Ο Μάθιου Νίμιτς, πρώην ειδικός διαμεσολαβητής του ΟΗΕ για την ονομασία των Σκοπίων, με ένα μακροσκελές άρθρο στο Cambridge University Press, ιστοσελίδα του ομώνυμου πανεπιστημίου, αποκαλύπτει -μεταξύ άλλων- τα πέντε ονόματα που έπεσαν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων ανάμεσα στις δύο χώρες, πριν την υπογραφή της Συνθήκης των Πρεσπών το 2018, αλλά και πως τελικά έπεισε Ζόραν Ζάεφ και Αλέξη Τσίπρα να καταλήξουν σε συμφωνία.
Στο άρθρο που τιτλοφορείται «Η Διαμάχη του Ονοματολογικού – Το Μακεδονικό ζήτημα επιλύθηκε;», ο Μάθιου Νίμιτς εξηγεί πως στις 17/1/2018 ξεκίνησε ο τελικός και επιτυχημένος γύρος διαπραγματεύσεων.
Σκόπια και Αθήνα κλήθηκαν να εξετάσουν πέντε ονόματα:
- North Macedonia (Βόρεια Μακεδονία)
- Upper Macedonia (Άνω Μακεδονία)
- Macedonia-Skopje (Μακεδονία-Σκόπια)
- Vardar Macedonia (Βαρδάρ Μακεδονία)
- Nova Macedonia (Νέα Μακεδονία που είχε προταθεί από τον Σάιρους Βανς το 1993 αλλά απορρίφθηκε και από τις δύο χώρες).
Πώς έπεισε και τις δύο πλευρές να καταλήξουν σε συμφωνία
Τα Σκόπια τελικά επέλεξαν το «North Macedonia» (Βόρεια Μακεδονία) λίγες μέρες πριν από τις Πρέσπες. Ενδιαφέρον παρουσιάζει η μαρτυρία Νίμιτς, πως μετά από επιχειρήματα που κατέθεσε στις δύο πλευρές, κατάφερε να επαναπροσδιορίσει το πλαίσιο της διαφοράς πείθοντας τις δύο πλευρές να καταλήξουν σε συμφωνία.
Ο ίδιος περιγράφει τα επιχειρήματα που κατέθεσε σε Σκόπια και Αθήνα. Αρχικά επιχείρησε να καθησυχάσει τους γείτονες πως δεν αμφισβητείται η εθνική τους ταυτότητα, αλλά το ζητούμενο είναι η αλλαγή της ονομασίας σύμφωνα με τα ψηφίσματα του ΟΗΕ.
«Ας μιλήσουμε για τη γεωγραφία, όχι για την ταυτότητα. Στα ψηφίσματά του, το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ δεν προσπαθούσε να αλλάξει την ταυτότητα του λαού σας. Στο πλαίσιο αυτό χαλαρώστε από τους φόβους που έχετε ότι η μακεδονική ταυτότητα θα χαθεί. Ωστόσο, το όνομα ενός κράτους θα πρέπει να αντανακλά μία γεωγραφική πραγματικότητα. Έτσι, ας μιλήσουμε όλοι για τη γεωγραφία. Η Μακεδονία είναι μια γεωγραφική έννοια και είναι μια μεγάλη περιοχή. Μπορούμε να συμφωνήσουμε σε αυτό; Αυτή η μεγάλη περιοχή ήταν για αιώνες υπό οθωμανική κυριαρχία. Και αυτή διαιρέθηκε το 1912-1913 κατά τη διάρκεια των Βαλκανικών Πολέμων», συμφώνησαν τα Σκόπια».
Με τον Μάθιου Νίμιτς να κάνει ένα βήμα παραπέρα: «Και πρέπει να παραδεχτείτε ότι ενώ το έδαφός σας είναι μέρος αυτής της περιοχής της Μακεδονίας, είναι μόνο ένα τμήμα. Έτσι, ας είμαστε ακριβείς σε αυτό: είναι ένα μικρό κομμάτι, περίπου το 38%. Έτσι, δεν απέχει τόσο πολύ αν εισάγετε μια τροποποίηση στο όνομά σας (γεωγραφικό προσδιορισμό) για να αντικατοπτρίσετε με μεγαλύτερη ακρίβεια τη γεωγραφική πραγματικότητα. Σκεφθείτε να διατηρήσετε το όνομά σας Δημοκρατία της Μακεδονίας αλλά να προσθέστε έναν αξιοπρεπή γεωγραφικό προσδιορισμό», επιχειρηματολόγησε ο Νίμιτς προς την πλευρά των Σκοπίων, που τελικά μετακινήθηκαν από την αδιάλλακτη θέση μη αλλαγής της συνταγματικής τους ονομασίας.
Στη συνέχεια, και απευθυνόμενος στην ελληνική πλευρά, ο πρώην ειδικός διαμεσολαβητής του ΟΗΕ επιχειρηματολόγησε ως εξής: «Ας μιλήσουμε για τη γεωγραφία, όχι για την ταυτότητα. Κανείς δεν προσπαθεί να πάρει την μακεδονική ταυτότητά σας. Όλοι γνωρίζουμε ότι ο Φίλιππος και ο Αλέξανδρος ήταν μέρος του ελληνικού κόσμου και η μακεδονική κληρονομιά είναι ελληνική. Όλος ο κόσμος το ξέρει. Μην φοβάστε ότι η ταυτότητά σας θα χαθεί. Και οι άνθρωποι που ζουν στη βόρεια Ελλάδα αποκαλούν τους εαυτούς τους Μακεδόνες. Ωραία … Aυτό δεν θα αλλάξει ποτέ. Ας μιλήσουμε για τη γεωγραφία. Όλοι συμφωνούμε ότι η Μακεδονία είναι μία γεωγραφική έννοια και ότι η οθωμανική Μακεδονική περιοχή χωρίστηκε το 1912-1913. Η Ελλάδα κέρδισε μακράν το μεγαλύτερο μέρος, αλλά πρέπει να παραδεχτείτε ότι ήταν μόνο το μισό αυτού του εδάφους», το οποίο παραδέχθηκαν απρόθυμα. Και ο βόρειος γείτονάς σας ήταν γεωγραφικά ένα μέρος αυτής της διαίρεσης της οθωμανικής Μακεδονικής επικράτειας. Ας υποθέσουμε ότι μπορούμε να συμφωνήσουμε ότι το όνομα Δημοκρατία της Μακεδονίας είναι υπερβολικά εκτεταμένο για να είναι κατάλληλο από γεωγραφική άποψη, δεν θα μπορούμε να εξετάσουμε το ενδεχόμενο να υιοθετήσουμε μια ονομασία που ξεκαθαρίζει την γεωγραφική διαφορά μεταξύ της ελληνικής Μακεδονίας και του βόρειου γείτονα;».
