Έχουμε ξαναπεί ότι ο εορτασμός πέρυσι για το 1821 και τα διακόσια χρόνια από αυτό, δεν ήταν και πολύ ουσιαστικός. Δεν μπήκαμε πολύ στην ουσία, έστω κι αν εντρυφήσαμε στις φορεσιές (τις λανσάρισε άλλωστε κι η κυρία Αγγελοπούλου, που όπου «γάμος και χαρά» τρέχει πρώτη) αλλά δεν μιλήσαμε για πολλά που κακώς εορτάζουμε.
Τώρα ήρθε η σειρά του 1922 και της θλιβερής επετείου της Μικρασιατικής καταστροφής, που άλλαξε την Ελλάδα που είχε διαμορφωθεί σταδιακά από τον Όθωνα, τον Τρικούπη αλλά και την ταραχώδη δεκαετία που ξεκίνησε το 1909. Το 1922 εκτός της ενδοσκόπησης όσων μας οδήγησαν σ’ αυτό, πρέπει να πούμε ότι άλλαξε την Αθήνα, τον Πειραιά, τη Θεσσαλονίκη και συνολικά την κοινωνική διαστρωμάτωση όλης της χώρας.
Θα το γιορτάσουμε άραγε αναδεικνύοντας τα διδάγματα και τις παρακαταθήκες ή θα αναλωθούμε πάλι σε ταρατατζούμ επειδή και καλά καταφέραμε την ενσωμάτωση εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων; Θα θυμηθούμε και θα αναδείξουμε αυτό που κρύβουμε επιμελώς κάτω από το χαλί εδώ και εκατό χρόνια; Ότι οι αυτόχθονες –ειδικά στα αστικά κέντρα- δεν υποδέχθηκαν με τα καλύτερα αισθήματα τους πρόσφυγες; Ότι οι πρόσφυγες Έλληνες που κατέφθασαν στην Ελλάδα, ήταν για πολλούς …τουρκόσποροι; Θα τα δούμε όλα αυτά και πολλά άλλα;
Το βέβαιο είναι ότι πρέπει να πούμε ότι το 1922 σηματοδότησε την υποδειγματική συνθήκη της Λωζάνης. Θ’ αναδείξουμε επιτέλους φωναχτά ότι αυτή υπογράφηκε επειδή ο μετέπειτα δικτάτορας Πάγκαλος είχε δημιουργήσει την Στρατιά της Θράκης κι η αιωρούμενη απειλή προέλασης της Ελλάδας προς την Κωνσταντινούπολη ανάγκασε τους Τούρκους και τις μεγάλες δυνάμεις (που είχαν αντίρρηση στη Λωζάνη) να την αποδεχτούν;
Θα αναδείξουμε φωναχτά ότι αυτός ο λαός που και καλά τα ξέρει όλα, τα σφάζει και τα μαχαιρώνει σαν καρπούζια, συνετέλεσε τα μάλα στην καταστροφή με την καταψήφιση του Βενιζέλου το 1920; Θα είχε αλλάξει κάτι αν δεν είχε συμβεί αυτό; Ουδείς το ισχυρίζεται κατηγορηματικά. Μα με τον Βενιζέλο στην κυβέρνηση είναι σχεδόν βέβαιο ότι ο στρατός δεν ξεκινούσε να φτάσει… Άγκυρα! Ούτε οι μεγάλες δυνάμεις θα τον άφηναν ξεκρέμα που αποτελούσε «κόκκινο» πανί για τους έως τότε συμμάχους.
Θα αναδείξουμε ότι η απομάκρυνση του Βενιζέλου –και από την Ελλάδα- μετά τις εκλογές του 1920 και την καταστροφή, ανέδειξε τους επιγόνους του μικρούς και μεγάλους δικτάτορες; Όπως την επανάσταση/δικτατορία των Πλαστήρα – Κονδύλη που κατέληξε στην εγκληματική εκτέλεση των έξι; Όπως αργότερα τις εκτροπές των Μιχαλακόπουλου και Πάγκαλου;
Από την άλλη πλευρά, ας πούμε στους νεοέλληνες τι συνέβη μέσα στη χώρα από τους πρόσφυγες. Ας πούμε φωναχτά κι ας αναγνωρίσουμε ότι αυτοί οι άνθρωποι προκομένοι και δημιουργικοί, βοήθησαν την Ελλάδα συνολικά ν’ αναπτυχθεί. Κι ας ήταν στοιβαγμένοι αρχικά σε πανάθλιους προσφυγικούς καταυλισμούς κι έτρεχε από τα μπατζάκια τους η μιζέρια κι η φτώχεια.
Ας πούμε ότι η έλευση των προσφύγων δημιούργησε νέους οικισμούς που σχεδόν ένωσαν την Αθήνα με τον Πειραιά. Ότι τότε δημιουργήθηκε ουσιαστικά η ελληνική μεγαλοαστική τάξη και τα προάστια του Ψυχικού, της Φιλοθέης, της Εκάλης αφού πολλοί αυτόχθονες κατευθύνθηκαν σωρηδόν προς αυτά, για να μην γειτνιάζουν με τους Μικρασιάτες!
Να πούμε φωναχτά ότι ο Βενιζέλος ήταν εκείνος που ξεκίνησε την νομοθεσία για την οριζόντιο δόμηση, τουτέστιν την πολυκατοικία που όλοι γνωρίζουμε.
Είναι κι άλλα. Με αφορμή την επέτειο των εκατό χρόνων από το 1922, να πούμε για να μάθουν και να το συνειδητοποιήσουν όλοι ότι τότε άρχισε κι η ανάπτυξη της χώρας πιο οργανωμένα και μεθοδικά. Στις όχθες του Κηφισού άρχισαν να ξεφυτρώνουν βιοτεχνίες και βιομηχανίες αλλάζοντας την εικόνα της περιοχής. Με αποτέλεσμα ν’ αρχίσει να «ξεφτίζει» μεν το σπουδαίο προάστιο της θάλασσας, το Νέο Φάληρο αλλά σιγά σιγά άρχισε η Μπελ Επόκ της εποχής ν’ απλώνεται προς το Παλαιό Φάληρο, τον Άλιμο και τη Γλυφάδα. Ως εξοχές αρχικά στις οποίες υπήρχε δυνατότητα θαλάσσιων μπάνιων στον πεντακάθαρο Σαρωνικό.
Ας τα αναδείξουμε όλα αυτά. Ας μάθουν οι νέοι (κυρίως) τι συνέβη στις γειτονιές του Πειραιά (Νίκαια, Κορυδαλλός, Δραπετσώνα, Κερατσίνι), τι συνέβη στις γειτονιές της Αθήνας που δημιουργήθηκαν ολόκληρες παραγκουπόλεις (αρχικά) όπως η Νέα Φιλαδέλφεια, η Νέα Ιωνία, η Νέα Σμύρνη…. Τα ίδια και στη Θεσσαλονίκη και σε άλλες πόλεις. Ας μη περάσει κι η επέτειος του 1922 επιδερμικά. Κι ας ξαναπούμε φωναχτά τι σημαίνει διχασμός και πού οδηγεί… Ας μάθουμε και τι ονειρευόταν αυτή η χώρα κι οι άνθρωποί της…
