Ο Λένιν το 1916 έγραψε ένα από τα πιο σημαντικά βιβλία του «Ο ιμπεριαλισμός, ανώτατο στάδιο του καπιταλισμού». Φαίνεται ότι ο ΣΥΡΙΖΑ, ως κομμουνιστικογενές κόμμα, μετασχηματίζει «δημιουργικά» τους κλασικούς του μαρξισμού σε νέες βολικές εκδοχές.
Στην ιστορία των αριστερών κομμάτων (σοσιαλδημοκρατικά-σοσιαλιστικά-κομμουνιστικά), τα συνέδριά τους αποτελούν την αρένα αντιπαραθέσεων, ιδεών, πρακτικών και μηχανισμών. Οι δε συλλογικές αποφάσεις είναι δεσμευτικές για όλους, αποτελώντας πυξίδα δράσης για ανάληψη της εξουσίας και πρόπλασμα λειτουργίας μιας νέας κοινωνίας.
Στο τελευταίο συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ υπήρξε πρόταση για εκλογή του προέδρου αλλά και μελών της Κεντρικής Επιτροπής όχι από τους συνέδρους, αλλά από ένα νεοπαγές διευρυμένο σώμα ανοιχτής διαδικασίας μελών και νέων ψηφοφόρων. Δεκατέσσερα στελέχη της «Ομπρέλας» κατέθεσαν αντίθετη πρόταση ισχυριζόμενα πως «η κεντρική ιδέα είναι ότι η συμμετοχική δημοκρατία έχει νόημα όταν ασκείται πάνω σε έναν σκελετό που υποστηρίζει τις κομματικές λειτουργίες και παρέχει θεσμικά αντίβαρα». Η πρόταση αυτή φυσικά δεν ψηφίστηκε από την πλειοψηφία του Αλέξη Τσίπρα.
Ο Αντόνιο Γκράμσι συνέβαλε θετικά στη μετεξέλιξη του μπολσεβικικού μοντέλου επαναστατικού κόμματος σε μια νέα μορφή, εκείνης του κόμματος «συλλογικού διανοουμένου». Αποτελώντας, στη συνέχεια, πρότυπο των ανανεωτικών κομμάτων μαρξιστικής αφετηρίας στη Δυτική Ευρώπη. Αφετηριακά, ο ΣΥΡΙΖΑ προέρχεται από αυτήν την ομάδα κομμάτων. Ομως, η ανάληψη της ηγεσίας από τον Αλέξη Τσίπρα και η μετέπειτα κυβερνητική θητεία, διέκοψε κάθε σχέση με το αριστερό παρελθόν και τον μετέτρεψε –αργά αλλά σταθερά– σε ένα καιροσκοπικό κόμμα με συγκολλητική ουσία «τα αγαθά» από τον παράδεισο της εξουσίας της διακυβέρνησης της χώρας.
Την Κυριακή 15/5/2022 ολοκληρώθηκε η διαδικασία εκλογής του Αλέξη Τσίπρα –μόνου υποψηφίου– από ένα ευκαιριακό εκλογικό σώμα 150.000 ατόμων, σημαντικά μικρότερο των δύο ανάλογων διαδικασιών του ΠΑΣΟΚ και της εκλογής του Νίκου Ανδρουλάκη. Η ανοιχτή διαδικασία εκλογής ηγεσίας ενώ σε πρώτη ανάγνωση φαντάζει δημοκρατικότερη, στην ουσία ακυρώνει την ιστορία των αριστερών κομμάτων και δίνει το δικαίωμα στον «λαοπρόβλητο» αρχηγό να αποφασίζει μόνος του για όλα τα σημαντικά προβλήματα του κόμματος και της κοινωνίας. Αυτή η διαδικασία αποκαλύπτει, σε φίλους και εχθρούς, την πλήρη διακοπή κάθε οργανικής σύνδεσης του ΣΥΡΙΖΑ με την ιστορία της Αριστεράς. Η αριστερή φρασεολογία και οι επικλήσεις της κοινωνικής προόδου, ενώ αποδείχθηκαν «ένα πουκάμισο αδειανό» στη διάρκεια της διακυβέρνησης της χώρας από τον ΣΥΡΙΖΑ, συνεχίζουν να χρησιμοποιούνται όχι ως στοιχείο ταυτότητας, αλλά ως μανδύας απόκρυψης του τυχοδιωκτισμού του Αλέξη Τσίπρα και του καιροσκοπισμού του ΣΥΡΙΖΑ. Ενώ ο Αλέξης Τσίπρας τα τελευταία χρόνια λειτούργησε ως αδιαμφισβήτητος ηγέτης του ΣΥΡΙΖΑ, ο φόβος της ανοδικής πορείας του ΠΑΣΟΚ και του Νίκου Ανδρουλάκη τον ανάγκασε να κατοχυρώσει καταστατικά τον αρχηγικό ρόλο του, ώστε χωρίς κανένα εμπόδιο να αναβαθμίσει τον τυχοδιωκτισμό του σε ανώτατο επίπεδο.
Με την εκλογή της Ράνιας Σβίγκου, ως γραμματέα του κόμματος, αλλά και τις δηλώσεις του Αλέξη Τσίπρα ότι «το μεγαλύτερο καλό που έχουν να κάνουν όλες οι τάσεις και όλα τα ρεύματα ιδεών είναι είτε να ανασχηματιστούν είτε να ανασυντεθούν είτε να αυτοκαταργηθούν» (newsbomb.gr) διέβη τον Ρουβίκωνα του αρχηγισμού προκαλώντας χωρίς αιδώ τους παλιούς συντρόφους του. Είναι αλήθεια απορίας άξιον πώς ιστορικά στελέχη, όπως ο Γιάννης Δραγασάκης, που έχασε την ηγεσία του ΚΚΕ για 4 ψήφους από την Αλέκα Παπαρήγα, δέχονται αυτήν την εξέλιξη. Εχει πράγματι τόση δύναμη η Κίρκη της εξουσίας; Δυστυχώς, ο κύκλος ενός ακόμη ανανεωτικού κόμματος στην Ελλάδα έχει πλέον τελεσίδικα κλείσει οριστικά με νικητή τον τυχοδιωκτικό καιροσκοπισμό. Ισως, για τους λίγους ακόμη εναπομείναντες αιθεροβάμονες της Αριστεράς οι στίχοι του Αλεξανδρινού ποιητή αποτελούν μια κάποια παρηγοριά.
Σαν έτοιμος από καιρό, σα θαρραλέος
Αποχαιρέτα την την Αλεξάνδρεια που φεύγει.
Ο Γιάννης Παπαδάτος είναι Ομότιμος καθηγητής ΕΚΠΑ και πρ. βουλευτής και Γραμματέας του Τομέα Διαφώτισης της Κ.Ε. του ΠΑΣΟΚ 1983-1996
Από την έντυπη έκδοση της εφημερίδας “Τo Μanifesto”
