Οι Ευρωπαίοι ξέρουν ποιο είναι το συμφέρον τους: όσες περισσότερες πηγές και οδοί εφοδιασμού υπάρχουν, τόσο το καλύτερο. Για τον λόγο αυτό, ανέκαθεν υποστήριζαν τόσο τον αγωγό Nord Stream 2 όσο και τα αποθέματα Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου (ΥΦΑ) από τις Ηνωμένες Πολιτείες ή τη ρωσική Αρκτική. Στην περίπτωση που επιχειρηθεί να περιοριστεί ο τεχνητός ανταγωνισμός και να αυξηθούν οι τιμές για τους ευρωπαίους καταναλωτές, αυτοί θα καταφύγουν σε περιβαλλοντικές αντι-«κυρώσεις», υποστηρίζοντας ότι το αμερικανικό ΥΦΑ δεν είναι καθαρό.
του Έρολ Ούσερ*
Πριν από 134 χρόνια, στις 28 Οκτωβρίου 1886, πραγματοποιήθηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες η τελετή αποκαλυπτηρίων του Άγαλματος της Ελευθερίας, το οποίο δόθηκε ως δώρο από τον γαλλικό λαό στους Αμερικανούς προς τιμήν των εκατοντάδων νικών στον πόλεμο της ανεξαρτησίας από την Αγγλία. Πιστεύεται ότι ο βασιλιάς της Γαλλίας συνέβαλε σημαντικά στην ανεξαρτησία των ΗΠΑ. Τα χρήματα για το κολοσσιαίο αυτό δώρο συλλέχθηκαν χάρη σε μια επιτυχημένη εκστρατεία crowdfunding (χρηματοδότηση από το πλήθος), μια άγνωστη τότε ιδέα, και παρόλο που το άγαλμα έφτασε δέκα χρόνια μετά τα 100ά γενέθλια του έθνους, η ουσία της χειρονομίας αυτής παρέμεινε ως είχε. Το Παρίσι στάθηκε αρωγός του αμερικανικού κράτους από καταβολής του και προσπάθησε να εδραιώσει τη θέση του ως ειδικού εταίρου. Η ιδέα δεν στέφθηκε με απόλυτη επιτυχία, όπως αποδείχτηκε στην πορεία, αλλά μετά από εκατό και πλέον χρόνια, η Γαλλία παρέμεινε σημαντικός εταίρος των Ηνωμένων Πολιτειών στην Ευρώπη, μέλος του ΝΑΤΟ και μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Έχει, σε αντίθεση με τη Γερμανία, εξελιχθεί σε μια χώρα με ειδικό πολιτικό βάρος.
Με τον ίδιο συμβολικό τρόπο μπορεί το Παρίσι να ανταποκριθεί ασύμμετρα στην πρόσφατη πολιτική των κανονιοφόρων της Ουάσιγκτον για να προωθήσει το δικό της υγροποιημένο αέριο στην ευρωπαϊκή αγορά.
Αμερικανοί αξιωματούχοι του Υπουργείου Εξωτερικών και του Υπουργείου Ενέργειας έφτασαν μέχρι του σημείου να αποκαλέσουν επίσημα το δικό τους ΥΦΑ με το προσωνύμιο «μόρια ελευθερίας» και να το σπρώξει, στην κυριολεξία, στους ευρωπαίους συμμάχους της Ουάσιγκτον υπό την απειλή κυρώσεων.
Φυσικά, το κάνει με επιπλέον χρέωση. Οι κυρώσεις που επιβλήθηκαν στον Nord Stream 2, ενός έργου για την κατασκευή υπεράκτιου αγωγού φυσικού αερίου από τη Ρωσία στην Ευρώπη, επέφεραν άμεσο πλήγμα στον θεμιτό ανταγωνισμό της ευρωπαϊκής αγοράς φυσικού αερίου· η απειλή για την επιβολή περιορισμών σχετίζεται άμεσα με τις ευρωπαϊκές εταιρείες. Τα πράγματα είναι σχεδόν όπως ήταν κατά τον Ψυχρό Πόλεμο, όταν ο Ρέιγκαν επέβαλε κυρώσεις στους ευρωπαίους προμηθευτές εξοπλισμού για την κατασκευή του αγωγού φυσικού αερίου Urengoy-Pomary-Uzhgorod. Εντούτοις, ο τότε ηγέτης του Βόρειου Ατλαντικού μετώπου ήθελε να αντικαταστήσει το σοβιετικό αέριο στην Ευρώπη με τον άνθρακα.
Ανώνυμες βιομηχανικές πηγές ανέφεραν την προηγούμενη εβδομάδα ότι η γαλλική κυβέρνηση συνέστησε εντόνως την Engie, τη μεγαλύτερη εταιρεία ενέργειας της χώρας και σημαντικό αγοραστή του ρωσικού φυσικού αερίου, καθώς και έναν από τους εταίρους της Gazprom στον Nord Stream 2, να αναβάλουν ή να ακυρώσουν τελείως την 20ετή σύμβαση αγοράς με την NextDecade, μια εταιρεία από το Τέξας. Το πρόσχημα για την υπερβολική αυτή απαίτηση ήταν η φερόμενη ανησυχία των Αρχών ως προς τη συμμόρφωση της προετοιμασμένης συμφωνίας με τα περιβαλλοντικά πρότυπα της ΕΕ. Οι όροι της παγιωμένης σύμβασης δεν αποκαλύφθηκαν. Στην πραγματικότητα, το τι ενδεχομένως ίσχυε έγινε γνωστό έπειτα από διαρροή πληροφοριών σχετικά με τη θέση των Γάλλων αξιωματούχων. Ως προς το ποσό μπορούμε μόνο να εικάσουμε – 7 δισεκατομμύρια δολάρια. Ακούγεται εντυπωσιακό, αλλά ακόμη και με τις τρέχουσες τιμές, δεν συνεπάγεται περισσότερο από 2 εκατομμύρια τόνους ΥΦΑ ετησίως. Η ΕΕ καταναλώνει περίπου την ίδια ποσότητα φυσικού αερίου σε δύο ημέρες και εισάγει το ίδιο ποσό από τη Ρωσία σε λιγότερο από μία εβδομάδα.
Επιπλέον, αυτό δεν είναι αρκετό ακόμη και για το βασικό έργο της NextDecade – το Rio Grande LNG, το οποίο θα πρέπει να έχει χωρητικότητα 27 εκατομμυρίων τόνων ετησίως. Η εταιρεία είχε προγραμματίσει να λάβει επενδυτική απόφαση το επόμενο έτος και να ξεκινήσει την αποστολή στα μέσα της δεκαετίας. Ωστόσο, αν και έχει συγκεντρώσει όλες τις απαραίτητες άδειες, δεν έχει ακόμη φτιάξει χαρτοφυλάκιο παραγγελιών. Η Engie θα ήταν μόλις ο δεύτερος πελάτης. Περιέργως, το μόνο συμβόλαιο της NextDecade μέχρι σήμερα για την προμήθεια ΥΦΑ με το Rio Grande LNG υπεγράφη με την εταιρεία Anglo-Dutch Royal Dutch Shell, συνεργάτη της Gazprom στο Nord Stream 2, όπως η Engie. Και ο όγκος της σύμβασης ανέρχεται στα 2 εκατομμύρια τόνους ΥΦΑ ετησίως.
Με άλλα λόγια, ο σταθμός παραγωγής έχει συρρικνωθεί κατά 10%. Και χωρίς νέες συμφωνίες, δεν θα υπάρξει επενδυτική απόφαση εντός του 2021 ή αργότερα. Υπό αυτήν την έννοια, το γαλλικό διάβημα πέτυχε τον σκοπό του – στοχεύει απευθείας στα αμερικανικά σχέδια για περαιτέρω αύξηση του εξαγωγικού δυναμικού των Ηνωμένων Πολιτειών για υγροποιημένο φυσικό αέριο. Ωστόσο, πρέπει να σημειωθεί ότι η εύρεση επαρκούς αριθμού αγοραστών που επιθυμούν να συνάψουν μακροπρόθεσμες συμβάσεις σε αποδεκτή τιμή για τον προμηθευτή (συμπεριλαμβανομένου της NextDecade) καθίσταται ιδιαίτερα προβληματική.
Ακόμη και με μια γαλλική σύμβαση, το ενδεχόμενο μιας επενδυτικής απόφασης θα ήταν εξαιρετικά μικρό, για να μην αναφέρουμε το γεγονός ότι στην Engie, η θέση του CEO παρέμεινε κενή από τον Φεβρουάριο. Η θέση του διευθύνοντα σύμβούλου έχει ήδη καλυφθεί, ωστόσο η Catherine McGregor θα αναλάβει στις αρχές του επόμενου έτους. Είναι σαφές ότι η σύναψη μεγάλων συμβάσεων εν μέσω παρατεταμένης αλλαγής ηγεσίας είναι εξαιρετικά δύσκολη.
Η εκπρόσωπος Τύπου του Υπουργείου Ενέργειας των ΗΠΑ, Τζέσικα Σζιμάνσκι, δήλωσε ότι ήταν «κοντόφθαλμο και στενόμυαλο να καθυστερήσουν τα έργα ΥΦΑ για πολιτικούς λόγους». Πραγματικά;
Αναρωτιέμαι τι προσπαθεί να πάρει η Ουάσινγκτον από τους Ευρωπαίους, απαιτώντας να εγκαταλείψουν το σχεδόν έτοιμο Nord Stream 2, είτε υπό το πρόσχημα της προστασίας της Ουκρανίας είτε λόγω του συμβάντος με τον Alexei Navalny, είτε απλώς για να προστατεύσει την ευρωπαϊκή ενεργειακή ασφάλεια από τον Πούτιν.
Θαρρείς και οι Ευρωπαίοι είναι τόσο αδαείς και δεν μπορούν να χαράξουν ενεργειακή πολιτική χωρίς υπερπόντιους μέντορες. Απλώς, οι Ευρωπαίοι ξέρουν ποιο είναι το συμφέρον τους: όσες περισσότερες πηγές και οδοί εφοδιασμού υπάρχουν, τόσο το καλύτερο. Για τον λόγο αυτό, ανέκαθεν υποστήριζαν τόσο τον αγωγό Nord Stream 2 όσο και τα αποθέματα ΥΦΑ από τις Ηνωμένες Πολιτείες ή τη ρωσική Αρκτική. Στην περίπτωση που επιχειρηθεί να περιοριστεί ο τεχνητός ανταγωνισμός και να αυξηθούν οι τιμές για τους ευρωπαίους καταναλωτές, αυτοί θα καταφύγουν σε περιβαλλοντικές αντι-«κυρώσεις», υποστηρίζοντας ότι το αμερικανικό ΥΦΑ δεν είναι καθαρό. Σε κάθε περίπτωση, με αυτόν το άσσο στο μανίκι τους, θα μπορέσουν να προστατεύσουν την ενεργειακή τους αγορά αποτρέποντας την αυξανόμενη εξάρτηση από εισαγωγές.
*O Έρολ Ούσερ (Erol User) είναι πρόεδρος και CEO της USER HOLDİNG. Επιχειρηματίας και φιλάνθρωπος, πρόκειται έναν από τους καινοτόμους παίκτες της επιχειρηματικής τουρκικής σκηνής. Η USER HOLDİNG είναι επενδυτική τραπεζική εταιρεία που προσφέρει συμβουλευτικές υπηρεσίες τόσο σε τουρκικές όσο και διεθνείς εταιρείες.
