Μας ρώτησε φίλος της στήλης για ποιον λόγο θεωρούμε και γράφουμε ότι οι ΗΠΑ κι η Δύση είναι αφερέγγυες στο ζήτημα του Αφγανιστάν. Μα για τον απλούστατο λόγο ότι μετά τόσες δεκαετίες, μετά από τον πακτωλό των περισσοτέρων από ένα τρις (!!) δολαρίων που σπαταλήθηκαν στο Αφγανιστάν, έκαναν μια τρύπα στο νερό. Αποδείχτηκε και πάλι ότι η Δημοκρατία δεν είναι κάτι που μεταμοσχεύεται με χρήματα και διάφορες πιέσεις. Πολύ περισσότερο σε χώρες που δεν γνωρίζουν την κουλτούρα της κι οι κοινωνίες τους δεν γνωρίζουν καν τι συμβαίνει μερικές δεκάδες χιλιόμετρα από τον τόπο διαβίωσης τους.
Επιπλέον, οι ΗΠΑ είχαν αρχικά συμμάχους στις επιδιώξεις τους εκείνους που εν συνεχεία , έγιναν μέγιστοι εχθροί τους με χαρακτηριστικότερα παραδείγματα τους Μπιν Λάντεν και Ταλιμπάν. Χώρια που οι Αφγανοί που στήριζαν οι ΗΠΑ τα τελευταία χρόνια ήταν κοπρόσκυλα και αρχικλέφταροι κι αντί να πολεμήσουν για τη χώρα τους, φόρτωσαν σε ελικόπτερα κι αεροπλάνα σακούλες και βαλίτσες με δολάρια κι εξαφανίστηκαν…
Το πρόβλημα λοιπόν είναι ότι οι ΗΠΑ δεν επέστρεψαν όπως έλεγε ο Μπάιντεν. Δεν είναι καν ότι έφυγαν από το Αφγανιστάν βάζοντας μπουρλότο στην περιοχή και στην υφήλιο. Είναι ο τρόπος που έφυγαν κι η αναξιοπιστία στην οποία έχουν περιέλθει. Το πρόβλημα είναι ότι η αναίμακτη προέλαση των Ταλιμπάν, κάνει τους σκληρούς Ισλαμιστές να πιστεύουν ότι ο μισητός για εκείνους Δυτικός κόσμος μπορεί να ηττηθεί.
Από την άλλη πλευρά, εξ αιτίας των λαθών τους οι ΗΠΑ, ήταν εγκλωβισμένες στο Αφγανιστάν κι εν πολλοίς έκαναν τον χωροφύλακα προς χάριν της Ρωσίας και της Κίνας. Όπως είπε ο Μπάιντεν, οι Αμερικανοί έβλεπαν να πεθαίνουν τα παιδιά τους σ’ ένα πόλεμο που οι Αφγανοί αρνούνταν να κάνουν για τη χώρα τους.
Προφανώς κι έχει δίκιο. Ούτε είναι αυτός υπεύθυνος επειδή ο Μπους (ο νεότερος) έκανε ιδεοληπτικές ανοησίες, ο Ομπάμα με την Κλίντον σκορπούσαν λεφτά κι ο κυνικός Τραμπ νόμιζε ότι η εξωτερική πολιτική είναι επιχείρηση όπου τα έσοδα με το έξοδα πρέπει να είναι ισοσκελισμένα. Μα κι οι χειρισμοί Μπάιντεν ήταν αστείοι! Κι αυτό έχει επίπτωση αφού εξ αυτών η Δύση υπέστη πολιτική και γεωπολιτική ήττα.
Πάντως, η αλήθεια είναι ότι σε μια εποχή που αλλάζει ραγδαία, σε μια εποχή που η παγκοσμιοποίηση δημιουργεί τεράστιο ανταγωνισμό παντού, δεν είναι δυνατόν οι ΗΠΑ να βρίσκονται συνεχώς στην πρώτη γραμμή για να κερδίζουν οι ανταγωνιστές τους. Άρα, Ρωσία, Κίνα κι Ευρωπαϊκή Ένωση οφείλουν να συνδράμουν αν επιθυμούν παγκόσμια ειρήνη. Οφείλουν να βάλουν το χέρι στην τσέπη.
Μια άλλη αλήθεια που οφείλουμε να βάλουμε στο τραπέζι αφορά την ΕΕ και το ΝΑΤΟ. Το δεύτερο εδώ και καιρό είναι σαν να μην υπάρχει. Η ΕΕ χωρίς δικό της στρατό, χωρίς πολιτική συνοχή, χωρίς σαφείς πολιτικές άμυνας, πάντα βρίσκεται πίσω από τα γεγονότα και πάντα φαίνεται να πελαγοδρομεί. Μερικές φορές προκαλεί και οίκτο όπως στην προκειμένη περίπτωση που βγήκε αυτός ο περίεργος Μπορέλ, εκπρόσωπος της Ένωσης για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας και προειδοποίησε τους Ταλιμπάν ότι αν προβούν σε ωμότητες δεν θα τους αναγνωρίσει. Τους φόβισε!
Άρα, η ΕΕ στη νέα εποχή που είναι σαφές ότι ανατέλλει, πρέπει ν’ αλλάξει ρότα. Ίσως η πλήρης ενοποίηση πρέπει να ξαναμπεί στο τραπέζι. Αλλιώς θα είναι πάντα ευάλωτη κι αμυνόμενη, αγχωμένη κι ανασφαλής μπροστά στη νέα πολυπολιλιτισμική πραγματικότητα κι η ανθεκτικότητα των θεσμών της Ευρωπαϊκής Δύσης θα δοκιμαστούν σφόδρα.
Το έχουμε αναφέρει πολλές φορές, μπαίνουμε σε μια άλλη εποχή. Χωρίς στενούς εθνικισμούς και προαιώνια οράματα, χωρίς ελίτ αδιαμφισβήτητης ισχύος, χωρίς ιδεολογίες σε πολλές περιπτώσεις και κυρίως χωρίς ιδεολογικές αγκυλώσεις. Και μ’ ένα παγκόσμιο διαδίκτυο στο οποίο η γνώμη του κυρ Βασίλη ή του Bill ή του Βασίλι ή του Μπασίλιο υποκαθιστά συστηματικά πια τη γνώμη της επιστήμης, της λογικής και του πολιτικού ρεαλισμού… Έρχονται αναδιατάξεις, αναταράξεις και χρόνια δύσκολα…
