Διαθέτει υψηλές αντοχές στην κριτική που του ασκείται, αλλά ως γνήσιος πολιτικός άνδρας και την επιδιώκει γιατί τον βοηθά να μη βλέπει γύρω του μονόπλευρα. Αναγνωρίζει ότι η αυτοκριτική είναι επώδυνη διαδικασία, ωστόσο παραδέχεται ότι ο καθένας έχει και μια δικαιολογία για τον εαυτό του όταν αναλογιστεί το τις πταίει για τα λάθη του. Ως βέρος Καρδιτσιώτης όλα ξεκινούν και καταλήγουν στην ιδιαίτερη πατρίδα του και για την Ελλάδα, την οποία τη βλέπει να κυριαρχούν ελευθερία, δημοκρατία και η διεθνής νομιμότητα, υπερθεματίζει ότι παραμένει στη σωστή πλευρά της ιστορίας. Ο υπουργός Δικαιοσύνης, Κώστας Τσιάρας, δέχθηκε το “tomanifesto” ανάμεσα σε ένα πνιγμένο πρόγραμμα στο γραφείο του, στο υπουργείο της οδού Μεσογείων, σε μια συνέντευξη που μας παραχώρησε, δίνοντας και κάτι από το προσωπικό του πολιτικό στίγμα. Αν είχαμε χρόνο, σίγουρα θα δεχόταν να μας πει περισσότερα, εκτός από τα τυπικά της υπουργικής ύλης. Από την πορεία του μέχρι σήμερα στο υπουργείο ένα είναι σίγουρο: προχώρησε και προχωρά σε μεταρρυθμίσεις με τόλμη, αλλά έχοντας στο πίσω μέρος του μυαλού του ότι αν κάποιο από τα νομοθετήματα που θεσπίστηκαν επί υπουργίας του δει ότι μακροπρόθεσμα δεν «περπατά», θα το θεραπεύσει, χωρίς εγωισμούς, γιατί οι νόμοι «δεν είναι γραμμένοι στις πέτρες του Μωυσή». Οσο για τη Δικαιοσύνη, όπως προκύπτει από τα λεγόμενά του, δεν την ανακάλυψε με την ανάληψη των καθηκόντων του ως μια νομοθετική ύλη, αλλά ήταν πάντα για κείνον όρος επιβίωσης!
Αναλυτικά η συνέντευξη του υπουργού Δικαιοσύνης στη Μαρία Δήμα
Κύριε Τσιάρα, είστε ένας από τους μακροβιότερους υπουργούς της κυβέρνησης Μητσοτάκη και το πρώτο στίγμα σας το δώσατε με τις αλλαγές στους «φρέσκους» τότε Ποινικούς Κώδικες, οι οποίοι είχαν θεσμοθετηθεί λίγο πριν από την ανάληψη των καθηκόντων σας από την προηγούμενη κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ. Δεχθήκατε κριτική, αλλά επικρίνατε κι εσείς ως κυβέρνηση τα νομοθετήματα των προκατόχων σας, ωστόσο είστε έτοιμος να προωθήσετε τροποποιήσεις πάνω σε δικούς σας νόμους αν διαπιστώσετε ότι κάποιοι απ’ αυτούς δεν προχωρούν όπως θα θέλατε;
Ολες οι ρυθμίσεις οι οποίες νομοθετήθηκαν από το υπουργείο Δικαιοσύνης τα τελευταία τρία χρόνια αποτέλεσαν προϊόν μακράς επεξεργασίας από τις αρμόδιες νομοπαρασκευαστικές επιτροπές προτού ψηφιστούν από τη Βουλή των Ελλήνων και υπηρετούν ξεκάθαρους στόχους που έχει θέσει η ελληνική κυβέρνηση: να αποκατασταθεί το αίσθημα δικαίου στους πολίτες, να επιταχυνθεί ο ρυθμός απονομής της Δικαιοσύνης και να διασφαλιστεί η ποιότητα των δικαστικών αποφάσεων. Βεβαίως, η κοινωνία έχει τη δική της δυναμική και οι συνθήκες αλλάζουν ώστε να είναι πιθανό ακόμα και τα πιο άρτια νομοθετήματα να μην υπηρετούν μακροπρόθεσμα τον στόχο για τον οποίο θεσπίστηκαν. Σε κάθε περίπτωση, οι νόμοι δεν είναι γραμμένοι στις πέτρες του Μωυσή και προσωπικά δεν έχω εμμονές ούτε διακατέχομαι από κανέναν πολιτικό εγωισμό. Εφόσον κριθεί πως κάποιες ρυθμίσεις πρέπει να επικαιροποιηθούν, είμαι έτοιμος να αναλάβω την πρωτοβουλία για να διορθωθεί οτιδήποτε χρειάζεται.
Οι γυναικοκτονίες ως ιδιώνυμο αδίκημα στον Ποινικό Κώδικα τι πιστεύετε ότι θα προσφέρουν στην ποινική μεταχείριση του δράστη περισσότερο από την υπάρχουσα πρόβλεψη του Ποινικού Κώδικα για το ύψος των ποινών στις ανθρωποκτονίες κακουργηματικού χαρακτήρα;
Εκτιμώ πως με την πρόβλεψη για την επιβολή της ισόβιας κάθειρξης, ως μοναδικής ποινής, για το αδίκημα της ανθρωποκτονίας από δόλο, ανεξαρτήτως φύλου του θύματος, το ζήτημα των γυναικοκτονιών έχει καλυφθεί νομικά. Σε κάθε περίπτωση, όλα τα ζητήματα που αφορούν την ποινική μεταχείριση των αδικημάτων εξετάζονται ενδελεχώς από τη διαρκή επιτροπή παρακολούθησης του Ποινικού Κώδικα και του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας.
Με δεδομένη την έξαρση που παρατηρείται κυρίως την τελευταία διετία με τις δολοφονίες γυναικών, η αλλαγή ποινικού πλαισίου θεωρείτε ότι θα είναι αποτρεπτική στη διάπραξη του αδικήματος ή απλώς θέλετε να προσδώσετε ιδιαίτερη ποινική απαξία σε αυτού του είδους τα εγκλήματα;
Η διεθνής εμπειρία έχει δείξει πως σε όλα τα προηγμένα νομικά συστήματα των δυτικών δημοκρατιών, οι αυστηρές ποινές λειτουργούν μεν αποτρεπτικά, αλλά δεν μπορούν να εξαλείψουν την εγκληματικότητα. Για τον λόγο αυτόν, δίνεται όλο και περισσότερο βάρος στην ενίσχυση των δομών για την προστασία των θυμάτων και στη λειτουργία ειδικών υπηρεσιών των διωκτικών αρχών για την καταστολή της βίας. Ειδικά για τις υποθέσεις ενδοοικογενειακής βίας, τόσο το υπουργείο Εργασίας όσο και το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη έχουν κάνει σημαντικά βήματα προς αυτήν την κατεύθυνση. Για να αξιοποιήσουμε όλες τις δυνατές συνέργιες, όμως, όπως έχω ήδη πει, εργαζόμαστε για τη συγκρότηση μιας ειδικής επιτροπής, με τη συμμετοχή των συναρμόδιων υπουργείων, ώστε να εκσυγχρονίσουμε όλο το πλαίσιο για την ενδοοικογενειακή βία, προσεγγίζοντας το φαινόμενο ολιστικά.
Εχετε δεχθεί και δέχεστε κριτική και πιέσεις ένθεν και ένθεν σε ό,τι αφορά τον θεσμό των προστατευόμενων μαρτύρων ή αυτό που ονομάζουμε μάρτυρες δημοσίου συμφέροντος. Πιστεύετε –κατά την προσφιλή έκφραση στελεχών της ΝΔ– ότι πρέπει να βγαίνουν οι «κουκούλες»;
Πρόκειται για έναν πολύ σημαντικό θεσμό που θεσπίστηκε για να υπηρετεί το δημόσιο συμφέρον και προφανώς το καθεστώς της προστασίας παρέχεται κάτω από συγκεκριμένους όρους και προϋποθέσεις από τις εισαγγελικές αρχές. Είναι αυτονόητο επίσης πως οι όροι αυτοί δεν πρέπει να καταστρατηγούνται και ο θεσμός να χρησιμοποιείται καταχρηστικά για σκοπιμότητες ξένες προς την αποκάλυψη της ουσιαστικής αλήθειας. Σε αυτήν την περίπτωση, οι εισαγγελικές αρχές δύνανται, κατά την ανεξάρτητη κρίση τους, να αξιοποιούν τα νομικά εργαλεία που τους παρέχει ο νόμος προκειμένου να αίρεται η προστασία και να αποκαλύπτονται τα στοιχεία των μαρτύρων στους θιγόμενους.
Τι πιστεύετε ότι φταίει στην έλλειψη εμπιστοσύνης που δείχνει ο Ελληνας πολίτης στους θεσμούς της Διαμεσολάβησης και της εξωδικαστικής επίλυσης διαφορών;
Δεν συμμερίζομαι την άποψη πως οι πολίτες δεν εμπιστεύονται τη Διαμεσολάβηση. Αντιθέτως. Τα αποτελέσματα των δύο πρώτων ετών είναι εξόχως ενθαρρυντικά για το μέλλον του θεσμού. Περισσότερες από μία στις δέκα υποθέσεις που υπάγονται στην Υποχρεωτική Αρχική Συνεδρία επιλύονται χωρίς να φθάσουν τα εμπλεκόμενα μέρη στις δικαστικές αίθουσες, ενώ στην εκούσια Διαμεσολάβηση τα ποσοστά είναι εντυπωσιακά, αγγίζοντας το 80%. Αυτές οι στατιστικές δείχνουν πως το νέο πλαίσιο είναι λειτουργικό και αποτελεσματικό, μετατρέποντας σταδιακά τη Διαμεσολάβηση από μια υποχρεωτική διαδικασία σε συνειδητή επιλογή των εμπλεκόμενων μερών για την επίλυση των διαφορών τους.
Ως έμπειρος κοινοβουλευτικός άνδρας, ποια η σχέση του πολιτικού Κώστα Τσιάρα με την αυτοκριτική;
Με αιφνιδιάζει η ερώτηση, αλλά δεν θα την αποφύγω. Ξέρετε, η αυτοκριτική είναι δύσκολη άσκηση και συνήθως ο καθένας έχει μια δικαιολογία για τον εαυτό του.
Ομως στην κριτική διαθέτω υψηλές αντοχές. Μπορώ να σας πω ότι την επιζητώ κιόλας. Με κάνει να βλέπω τα πράγματα με πιο καθαρή ματιά.
Πολιτικό κόστος ή τόλμη;
Δεν ασπάζομαι τη θεωρία του πολιτικού κόστους. Στην πολιτική, το μεγαλύτερο κόστος προέρχεται από την αδράνεια και τη στασιμότητα, τις οποίες τιμωρούν οι πολίτες πολύ πιο αυστηρά ακόμα και από μια άστοχη απόφαση. Στο τέλος της ημέρας, απαιτείται θάρρος για τολμηρές μεταρρυθμίσεις. Γι’ αυτό είμαστε στην πολιτική. Για τις μεγάλες αλλαγές που τελικά λειτουργούν πάντοτε υπέρ των πολλών και της κοινωνίας.
Η σχέση σας με τη Δικαιοσύνη με την ευρύτερη έννοια του όρου;
Η Δικαιοσύνη είναι όρος επιβίωσης. Χωρίς Δικαιοσύνη καταρρέει οποιοδήποτε οικοδόμημα. Χωρίς Δικαιοσύνη δεν υπάρχει κοινωνική συνοχή, ούτε νοείται χωρίς αυτήν λειτουργούσα οικονομία και Δημοκρατία.
Κύριε υπουργέ, νιώθετε περισσότερο γιατρός ή πολιτικός; Δεδομένης της αφοσίωσης που απαιτούν αυτά τα δύο, πώς μπορούν να συνυπάρξουν μέσα σας;
Και γιατρός και πολιτικός. Οι δύο αυτές ιδιότητες συμβαδίζουν αρμονικά μέσα μου αρκετές δεκαετίες τώρα. Από τα νεανικά μου χρόνια, ως φοιτητής ιατρικής στο Αριστοτέλειο και ενεργό στέλεχος της ΔΑΠ-ΝΔΦΚ, ταυτόχρονα.
Τι είναι η Καρδίτσα για εσάς εκτός από ιδιαίτερη πατρίδα σας;
Είναι ο τόπος μου. Είναι σημείο αναφοράς, οι μνήμες μου. Η αφετηρία, εκεί απ’ όπου ξεκίνησαν όλα· αλλά και προορισμός, εκεί όπου καταλήγουν όλα.
Τα όποια μέτρα έλαβε η κυβέρνηση με οικονομικά κριτήρια για την ακρίβεια που πλήττει αυτήν τη στιγμή τον Ελληνα πολίτη, θεωρείτε ότι είναι αρκετά για την ανακούφισή του;
Απέναντι σε ένα πανευρωπαϊκό πρόβλημα, η κυβέρνηση δεν έμεινε με σταυρωμένα τα χέρια. Μπροστά σε μια μεγάλη κρίση αντέταξε το δικό της εθνικό σχέδιο για τον μετριασμό των επιπτώσεων της ενεργειακής κρίσης που πυροδοτεί τον πληθωρισμό και την ακρίβεια. Εκτιμώ πως με τις αποφάσεις της κυβέρνησης, οι πολίτες και οι επιχειρήσεις θα δουν σύντομα σταδιακή αποκλιμάκωση στους λογαριασμούς του ρεύματος, συγκρατώντας τις αυξήσεις σε όλη την αλυσίδα, από την παραγωγή έως τον τελικό καταναλωτή. Προφανώς, ωστόσο, η εξέλιξη του φαινομένου είναι δυναμική. Σε κάθε περίπτωση, όμως, ο πρωθυπουργός έχει αποδείξει πως είναι έτοιμος να λάβει τις αναγκαίες αποφάσεις για τη στήριξη των πιο ευάλωτων συμπολιτών μας όποτε χρειαστεί.
Τέλος, θέλω να σας ρωτήσω για τον πόλεμο που μαίνεται στην καρδιά της Ευρώπης: ποιος θα αποδώσει δικαιοσύνη για τις θηριωδίες που διαπράττονται σε βάρος του ουκρανικού λαού;
Οπως γνωρίζετε, ο Γενικός Εισαγγελέας του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου Καρίμ Καν έχει ήδη ξεκινήσει έρευνα για τα εγκλήματα πολέμου κατά της ανθρωπότητας που διαπράττονται στο ουκρανικό έδαφος, μετά τη λήψη παραπομπών από 41 κράτη μέρη του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου, ανάμεσα στα οποία και η Ελλάδα, ήδη από τις αρχές Μαρτίου.
Επιπλέον, ο Ελληνας υπουργός Εξωτερικών έχει αποστείλει επιστολή στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο ζητώντας να διερευνηθεί η διάπραξη εγκλημάτων στη Μαριούπολη και στα χωριά Σαρτανά και Βολνοβάκα, όπου στην αρχή του πολέμου υπήρχαν θύματα Ελληνες ομογενείς.
Εκτιμώ πως η αποδοχή της Ουκρανίας, ήδη από το 2015, για τη δικαιοδοσία του ICC σε εγκλήματα πολέμου που έχουν διαπραχθεί στο ουκρανικό έδαφος, δημιουργεί τις αναγκαίες και ικανές συνθήκες για την απόδοση δικαιοσύνης.
Τελικά, εμείς είμαστε πάντα με τη σωστή πλευρά της ιστορίας, όπως λέει και ο πρωθυπουργός;
Η εθνική μας στάση είναι προϊόν των δικών μας εθνικών βιωμάτων, αλλά είναι και προϊόν των μεγάλων εθνικών επιλογών μας. Την πορεία της πατρίδας μας στο μέλλον δεν πρέπει να τη χαράξουν ευκαιριακές διαδρομές. Ναι, η Ελλάδα είναι και παραμένει στη σωστή πλευρά της ιστορίας. Είναι εκεί όπου ακμάζει η ελευθερία, εκεί όπου ανθεί η δημοκρατία και επικρατεί η διεθνής νομιμότητα.
Από την έντυπη έκδοση της εφημερίδας “Τo Μanifesto”
