Το παραγωγικό μοντέλο της χώρας έχει χρόνια και σύνθετα προβλήματα με βασικότερο αυτό της «αποτελεσματικότητας». Στον δημόσιο τομέα η εικόνα είναι διαχρονικά απογοητευτική. Τεχνολογικό έλλειμμα, αδυναμία μέτρησης της παραγωγικότητας, έλλειψη κινήτρων και χαμηλό ενδιαφέρον για το αποτέλεσμα, δημιουργούν ένα εκρηκτικό μείγμα αναποτελεσματικότητας, το οποίο δεν ταιριάζει με την εικόνα ενός σύγχρονου ευρωπαϊκού κράτους.
του Χρήστου Κουπελίδη*
Στην ιδιωτική οικονομία το βασικό πρόβλημα είναι η αδυναμία μεγάλου αριθμού επιχειρήσεών μας να είναι διεθνώς ανταγωνιστικές. Οι επιχειρήσεις μας, σε όλα τα μεγέθη (μικρές, μεσαίες, μεγάλες), είναι πολύ μικρότερες σε μέγεθος από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Έτσι η επιχειρηματική ικανότητα και δημιουργικότητα των ανθρώπων μας δεν αποδίδει, αφού πολλές επιχειρήσεις μας δεν έχουν το μέγεθος να επιτυγχάνουν οικονομίες κλίμακας και να γίνουν ανταγωνιστικές εκτός των συνόρων.
Η Ελλάδα δυστυχώς υπολείπεται σε μεγάλο βαθμό των ανταγωνιστών της, σε παραγωγικές επενδύσεις, στους δείκτες ανταγωνιστικότητας καθώς και της ορθολογικής λειτουργίας του κράτους. Για να αντιμετωπίσουμε τις παθογένειες αυτές, πρέπει να προχωρήσουμε σε διαρθρωτικές αλλαγές, δίνοντας έμφαση στις παραγωγικές επενδύσεις και αξιοποιώντας το ανθρώπινο δυναμικό που είτε υποαπασχολείται στην Ελλάδα, είτε βρίσκεται εκτός συνόρων. Αναγκαία προϋπόθεση είναι η μεταρρύθμιση του κράτους. Οι μεταρρυθμίσεις αποδίδουν όταν δεν περιορίζονται απλά και μόνο στην αλλαγή των νόμων, αλλά προχωρούν στη δημιουργία αποτελεσματικών μηχανισμών υλοποίησης των αλλαγών.
Το σχέδιο ανάκαμψης πρέπει να βασίζεται στην λογική ότι μετακινούμαστε από τις δαπάνες στις επενδύσεις. Έχει κλείσει τον κύκλο του, το μοντέλο των υψηλών καταναλωτικών δαπανών, της εσωστρέφειας, των κρατικοδίαιτων επιχειρήσεων και του γραφειοκρατικού μεγάλου – σπάταλου δημόσιου τομέα.
Έχει έρθει η ώρα, ως χώρα συνολικά, να απαντήσουμε σε τρία βασικά ερωτήματα.
- Πώς θα χρησιμοποιήσουμε τα νέα εισρέοντα κεφάλαια αποτελεσματικά, όχι μόνο για να στηρίξουμε την οικονομία, αλλά και πώς θα την μετασχηματίσουμε;
- Πώς θα εξασφαλίσουμε ότι οι νέες επενδύσεις θα έχουν θετικές επιπτώσεις για τις μελλοντικές γενιές, κοιτώντας στο αύριο και όχι το χθες;
- Πώς θα πετύχουμε την ευρωπαϊκή προσέγγιση η οποία θα κάνει την οικονομία μας ανταγωνιστική;
Το νέο αναπτυξιακό παραγωγικό μοντέλο, θα πρέπει να έχει ως να βασικούς άξονες: την εξωστρέφεια, την καινοτομία, την υψηλή ανταγωνιστικότητα και παραγωγικότητα, στην πράσινη μετάβαση, τον ψηφιακό και ενεργειακό μετασχηματισμό, την υποκατάσταση των εισαγωγών, την περιφερειακή ανάπτυξη, με ιδιαίτερη έμφαση στον αγροτοδιατροφικό τομέα, τα ακίνητα, και την ελαφρά βιομηχανία.
Σημαντικοί αναπτυξιακοί πυλώνες και αρωγοί σε αυτή τη προσπάθεια θα πρέπει να είναι οι ιδιωτικές, ξένες και δημόσιες επενδύσεις. Ιδιαίτερη δε έμφαση, πρέπει να δοθεί στη βελτίωση των δεξιοτήτων των εργαζομένων, την απασχόληση, την κοινωνική συνοχή και την αναβάθμιση κοινωνικών υποδομών όπως νοσοκομεία, πανεπιστήμια σχολεία, φυλακές.
Το 2021 η ελληνική οικονομία επιβάλλεται να ακολουθήσει μια πορεία δομικού μετασχηματισμού. Αυτό απαιτεί τη συνέχιση των μεταρρυθμίσεων με στόχο την ενίσχυση των επενδύσεων και τη δημιουργία ενός φιλικού επιχειρηματικού περιβάλλοντος, πέρα από τις αλλαγές για καλύτερη λειτουργία του δημόσιου τομέα και μείωση του λειτουργικού κόστους.
Είναι σαφές ότι, για να περάσουμε σύντομα σε μια νέα αναπτυξιακή φάση, απαιτούνται ισχυρές και ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις στην Ελλάδα. Οι συνθήκες είναι ιδανικές για να μετατρέψουμε την κρίση σε ευκαιρία!
*Ο Χρήστος Κουπελίδης είναι Οικονομολόγος – Σύμβουλος Επιχειρήσεων. COO της Products & Investment I-Business Management Consulting. Πρώην Διευθυντής εισηγμένων εταιρειών του Χρηματιστηρίου Αθηνών.
