Την περασμένη εβδομάδα, η Ρωσία ανακοίνωσε ότι θα διακόψει τις παραδόσεις φυσικού αερίου στην Πολωνία και τη Βουλγαρία, αφού και οι δύο χώρες αρνήθηκαν να συμμορφωθούν με το αίτημά της να πραγματοποιήσουν εξαγωγικές πληρωμές σε ρούβλια, το εθνικό νόμισμα της Ρωσίας. Είναι ο τελευταίος ελιγμός έξω από το πεδίο της μάχης για να αντεπιτεθεί στις προσπάθειες της Δύσης να αποδυναμώσει τη χώρα, παρόλο που οι ένοπλες δυνάμεις της συνεχίζουν να επιβραδύνονται από τα ουκρανικά στρατεύματα στην εμπόλεμη ανατολική επικράτεια του Ντονμπάς.
του Όθωνα Καραγιάννη
Η Ρωσία κατάφερε σε μεγάλο βαθμό να διατηρήσει διπλωματικές σχέσεις στην περιοχή Ασίας-Ειρηνικού με την Κίνα και την Ινδία, τους μεγαλύτερους συμμάχους της, παρά τις δυτικές κυρώσεις. Όμως η απόφασή της να διακόψει τις εξαγωγές ενέργειας ενίσχυσε τη συμμαχία της Ευρώπης με τις ΗΠΑ, ιδιαίτερα καθώς η Ευρώπη συνεχίζει τις συζητήσεις για πρόσθετες κυρώσεις κατά της Ρωσίας.
Το Κρεμλίνο υπερασπίστηκε την κίνηση ως απαραίτητο μέτρο για την προστασία των χρηματοοικονομικών αποθεμάτων της Ρωσίας μετά από βαριές κυρώσεις.
«Μπλοκάρισαν τους λογαριασμούς μας, ή —για να το θέσω στα ρωσικά— «έκλεψαν» ένα σημαντικό μέρος των αποθεματικών μας», δήλωσε ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ στα μέσα ενημέρωσης κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου.
Η Ευρώπη εισάγει το ένα τρίτο του πετρελαίου και του φυσικού αερίου της από τη Ρωσία, αλλά αυτό δεν την πτόησε από το να χρησιμοποιήσει τις κυρώσεις ως εργαλείο για να σταματήσει την επιθετικότητα της χώρας στην Ουκρανία. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει ήδη επιβάλει πέντε γύρους οικονομικών κυρώσεων κατά της Ρωσίας και αναμένεται να επιβάλει περισσότερες κυρώσεις τις επόμενες εβδομάδες.
Η απόφαση της Ρωσίας να διακόψει τις εξαγωγές φυσικού αερίου προς την Πολωνία και τη Βουλγαρία – η τελευταία από τις οποίες παρέμενε αναποφάσιστη στη στάση της έναντι της Ρωσίας μέχρι την πρόσφατη απαγόρευση – είναι μια επικίνδυνη κίνηση που προορίζεται να λειτουργήσει ως προειδοποίηση για άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Αλλά ορισμένοι ειδικοί έχουν διαγράψει την κίνηση ως λάθος υπολογισμό.
Σύμφωνα με τον Yoshiko Herrera, καθηγητή πολιτικών επιστημών στο Πανεπιστήμιο του Wisconsin-Madison που ειδικεύεται στην ευρασιατική πολιτική, μπορεί να έχει το αντίθετο επιδιωκόμενο αποτέλεσμα.
«Ένα από τα βασικά επιχειρήματα για τους ανθρώπους που είναι υπέρ των πρόσθετων ενεργειακών κυρώσεων είναι να πουν ότι η Ρωσία είναι ένας αναξιόπιστος εταίρος, ότι χρησιμοποιούν την ενέργεια ως πολιτικό εργαλείο», είπε ο Ερέρα. «Έτσι, διακόπτοντας το φυσικό αέριο προς την Πολωνία και τη Βουλγαρία, ισχυρίζονται ότι είναι ένας αναξιόπιστος εταίρος».
Αν και δεν έχουν υποβληθεί επίσημες προτάσεις, το Bloomberg αναφέρει ότι η ΕΕ πιθανότατα θα επιβάλει απαγόρευση για το ρωσικό πετρέλαιο μέχρι το τέλος του έτους, περιορίζοντας σταδιακά τις εισαγωγές της μέχρι τότε.
«Οι πλήρεις ευρωπαϊκές ενεργειακές κυρώσεις θα έβλαπταν πραγματικά την οικονομία της Ρωσίας και την ικανότητά της να διεξαγάγει τον πόλεμο επειδή θα ξέμενε από χρήματα. Οπότε αυτό, νομίζω, είναι κάτι για το οποίο πρέπει να ανησυχεί η Ρωσία», είπε ο Ερέρα. «Η συνεχιζόμενη κακή συμπεριφορά των Ρώσων στην Ουκρανία, και οι φρικαλεότητες είναι αυτό που νομίζω ότι ωθεί την Ευρώπη να αλλάξει ριζικά τις θέσεις της για την ενέργεια».
Παρά την ευρεία καταδίκη και τις προσπάθειες των δυτικών δυνάμεων να απομονώσουν τη Ρωσία, η χώρα αυτή κατάφερε να διατηρήσει συμμάχους. Τον Απρίλιο, η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ ψήφισε ψήφισμα για την αναστολή της συμμετοχής της Ρωσίας στο Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων λόγω της εισβολής της στην Ουκρανία. Το ψήφισμα έλαβε την πλειοψηφία των δύο τρίτων των ψήφων από τα κράτη μέλη με 93 έθνη να ψηφίζουν υπέρ της αναστολής της Ρωσίας από το σώμα. Ωστόσο, 24 από τα μέλη του σώματος το καταψήφισαν, ενώ 58 μέλη απείχαν από την ψηφοφορία συνολικά.
Τα αποτελέσματα της ψηφοφορίας των Ηνωμένων Εθνών σηματοδοτούν την πολυπλοκότητα της διεθνούς διπλωματίας ακόμη και εν όψει πολέμου. Οι χώρες της Αφρικής, της Νότιας Αμερικής και της Ασίας προσπαθούν όλο και περισσότερο να αντισταθούν στο να πάρουν θέση, καθώς ο πόλεμος Ρωσίας- Ουκρανίας απειλεί να διαμορφώσει τον κόσμο σε πολιτικές φατρίες. Αλλά η φθίνουσα επιρροή της Δύσης σε άλλα μέρη του πλανήτη, σε συνδυασμό με τα οικονομικά και πολιτικά συμφέροντα που διακυβεύονται, είχε ως αποτέλεσμα πολλά έθνη να επιλέξουν να διατηρήσουν την ανεξαρτησία τους όσον αφορά τις σχέσεις με τη Ρωσία.
Στην Ασία, όπου η αυξανόμενη επαγρύπνηση για την αυξανόμενη επιρροή της Κίνας μοιράζεται διασυνοριακά, τα έθνη στα νοτιοανατολικά και νότια της ηπείρου έχουν εκφράσει τις προθέσεις τους να παραμείνουν σε καλές σχέσεις με τη Ρωσία, παρά την κατάσταση με την Ουκρανία. Μεταξύ των πιο πιστών συμμάχων της Ρωσίας είναι η Ινδία, με την οποία έχει διατηρήσει μια ισχυρή συμμαχία από τότε που η Σοβιετική Ένωση υποστήριξε την Ινδία κατά τον πόλεμο με το Πακιστάν το 1971.
Ένας άλλος παράγοντας πίσω από τη συνεχιζόμενη φιλία τους είναι η εξάρτηση της Ινδίας από τη Ρωσία ως προμηθευτή στρατιωτικών όπλων — από τη δεκαετία του 1950 έως τώρα η χώρα λαμβάνει περίπου το 65 τοις εκατό των εξαγωγών πυροβόλων όπλων από τη Σοβιετική Ένωση ή τη Ρωσία, σύμφωνα με το Διεθνές Ινστιτούτο Ερευνών Ειρήνης της Στοκχόλμης. Οι συνοριακές διαμάχες της Ινδίας στα Ιμαλάια με την Κίνα, που προκάλεσαν μια αιματηρή σύγκρουση το 2020, είναι άλλος ένας κινητήριος παράγοντας για την Ινδία, καθώς η Ρωσία έχει λειτουργήσει ως σημαντικός μεσολαβητής στη σύγκρουση με την Κίνα.
Οι στενοί δεσμοί μεταξύ Ινδίας και Ρωσίας θέτουν προκλήσεις για τις δυτικές δυνάμεις αφού η Ινδία θεωρείται ζωτικός εταίρος στον περιορισμό της ρωσικής επιρροής στην περιοχή.
Η Κίνα, ένας άλλος βασικός σύμμαχος της Ρωσίας, απέφυγε να καταδικάσει κατηγορηματικά τη Ρωσία, αντ' αυτού δε ζητά από τις εμπόλεμες χώρες να καταλήξουν σε ειρηνική επίλυση. Σε μια τηλε-συνάντηση με τη Γαλλία και τη Γερμανία τον Μάρτιο, ο πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ ζήτησε «μέγιστη αυτοσυγκράτηση» στο θέμα και εξέφρασε ανησυχίες για τον ευρύτερο αντίκτυπο των κυρώσεων στη Ρωσία. Αλλά ορισμένοι, όπως ο Ερέρα, αμφιβάλλουν πόσο μακριά η Κίνα θα συνεχίσει να ακολουθεί τη γραμμή αποστάσεων εάν η κατάσταση επιδεινωθεί.
«Η Κίνα δεν έχει πει ότι δεν θα τηρήσει τις κυρώσεις και μέχρι στιγμής συμβαδίζει με τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας», είπε ο Ερέρα. Ένα πιθανό σημείο καμπής, είπε, θα μπορούσαν να είναι οι επόμενες κυρώσεις της Ευρώπης, ιδιαίτερα οποιεσδήποτε δευτερεύουσες κυρώσεις επιβάλλει, οι οποίες θα αποτελέσουν «ένα μεγάλο σταυροδρόμι για την Κίνα για να αποφασίσει εάν θα συμμετάσχει με αυτές».
Αλλά οι δεσμοί της με τη Ρωσία θα μπορούσαν να καταλήξουν να εξυπηρετούν οικονομικά την Κίνα. Ο Πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν δήλωσε ότι η Ρωσία θα «ανακατευθύνει» τις εξαγωγές ενέργειας της σε «ταχέως αναπτυσσόμενες αγορές» αλλού για να βοηθήσει να στηρίξει τις κυρώσεις, ίσως μια προσπάθεια να διατηρήσει την υποστήριξη από τον βασικό της σύμμαχο.
Οι ρωσικές δυνάμεις συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν στρατιωτικά εμπόδια στην Ουκρανία
Μετά από δύο μήνες σύγκρουσης, οι εντάσεις στο μέτωπο του πολέμου μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας δεν έχουν δείξει σημάδια αποκλιμάκωσης. Οι ρωσικές ένοπλες δυνάμεις έχουν στρέψει το ενδιαφέρον τους τις τελευταίες εβδομάδες για να πάρουν τον έλεγχο της ανατολικής Ουκρανίας , που αναφέρεται ως έδαφος του Ντονμπάς, όπου οι μάχες μεταξύ των ουκρανικών στρατευμάτων και των αυτονομιστών που υποστηρίζονται από τη Ρωσία συνεχίζονται από το 2014.
Η Ρωσία συνέχισε επίσης την προέλασή της στο Κίεβο, εξαπολύοντας αεροπορική επιδρομή στην πρωτεύουσα την περασμένη εβδομάδα κατά τη διάρκεια διπλωματικής επίσκεψης του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες. Η επίθεση προκάλεσε ευρεία καταδίκη ως περιττή επιθετική ενέργεια από τις ρωσικές δυνάμεις.
Ο πρόεδρος της Ουκρανίας Volodymyr Zelenskyy, ο οποίος συναντήθηκε με τον Γκουτέρες κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στην πρωτεύουσα, κατηγόρησε τη Ρωσία ότι σκόπιμα προσπαθεί να ταπεινώσει τον ΟΗΕ.
«Λέει πολλά για την αληθινή στάση της Ρωσίας απέναντι στους παγκόσμιους θεσμούς, για τις προσπάθειες της ρωσικής ηγεσίας να ταπεινώσει τον ΟΗΕ και όλα όσα αντιπροσωπεύει ο οργανισμός. Απαιτεί ισχυρή απάντηση», δήλωσε ο Ζελένσκι σε δημόσια ομιλία μετά την αεροπορική επιδρομή.
Ο πρώην αναπληρωτής γενικός γραμματέας του ΟΗΕ, Mark Malloch-Brown, δήλωσε ότι η διεθνής κοινότητα «θα αναγνωρίσει ότι δεν μπορεί να αντιμετωπίζεται ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ με αυτόν τον ασεβή, περιστασιακό και ειλικρινά, επικίνδυνο τρόπο από τον Πούτιν».
Καθώς η σύγκρουση δεν δείχνει σημάδια υποχώρησης, την περασμένη εβδομάδα ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν ζήτησε από το Κογκρέσο να στείλει άλλα 33 δισεκατομμύρια δολάρια σε στρατιωτική βοήθεια για να στηρίξει τη στρατιωτική άμυνα της Ουκρανίας. Η πρόταση του Μπάιντεν, η οποία περιλαμβάνει στρατηγικές για πιθανή χρήση κατασχεθέντων κεφαλαίων από Ρώσους ολιγάρχες για τη χρηματοδότηση των στρατιωτικών επιχειρήσεων της Ουκρανίας, είναι υπερδιπλάσια από τη στρατιωτική και ανθρωπιστική βοήθεια αξίας 13,6 δισεκατομμυρίων δολαρίων που είχε ήδη εγκριθεί από το Κογκρέσο τον περασμένο μήνα.
Ο Ερέρα πιστεύει ότι η πρόσθετη ενίσχυση θα μπορούσε να είναι εξαιρετικά χρήσιμη για την Ουκρανία, τόσο στρατηγικά όσο και υλικά, στον πόλεμο. Σε συνδυασμό με τις ενεργειακές κυρώσεις από την Ευρώπη, είπε ότι η Ρωσία θα μπορούσε να αντιμετωπίσει σημαντικά εμπόδια για την επίτευξη των στόχων της, καθώς «αυτό θα έκανε μεγάλη διαφορά στην δυνατότητα της Ρωσίας να συνεχίσει τον πόλεμο».
