Η ενεργειακή κρίση και ο εκτροχιασμός των τιμών του ρεύματος και του φυσικού αερίου αποτελούν αυτήν την περίοδο ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που καλείται να διαχειριστεί η κυβέρνηση, πέρα από την κρίση της πανδημίας. Νοικοκυριά και επιχειρήσεις έρχονται αντιμέτωποι με ασυνήθιστα υψηλούς ενεργειακούς λογαριασμούς, ως αποτέλεσμα της διεθνούς έκρηξης των τιμών. Και όπως δείχνουν τα futures για τις τιμές του ρεύματος, οι υψηλές τιμές ήρθαν για να μείνουν και το 2022. Είναι χαρακτηριστικό ότι τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης για το ρεύμα δείχνουν τιμές στα 220 ευρώ/MWh και για την επόμενη χρονιά.
Απέναντι σε αυτήν την εξαιρετικά δύσκολη και ευμετάβλητη κατάσταση, η κυβέρνηση έχει ήδη εφαρμόσει πολιτική επιδοτήσεων για τους λογαριασμούς ρεύματος και εκπτώσεων για το φυσικό αέριο, η οποία έχει χρονικό ορίζοντα μέχρι τα τέλη Δεκεμβρίου. Συγκεκριμένα για το δίμηνο Νοεμβρίου και Δεκεμβρίου, έχει αποφασιστεί να χορηγηθεί σε όλους τους καταναλωτές επιδότηση 39 ευρώ/μήνα.
Ωστόσο σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, η στήριξη προς τους καταναλωτές ενέργειας θα συνεχιστεί και μετά το πέρας του Δεκεμβρίου. “Η στήριξη θα συνεχιστεί και θα μπουν κριτήρια” αναφέρουν χαρακτηριστικά αρμόδιες πηγές. Το πιθανότερο σενάριο που εξετάζεται, χωρίς όμως ακόμη να έχει “κλειδώσει” είναι να υπάρξουν εισοδηματικά κριτήρια αλλά και κριτήρια με βάση την κατανάλωση. Δηλαδή η επιδότηση να μη χορηγείται σε περίπτωση που ο καταναλωτής έχει εισόδημα μεγαλύτερο από συγκεκριμένο όριο που θα οριστεί ή σε περίπτωση που η κατανάλωσή του υπερβαίνει μια συγκεκριμένη ποσότητα ενέργειας. Σημειώνεται ότι η εισαγωγή κριτηρίων, ζητήθηκε και από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή προκειμένου να συνεχιστεί η επιδότηση των λογαριασμών, καθώς σε διαφορετική περίπτωση η επιδότηση θα ισοδυναμούσε με παρέμβαση στη διαμόρφωση τιμών, κάτι που οι Βρυξέλλες θεωρούν ως παραβίαση των κανόνων του ανταγωνισμού.
Ενδεικτικές του κλίματος που επικρατεί είναι και οι πρόσφατες δηλώσεις του υπουργού Ενέργειας Κ. Σκρέκα στο ραδιόφωνο του Σκάι, όπου ανέφερε ότι εάν το επόμενο διάστημα συνεχιστούν οι εκρηκτικές αυξήσεις στις τιμές, η ενίσχυση θα παραμείνει, κυρίως για τους πιο ευάλωτους. Πάντως, ακόμη οι αποφάσεις δεν έχουν οριστικοποιηθεί κάτι που αναμένεται να γίνει τις αμέσως επόμενες ημέρες.
Εκτός όμως από την αγορά της ηλεκτρικής ενέργειας, επιπρόσθετη παρέμβαση εξετάζεται και για την αγορά του φυσικού αερίου. Ως γνωστόν έχει ήδη δοθεί έκπτωση 15% στην τιμή του φυσικού αερίου και η έκπτωση προβλέπεται να συνεχιστεί και πιθανόν να ενισχυθεί και στο πρώτο τρίμηνο του νέου έτους.
Όπως ανέφερε ο κ. Σκρέκας, η τιμή του φυσικού αερίου έχει αυξηθεί 4 και 5 φορές από την περυσινή χρονιά. Η έκπτωση που έχει δοθεί δεν αρκεί και για αυτό θα αυξηθεί. Το ακριβές ποσοστό της έκπτωσης θα ανακοινωθεί τις επόμενες ημέρες, ανέφερε ο υπουργός.
Εισαγόμενη κρίση
Σε κάθε περίπτωση είναι σαφές ότι η ενεργειακή κρίση αποτελεί ένα εισαγόμενο φαινόμενο, που έρχεται ως αποτέλεσμα των ακραίων συνθηκών που έχουν διαμορφωθεί στις διεθνείς αγορές της ενέργειας. Χθες για παράδειγμα, η διεθνής χρηματιστηριακή τιμή του φυσικού αερίου έφτασε έως και τα 118 ευρώ/MWh, που συνιστά υψηλό έτους. Μόλις ένα χρόνο πριν, το Δεκέμβριο του 2020, η τιμή του φυσικού αερίου βρισκόταν στα 16 ευρώ/MWh. Δηλαδή μέσα σε διάστημα ενός έτους η διεθνής τιμή του φυσικού αερίου έχει 7πλασιαστεί. Καθώς το φυσικό αέριο αποτελεί εισαγόμενο καύσιμο, το οποίο διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας, γίνεται εύκολα αντιληπτό ότι οι επιπτώσεις από το διεθνές ράλι στην εγχώρια αγορά ενέργειας είναι αλυσιδωτές.
Είναι χαρακτηριστικό ότι σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, εκφράζονται ανησυχίες ότι θα αυξηθούν οι ευρωπαίοι που ζουν σε συνθήκες ενεργειακής φτώχειας, δηλαδή που αδυνατούν να θερμάνουν επαρκώς τα σπίτια τους από 31 εκατομμύρια που ήταν πριν την κρίση σε 80 εκατομμύρια.
