεψε τις σφοδρές συζητήσεις για τα περιοριστικά μέτρα. Πρέπει λοιπόν στις χώρες της Δύσης οι κυβερνήσεις, συζητώντας με την κοινωνία, να δουν τα όρια. Η δε υποκρισία περισσεύει. Όλοι τα βάζουν με το κάπνισμα (και καλά κάνουν), όχι όμως με το αλκοόλ ή με την κατανάλωση πολύ βλαβερών για την υγεία τροφών. Μάλιστα, ο αγώνας κατά της παχυσαρκίας υπονομεύεται τώρα τελευταία από την πολιτική ορθότητα.
Αλλά, όπως και να έχει, η κοινωνία έχει κουραστεί και δεν σηκώνει άλλες απαγορεύσεις και δη άνευ διαβούλευσης. Μεταξύ μας, η ποτοαπαγόρευση δικαίως λοιδορήθηκε από τους ιστορικούς και η άρση της το 1933 έδωσε τέλος για μεγάλο διάστημα σε κάθε σκέψη για ανάλογους περιορισμούς στη Δύση. Από τότε πέρασαν βέβαια πάρα πολλά χρόνια, αλλά οφείλουμε να αντλούμε γνώση από την ιστορία. Ξεκάθαρα: οι απαγορεύσεις δεν αποτελούν ίδιον φιλελεύθερων κοινωνιών.
