«Φυσικό αέριο, πετρέλαιο ή ρεύμα;», «Τι κάνουμε αν βάλαμε λέβητα φυσικού αερίου και τώρα θέλουμε να γυρίσουμε πίσω στο πετρέλαιο;» και άλλες ερωτήσεις που μας απασχολούν ενόψει του χειμώνα – Δυο ειδικοί απαντούν σε 8 ερωτήσεις της «Κ».
Η Σάντυ Φαμελιάρη, φυσικός και υπεύθυνη προγραμμάτων για την κλιματική αλλαγή και την ενέργεια στο ελληνικό γραφείο της Greenpeace και η Χρυσούλα Βαΐτση, Δρ. Πολιτικός Μηχανικός και Γενική Γραμματέας του «Πανελλήνιου Συλλόγου Πιστοποιημένων Ενεργειακών Επιθεωρητών», απαντούν σε 8 πρακτικές ερωτήσεις που απασχολούν τους πολίτες.
1. Τι συμφέρει περισσότερο σε αυτή τη φάση; Πετρέλαιο, φυσικό αέριο ή ρεύμα;
Τα περισσότερα νοικοκυριά, ειδικά στις πόλεις, θερμαίνονται με καυστήρες φυσικού αερίου ή πετρελαίου. Εφέτος, και οι δυο αυτές επιλογές θα είναι πιο «τσουχτερές» παρά ποτέ. Σύμφωνα με την κα Φαμελιάρη, η ηλεκτρική θέρμανση –ακόμα και με τις τωρινές τιμές του ρεύματος – είναι αρκετά αποδοτική, ειδικά για όσους έχουν καλά μονωμένο σπίτι. Προσοχή, όμως, στην αποδοτική ηλεκτρική θέρμανση δεν συμπεριλαμβάνονται τα καλοριφέρ λαδιού και οι θερμάστρες, αμφότερα άκρως ενεργοβόρες συσκευές.
Όπως εξηγεί η κα Φαμελιάρη: «Τα νέας τεχνολογίας air condition είναι αποδοτικά και θερμαίνουν εξαιρετικά γρήγορα τον χώρο. Μάλιστα, μπορούν να είναι και καλοί “συμπληρωματικοί” παίκτες σε ένα άλλο σύστημα θέρμανσης. Κορυφαία επιλογή όλων είναι οι αντλίες θερμότητας, μια επένδυση σημαντική μεν (μιας και το χαμηλότερο δυνατό κόστος για αγορά ενός σώματος για έναν μικρό χώρο είναι 3.000 ευρώ), αλλά η οποία μακροπρόθεσμα αποδίδει τα μέγιστα. Εν ολίγοις, μέσα στις πόλεις, η ηλεκτρική θέρμανση με σύγχρονα θερμαντικά σώματα είναι αυτή τη στιγμή η καλύτερη λύση».
Σύντομη παρένθεση για τη χρήση του air condition: για να είναι αποδοτικό στο μάξιμουμ, η ετήσια συντήρηση του είναι πολύ σημαντική ακόμα και αν το μηχάνημα είναι ολοκαίνουργιο. Η εξωτερική μονάδα πρέπει να αερίζεται επαρκώς αλλά ταυτόχρονα να προστατεύεται από τις έντονες καιρικές συνθήκες. Βοηθάει επίσης η τοποθέτηση της λίγο πιο χαμηλά από την εσωτερική μονάδα.
Η ηλεκτρική θέρμανση μπορεί να γίνει ακόμα αποδοτικότερη αν συνδυαστεί με ένα φωτοβολταϊκό στην ταράτσα είτε σε ενεργειακή κοινότητα (σ.σ: οι ενεργειακές κοινότητες είναι συνεταιριστικές νομικές οντότητες, μέσω τον οποίων, ομάδες πολιτών, τουλάχιστον 5, δραστηριοποιούνται στον τομέα της ενέργειας- ηλεκτροπαραγωγή, πώληση και διανομή, παραγωγή βιοκαυσίμων κ.τ.λ).
Σύμφωνα με την κα Φαμελιάρη, παρότι πολλοί νομίζουν ότι τα φωτοβολταϊκά είναι πανάκριβα, με τις τωρινές τιμές κάνουν απόσβεση σε 3 με 4 χρόνια. Ένα παράδειγμα της απόδοσης τους: Για 3kw φωτοβολταϊκών, τον μέσο όρο δηλαδή της ισχύος που χρειάζεται ένα νοικοκυριό, το μέσο κόστος είναι 3.000 ευρώ (ή 2.500 ευρώ μέσω ενεργειακής κοινότητας) και το ετήσιο όφελος είναι 765 ευρώ. Η δε εξοικονόμηση σε ρύπους είναι 1800 kg διοξειδίου του άνθρακα τον χρόνο.
2. Μένω σε πολυκατοικία και πριν από κάποιο καιρό αυτονομήθηκα από το σύστημα κεντρικής θέρμανσης τοποθετώντας τον δικό μου λέβητα φυσικού αερίου. Σκέφτομαι να γυρίσω πίσω στο κεντρικό σύστημα και στο πετρέλαιο. Μπορώ να το κάνω;
Σύμφωνα με την κα Βαΐτση, αυτό ούτε είναι δύσκολο πρακτικά, ούτε το κόστος του είναι απαγορευτικό. Τα παραπάνω ισχύουν βέβαια σε περίπτωση που οι προηγούμενες σωληνώσεις δεν έχουν αφαιρεθεί πλήρως. Σε αυτή την περίπτωση, αυξάνεται το κόστος, ενώ και η όλη διαδικασία τεχνικά μιλώντας θα… έχει τη φασαρία της (εξαρτάται από το αν το σύστημα είναι μονοσωλήνιο, δισωλήνιο κτλ).
Το κόστος μετατροπής μπορεί να ξεκινά από τα 500 ευρώ και να φτάνει τα 1.000 με 1.500 ευρώ.
Πάντως, και οι δύο ειδικοί που μιλούν στην «Κ» θεωρούν πως αυτή η επιλογή είναι επί της ουσίας κακή, ακόμα και αν φέτος το πετρέλαιο δείχνει ότι θα είναι πιο οικονομικό από το φυσικό αέριο.
Όπως λέει η κα Βαΐτση: «Δεν μπορούμε κάθε φορά που κάτι συμβαίνει στην ενεργειακή αγορά να αλλάζουμε και το σύστημα θέρμανσης, ειδικά αν σκεφτούμε πως σε λίγα χρόνια από τώρα, τα παλιά σύστημα θέρμανσης στις πολυκατοικίες θα πρέπει να καταργηθούν. Επενδύσεις όπως η ενδοδαπέδια θέρμανση, τα κουφώματα αλουμινίου, η μόνωση στην ταράτσα κ.ο.κ είναι μακροπρόθεσμα σωτήριες».
3. Το σπίτι μου βρίσκεται σε κρύα/ορεινή περιοχή και τα air condition δεν μπορούν να αποδώσουν μέσα στην καρδιά του χειμώνα. Ποια είναι η επόμενη λύση;
Η κα Φαμελιάρη λέει πως σε αυτή την περίπτωση, η πιο σωστή λύση είναι η σόμπα πέλλετ (σ.σ μικρά οικολογικά πεπιεσμένα κομμάτια ξύλου, δηλαδή βιομάζα). Η σόμπα πέλλετ (η μετεξέλιξη της ξυλόσομπας) είναι ιδανική για θέρμανση ενιαίου χώρου. Επίσης, δεν χρειάζεται τακτικό «γέμισμα» και μπορεί η λειτουργία της να προγραμματιστεί. Να σημειωθεί πως οι σόμπες πέλλετ κυκλοφορούν σε πολλές και διαφορετικές μορφές: σόμπα-κουζίνα στις οποίες γίνεται και μαγείρεμα, σόμπες pellet-αεραγωγών, οι οποίες μπορούν να ζεστάνουν παραπάνω από έναν χώρους, αλλά και σόμπες pellet-καλοριφέρ που συνδέονται με το σύστημα θέρμανσης του σπιτιού, ακόμα και με λέβητα πετρελαίου για περισσότερη εξοικονόμηση ενέργειας και για ζεστό νερό.
4. Τι λύσεις υπάρχουν για να θερμανθεί το σπίτι μου με φυσικό τρόπο και ελάχιστο κόστος εν μέσω πληθωρισμού;
«Τα χαλιά σε όλα τα δάπεδα του σπιτιού είναι εκ των ων ουκ άνευ, ακόμα και σε αυτούς τους χώρους που νομίζουμε πως δεν χρειάζεται» σημειώνει η κα Φαμελιάρη και συνεχίζει: «Το ίδιο ισχύει και για τους τοίχους. Τοίχοι με υφαντά, ακόμα και με πίνακες, πάντως τοίχοι που να μην είναι σε μεγάλο βαθμό ακάλυπτοι μιας και είναι από τις πρώτες επιφάνειες που παγώνουν μέσα σε ένα σπίτι, επίσης βοηθά πολύ. Όπως και οι βαριές κουρτίνες. Οι ταπετσαρίες, ειδικά οι υφασμάτινες, στα βορινά – κρύα δωμάτια είναι άλλη μια καλή λύση, η οποία μειώνει αρκετά την ψύχρα που εκπέμπει ένας κρύος τοίχος».
Σημειώνεται ότι οι επιλογές στις ταπετσαρίες είναι πια πολλές. Ένα μέσο κόστος για να «ταπετσαριστεί» ένα δωμάτιο μπορεί να είναι γύρω στα 260 ευρώ – 200 ευρώ για την αγορά της ταπετσαρίας και 60 ευρώγια τον ειδικό που θα την τοποθετήσει.
5. Η κουζίνα και το μπάνιο είναι συχνά κρύα τον χειμώνα. Πώς αλλάζει αυτό;
Ένας από τους λόγους που η κουζίνα «κρυώνει» πολύ τον χειμώνα είναι ο απορροφητήρας. Όταν μαγειρεύουμε δεν έχει κανένα νόημα να προσπαθούμε να θερμάνουμε και την κουζίνα, καθώς η ζέστη φεύγει συνεχώς από τον χώρο μέσω του απορροφητήρα. Αντίστοιχη αφαίρεση της ζέστης στο μπάνιο κάνει το σύστημα εξαερισμού (αν υπάρχει). Γενικώς, στα κρύα δωμάτια, μια «συμπληρωματική» σόμπα χαλαζία «νέας γενιάς» (για το μπάνιο υπάρχουν ειδικές συσκευές) μπορεί να βοηθήσει πολύ όταν το κρύο είναι πιο έντονο.
6. Πόση ώρα και σε τι θερμοκρασία πρέπει να ρυθμίζονται τα θερμαντικά σώματα για να επιτυγχάνεται μια «καλή ζέστη»;
Οι εδικοί εξηγούν πως αυτό μπορεί να επιτευχθεί μέσα από μια σταθερή ροή θέρμανσης. Ειδικά όσον αφορά στα air conditions, αλλά και στα υπόλοιπα θερμαντικά σώματα, μια συντηρητική, συνεχής ροή θέρμανσης είναι πολύ καλύτερη λύση από το να μένει για μεγάλο διάστημα «ανενεργό» το σπίτι. Ένα σπίτι που η θερμοκρασία του έχει πέσει στους 16- 17 βαθμούς Κελσίου και ακόμα χαμηλότερα, θα ζεσταθεί με δυσκολία και καταναλώνοντας πολλή ενέργεια για να φτάσει στους 22 με 23 βαθμούς που είναι μια καλή θερμοκρασία για χειμώνα. Κατά τη διάρκεια της ημέρας, τα σώματα μπορούν να ρυθμίζονται στους 20 βαθμούς Κελσίου και κατά τη διάρκεια της νύχτας στους 16 με 17.
7. Τα κουφώματα στα παράθυρα και στην μπαλκονόπορτα είναι παλιά και εισέρχεται κρύος αέρας. Πώς μπορώ να βελτιώσω την κατάσταση;
«Τα περισσότερα σπίτια στην Ελλάδα και ειδικά όσα χτίστηκαν μέχρι και το τέλος της δεκαετίας του ‘90 έχουν από λίγα έως τρομερά προβλήματα μόνωσης», λέει η κα Φαμελιάρη και συμπληρώνει πως η μόνωση είναι κομβική για τη θωράκιση και διατήρηση της θέρμανσης.
«Οι χαραμάδες και τα κενά πρέπει σε κάθε περίπτωση να κλείνουν. Διαφορετικά, όσο και να θερμάνουμε έναν χώρο, η ζέστη δεν θα διατηρείται. Η άμεση, οικονομική μόνωση μπορεί να γίνει με κλασική μονωτική ταινία, λευκό blue tack, σιλικόνη, αλλά και σύρτη που κλειδώνει το παραθυρόφυλλο με την κάσα του. Όλα αυτά τα υλικά τα βρίσκει κανείς στα χρωματοπωλεία.
Επίσης, στα βορινά δωμάτια, βοηθάει το να κλείνουν τα παντζούρια κατά τη διάρκεια της νύχτας. Στη διάρκεια της ημέρας, βέβαια, παρά το κρύο, είναι καλύτερα να μπαίνει το φυσικό φως μέσω των τζαμιών. Η μόνωση είναι κάτι που πρέπει να ληφθεί υπόψιν και στο εσωτερικό του σπιτιού. Οι μικρές χαραμάδες κάτω από τις πόρτες δυσκολεύουν τη θέρμανση ενός συγκεκριμένου χώρου. Τα στοπ και τα μικρά χαλάκια βοηθούν και σε αυτό.
8. Το σπίτι είναι μονοκατοικία/σε ημι-όροφο κ.τ.λ και έχει πολλή υγρασία. Τι μπορώ να κάνω για αυτό;
Η ενεργοποίηση -για τουλάχιστον 30 λεπτά την ημέρα- της λειτουργίας αφύγρανσης του κλιματιστικού, μπορεί να κάνει θαύματα σε αυτή την περίπτωση και χωρίς να χρειαστεί να αγοραστεί μια εξτρά συσκευή. Η κατανάλωση είναι πολύ μικρή αλλά το αποτέλεσμα μεγάλο.
