Αυτές τις μέρες στελεχώνεται το Ευρωπαϊκο Κέντρο Δεξιοτήτων Κυβερνοασφάλειας (European Cybersecurity Competence Centre) με έδρα το Βουκουρέστι. (Η ελληνική μετάφραση άλλη μια φορά είναι εκτός πραγματικότητας, «Ευρωπαϊκό Κέντρο Αρμοδιότητας (!) Κυβερνοασφάλειας», και οφείλουμε να την αγνοήσουμε.) Σε κάθε περίπτωση, πρόκειται για έναν νέο ευρωπαϊκό οργανισμό που θα διαχειριστεί ερευνητικά κονδύλια με αντικείμενο την κυβερνοασφάλεια. Στόχος του είναι ακριβώς αυτός: η επαύξηση των ευρωπαϊκών δεξιοτήτων στον τομέα. Ιδρύθηκε πριν από λίγο καιρό, η Ρουμανία το πάλεψε και κατάφερε τελικά να έχει την έδρα του εκεί, και αυτήν την περίοδο έχει προκηρύξει θέσεις εργασίας και τα πρώτα του ερευνητικά έργα.
Την Ελλάδα το θέμα την ενδιαφέρει από δύο, τουλάχιστον, απόψεις. Πρώτη, και για όσους δεν το γνωρίζουν, επειδή ο βασικός ευρωπαϊκός οργανισμός για την κυβερνοασφάλεια, o ENISA, έχει την έδρα του στην Ελλάδα. Είναι ο μόνος ευρωπαϊκος οργανισμός που εδρεύει στη χώρα μας (πρώτα στην Κρήτη, και πρόσφατα στην Αθήνα). Οταν πρωτο-ιδρύθηκε, με το θέμα της κυβερνοασφάλειας ασχολούνταν ελάχιστοι. Τώρα πλέον μας απασχολεί όλους. Η δεύτερη άποψη αφορά το μέλλον: ακριβώς το παραπάνω γεγονός, αλλά και οι εθνικές μας ιδιαιτερότητες προσφέρουν μια ευκαιρία που καλό θα ήταν να μην πάει χαμένη.
Η σημασία, πλέον, του κυβερνοπολέμου δεν νομίζω ότι χρειάζεται ειδική εξήγηση. Διεξάγεται συνεχώς, σε συνθήκες αδιαφανείς, από όλους εναντίον όλων. Ο ρόλος του στον πόλεμο της Ουκρανίας είναι αδιαμφιβήτητος. Κάθε χώρα στον πλανήτη, εκτός από τον παραδοσιακό εξοπλισμό της, πλέον εξοπλίζει και τον κυβερνοχώρο της. Οι νέες υλοποιήσεις «έξυπνων» δικτύων ενέργειας, μεταφορών, υγείας ή διαχείρισης υδάτινων πόρων μόνο θα αυξήσουν τη σημασία των κυβερνο-όπλων και της κυβερνο-άμυνας.
Σε αυτήν την εξοπλιστική κούρσα η Ελλάδα προφανώς δεν προπορεύεται, δεν νομίζω ότι καν συμμετέχει. Αυτο-περιοριζόμαστε επομένως, όπως και στα υπόλοιπα οπλικά συστήματα, σε έναν ρόλο καταναλωτή-χρήστη. Είναι όμως ανάγκη να συμβαίνει αυτό;
Κατά τη γνώμη μου όχι. Η Ελλάδα διαθέτει το συγκριτικό πλεονέκτημα του ανθρώπινου δυναμικού υψηλής ειδίκευσης και λογικού κόστους. Εχει παραγωγικές σχολές και ακαδημαϊκό προσωπικό που ανταγωνίζονται σε παγκόσμιο επίπεδο. Εχει το story της έδρας του ENISA. Επίσης, έχει επενδύσει, και συνεχίζει να επενδύει, πολλά λεφτά σε νέες τεχνολογίες.
Τι λείπει; Το πιο βασικό: η διασύνδεση με τον στρατό. Το Ισραήλ ξανά και ξανά έχει χρησιμοποιήσει το πλεονέκτημα της διασύνδεσης της ντόπιας βιομηχανίας υψηλής τεχνολογίας με τον στρατό του. Πριν από δέκα χρόνια, ώστε να ενισχύσει τη νεοφυή επιχειρηματικότητά του. Τώρα, για να ενισχύσει την πολεμική του βιομηχανία κυβερνοασφάλειας. Εμείς, άραγε, γιατί όχι; Η Ελλάδα έχασε, και μάλιστα από την Τουρκία, τη μάχη των drones, ενώ και εκεί θα μπορούσαμε να πρωτοστατούμε. Ας μη χάσουμε τώρα και το επόμενο τρένο – αν δεν καταφέρουμε να το οδηγήσουμε, τουλάχιστον ας βρεθούμε πάνω του, αντί πίσω του.
ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ
