Μέσα στο σύγχρονο ευρωπαϊκό εργαστήριο σε αναβρασμό, έρχονται τα αποτελέσματα των προχθεσινών βουλευτικών εκλογών στην Ιταλία να προσθέσουν ένταση, να προκαλέσουν ατέλειωτες θεωρητικές συζητήσεις και να τροφοδοτήσουν με πλούσιο υλικό την τρέχουσα αμφισβήτηση του πιο πρωτοποριακού εγχειρήματος στην ανθρώπινη ιστορία, της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
Η θριαμβευτική νίκη του συνασπισμού ακροδεξιάς απόκλισης στην Ιταλία ανοίγει έναν νέο κύκλο στον σύγχρονο ευρωπαϊκό βίο. Εχει μέσα της «επιστροφή» στην ιστορία καταδικασμένων εποχών, ανακίνηση της μνήμης παλαιών παραστάσεων, ανάκληση γεγονότων που ανήκουν στο μακρινό παρελθόν. (Τον Οκτώβριο του 1922 ο Μουσολίνι καταλαμβάνει την εξουσία και αρχίζει η θεμελίωση του ολοκληρωτικού κράτους.)
Οσο και αν η ιστορία «εμπλέκεται» αναγκαστικά στο ανθρώπινο δράμα, το παρόν έχει τον πρώτο και τελευταίο λόγο, η πολιτική σύγκρουση και η κάθε φορά έκβασή της είναι υπόθεση του παρόντος. Το αποτέλεσμα των εκλογών στην Ιταλία έχει μέσα του αυτό το παρόν. Το παρόν σε κίνδυνο, όπως το αποτιμά ο μεγάλος αριθμός των καθημερινών Ιταλών, που βρίσκει στον λόγο και στο πρόσωπο της Μελόνι τη δημόσια εκφρασμένη αγωνία του.
Η Ιταλία ανήκει στις μεγάλες χώρες του κόσμου. Με βιομηχανική παραγωγή, υψηλό επίπεδο διαβίωσης, χώρα ευρωπαϊκή, με πολιτισμό και κουλτούρα πολιτικής εμπειρίας. Το μεγαλύτερο Κομμουνιστικό Κόμμα της Ευρώπης υπήρξε κάποτε στην Ιταλία.
Η κατακρήμνιση των μεγάλων ιδεών και των ουτοπικών οραματισμών γέννησε στη Δύση ένα κενό νοήματος, άνοιξε δρόμους νέων απαντήσεων, τα κοινωνικά στρώματα σε οικονομική κρίση αποσύρονται από τις παλαιές πεποιθήσεις και λύσεις, το κενό επιτρέπει στη δεξιά και ακροδεξιά ανάγνωση και εκδοχή του κόσμου να διεκδικήσει επιστροφή. Μια κοιμισμένη Χριστιανοδημοκρατία μοιάζει να επιχειρεί να συνομιλήσει με την εποχή της κρίσης.
Η Ιταλία υποχρεωτικά θα ακολουθήσει τη δίνη των καιρών. Και θα αντέξει ή θα «χαθεί» μαζί τους. Το κρίσιμο ζήτημα, που αφορά το σύνολο της Δύσης, είναι το τέλος της ευμάρειας. Μια φωταγωγημένη εποχή έχει οριστικά τελειώσει. Η ευμάρεια ήταν μια αστραπή και δεν νοείται πλέον εγγυητής της. Η αντίληψη της γραμμικής εξέλιξης ήταν –και είναι– μια πλάνη. Δεν υπάρχουν βεβαιότητες, όλα μπορεί να ανατραπούν.
Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, η κρίση που γεννά, η ενεργειακή εξάρτηση που γίνεται φανερή, η ανακοπή των προσδοκιών «πλούτισε» το πολιτικό υπόβαθρο πάνω στο οποίο ανεμπόδιστα μπορεί να καρποφορήσει ο πιο δεξιός και ακροδεξιός λαϊκιστικός λόγος.
Η Ιταλία, ως εκ τούτου, θα βρεθεί σε δύσκολη σχέση με την Ευρωπαϊκή Ενωση. Θα γίνουμε παρατηρητές μιας σκληρής ενδοσύγκρουσης στους κόλπους της. Στην Ε.Ε., τα τελευταία χρόνια, πολλές τέτοιες ενδοσυγκρούσεις βρίσκονται σε εξέλιξη. Πρόκειται για κρίσεις που εκδηλώνονται μέσα στο ευρωπαϊκό πλαίσιο και αποκτούν «ασφαλή» ένταση, αφού όλοι στο βάθος γνωρίζουν ότι εντός και όχι εναντίον του μπορεί να νοηθούν πια οι λύσεις. Η πραγματική ζωή δεν θα σταματήσει να μας συναρπάζει στην πιο ενδιαφέρουσα σκηνή της· στη σκηνή της πολιτικής σύγκρουσης.
Ο Λευτέρης Κουσούλης είναι Πολιτικός επιστήμονας
