Είναι από εκείνες τις παρουσίες στο εξωτερικό και συγκεκριμένα στη Γερμανία που τιμούν τη χώρα μας και την ομογένεια γενικότερα. Ο λόγος για την Ιωάννα Ζαχαράκη, φιλόλογο, κοινωνιολόγο, η οποία κατάγεται από την Χρυσομηλιά Καλαμπάκας, Τρικάλων διαμένει από το 1981 στη Γερμανία, εργάζεται ως εισηγήτρια σύμβουλος στον τομέα Κοινωνικής Ένταξης και Διαπολιτισμικότητας σε Κοινωνικό Φορέα. Σήμερα είναι αντιδήμαρχος στο Δήμο Solingen όπου εκλέγεται από το 1999 δημοτική σύμβουλος. Παράλληλα διδάσκει ως εντεταλμένη καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο του Bochum σε θέματα Διαπολιτισμικότητας και Διανθρωπίνων Σχέσεων, ενώ είναι πρόεδρος του Δικτύου Ελλήνων Αιρετών Αυτοδιοίκησης Ευρώπης.
Το 2020 εκλέχθηκε αντιδήμαρχος του Δήμου που αριθμεί 160.00 κατοίκους. Το 2019 της απονεμήθηκε ο «Ομοσπονδιακός Σταυρός Αξίας», η υψηλότερη τιμητική διάκριση της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας, για την κοινωνική της δράση και προσφορά καθώς και το βραβείο “Αgenda 2019” της πόλης Solingen για την μακροχρόνια ανθρωπιστική βοήθεια στην Λέσβο.
Ακολουθεί το κείμενο της συνέντευξης της κ. Ζαχαράκη στο Αθηναϊκό – Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων και στον Αποστόλη Ζώη
-Ποιούς τομείς έχετε αναλάβει ως αντιδήμαρχος;
Πρέπει να αναφέρω, ότι ο τρόπος λειτουργίας και οι αρμοδιότητες της δημοτικής Αρχής διαφέρουν μεταξύ Γερμανίας και Ελλάδας. Ο ρόλος του αντιδημάρχου είναι σε εμάς περισσότερο αντιπροσωπευτικός. Οι τομείς που δραστηριοποιούμαι είναι η κοινωνική πολιτική, η μεταναστευτική, η σχολική και η πολιτική ισότητας των φύλων
-Ποιά είναι τα θέματα που απασχολούν πιο πολύ τον Δήμο της περιοχής;
Ο Δήμος του Solingen με πληθυσμό 160.000 κατοίκους έχει οικονομικά ελλείμματα και ο προϋπολογισμός του βρίσκεται εδώ και χρόνια υπό τον έλεγχο της περιφέρειας. Οι δαπάνες περιορίζονται στην χρηματοδότηση των βασικών υποχρεώσεων που καθορίζονται από τον νόμο. Κάθε περαιτέρω δαπάνη ελέγχεται, αν αυτή είναι απαραίτητη. Το πρόγραμμα λιτότητας και περιορισμών θα τελείωνε το 2021. Η πανδημία και οι πλημμύρες του καλοκαιριού έχουν επιδεινώσει την κατάσταση. Χωρίς βοήθεια από το ομοσπονδιακό κρατίδιο της Βόρειας Ρηνανίας Βεστφαλίας και την ομοσπονδιακή κυβέρνηση είναι δύσκολο να αντιμετωπίσουμε τα επιπλέον ελλείμματα.
Στον δήμο μας έχουμε αποφασίσει και υλοποιούμε τη στρατηγική της βιώσιμης ανάπτυξης εμπλέκοντας σε αυτό τόσο την τοπική αυτοδιοίκηση, όσο και τους κατοίκους και φορείς της πόλης. Μέσα από μακρόχρονη εργασία και πολύ διάλογο με τους πολίτες, τους φορείς και τους εκπροσώπους του δήμου δημιουργήθηκε μία ομάδα στρατηγικής η οποία υπάγεται στον δήμαρχο.
Οτιδήποτε κι αν ψηφίζει ο δήμος μας, όποια απόφαση κι αν λαμβάνεται, θα πρέπει να τηρεί συγκεκριμένες προδιαγραφές ώστε να συμφωνεί με τους συμφωνηθέντες τομείς για την κοινωνική συνύπαρξη, το κλίμα, το περιβάλλον, την εναλλακτική ενέργεια, τις μετακινήσεις και την δημιουργία ενός κόσμου με δίκαια και αλληλέγγυα κριτήρια.
Έτσι λοιπόν, όλες οι αποφάσεις του δήμου τίθενται υπό την στρατηγική της βιώσιμης ανάπτυξης και τους όρους αυτής. Υπό αυτή την κατάσταση οι προκλήσεις μας είναι πολλές. Για να αναφερθώ σε ένα παράδειγμα, πώς και με ποιά μέτρα θα προωθήσουμε την κοινωνική συνύπαρξη γνωρίζοντας ότι η απόσταση μεταξύ φτώχιας και πλούτου γίνεται πάντα μεγαλύτερη. Το κάθε πέμπτο παιδί στο δήμο μας και σε άλλες πόλεις ζει σήμερα σε όρια φτώχιας και οι κοινωνικές παροχές για την αντιμετώπισή της, αυξάνονται. Παρόλο που ο δήμος μας σε σύγκριση με άλλους δήμους είχε προωθήσει και είχε αποφασίσει το πρόγραμμα υλοποίησης της ψηφιοποίησης σε όλους τους τομείς καθώς και στα σχολεία, η πανδημία έχει δημιουργήσει πολλά κενά στην εκπαίδευση και ειδικά σε οικογένειες με χαμηλά οικονομικά εισοδήματα.
-Πώς παίρνονται οι αποφάσεις σε έναν γερμανικό δήμο;
Όπως ανάφερα παραπάνω για πολύ σημαντικά ζητήματα έχουν γίνει συμφωνίες και μετά από διαβούλευση καθώς και τη συμμετοχή πολιτών, οργανισμών, συλλογικοτήτων έχουν οριστικοποιηθεί οι μακρόχρονοι στόχοι. Οι αποφάσεις για αυτους τους στόχους πάρθηκαν από κοινού ή με πλειοψηφία. Τώρα πλέον σημαντικός είναι ο συνεχής έλεγχος, άν υλοποιούνται οι στόχοι αυτοί. Δύο σημαντικούς τομείς ανάφερα παραπάνω. Όπως το πρόγραμμα λιτότητας, ώστε να καταφέρουμε να βγούμε από τον έλεγχο της περιφέρειας καθώς και η υλοποίηση της στατηγικής της βιώσιμης ανάπτυξης. Οι άλλες αποφάσεις του Δήμου, οι οποίες πάντα θα πρέπει να λάβουν υπόψιν την υλοποίηση των παραπάνω στόχων, παίρνονται με την πλειοψηφία στο Δημοτικό Συμβούλιο, η οποία έχει διαμορφωθεί τις περισσότερες φορές μετά από διαπραγματεύσεις των πολιτικών παρατάξεων.
-Σε ποιούς τομείς εκτιμάτε πως θα πρέπει να ακολουθήσουμε τους γερμανικούς δήμους, ως πρόεδρος του Δικτύου Ελλήνων Αιρετών Αυτοδιοίκησης Ευρώπης που είστε;
Σε σύγκριση με τους δήμους πολλών ευρωπαϊκών χωρών, είναι περιορισμένο το εύρος αρμοδιοτήτων των ελληνικών δήμων σε ιδιαίτερα σημαντικούς τομείς που αφορούν την τοπική κοινωνία και την αστική ανάπτυξη. Από ό,τι γνωρίζω, οι δήμοι στην Ελλάδα δεν διαθέτουν το δικαίωμα επιβολής φόρων ακινήτων ή επιχειρήσεων. Εδικά τα έσοδα από αυτήν την φορολογία που επιβάλουν οι Δήμοι μας, μας δίνει την δυνατότητα εφαρμογής των πολιτικών που έχουμε. Για να μπορούν οι Δήμοι να ενταπεξέλθουν στις επίκαιρες προκλήσεις , οφείλουν να έχουν αρμοδιότητες, αυτονομία και οικονομικούς πόρους. Στην Γερμανία δεν έχουν οι Δήμοι μόνο το δικαίωμα επιβολής φόρων, αλλά είναι οι ίδιοι υπεύθυνοι να ορίσουν τα ποσοστά αξιολόγησης για το ύψος του φόρου ιδιοκτησίας ή του φόρου των επιχειρήσεων. Η οικονομική κυριαρχία των δήμων θεωρείται ουσιαστικό στοιχείο. Ένας δήμος είναι ελεύθερος να εφαρμόσει το πρόγραμμα των αρμοδιοτήτων του. Εκτός αν βρίσκεται σε πρόγραμμα λιτότητας, όπως ο δικός μας, που δέχεται περιορισμούς και έλεγχο από την περιφέρεια ειδικά στην υλοποίηση των μη υποχρεωτικών υπηρεσιών.
Επίσης σημαντική θεωρώ τη γενική εγγύηση επαρκούς χρηματοδότησης σύμφωνα με την γερμανική νομοθεσία. Δηλαδή το κράτος διασφαλίζει ότι ο δήμος ή οι δημοτικές ενώσεις μπορούν να εκπληρώσουν τα καθήκοντά τους, αν το κράτος μεταφέρει σε αυτούς την αρμοδιότητα νέων καθηκόντων. Η μεταφορά νέων καθηκόντων στους δήμους είναι πάντα νόμος. Ταυτόχρονα ισχύουν κανονισμοί λήψης αποφάσεων σχετικά με την κάλυψη του κόστους, ώστε να μην οδηγούν αυτές οι υπηρεσίες σε σημαντική πρόσθετη επιβάρυνση για τους δήμους. (Αρχή της συνδετικότητας).Παρόλα αυτά συμβαίνει και σε εμάς να μην τηρείται η αρχή της συνδετικότητας και με τις νέες αρμοδιότητες που αναλαμβάνει ο δήμος να δημιουργούνται μεγαλύτερες απρόβλεπτες δαπάνες, χωρίς αυτές να χρηματοδοτούνται. Αυτό το πρόβλημα έχει και ο δικός μας δήμος. Έτσι βρίσκονται οι δήμοι σε συνεχή διαπραγμάτευση με το κρατίδιο ή την ομοσπονδιακή κυβέρνηση για επιπλέον χρηματοδοτήσεις.
