Η συνειδητή απόφαση του Αλέξη Τσίπρα να παίξει τη χώρα στα ζάρια και η σωτήρια παρέμβαση του Προκόπη Παυλόπουλου.
Γράφει ο Κωνσταντίνος Σιούμπουρας
Τριάντα επτά λεπτά μετά τα μεσάνυχτα της 26ης προς 27 Ιουνίου του 2015 ο Αλέξης Τσίπρας, επικεφαλής τότε της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, με τηλεοπτικό διάγγελμά του αναγγέλλει τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος στις 5 Ιουλίου, «για να αποφασίσετε, Ελληνίδες, Ελληνες, κυρίαρχα και περήφανα, όπως ακριβώς προστάζει η ιστορία των Ελλήνων». Τι θα αποφάσιζαν «κυρίαρχα και περήφανα» οι Ελληνες σαν σήμερα στις 5 Ιουλίου 2015;
Με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου «ο ελληνικός λαός καλείται να αποφασίσει με την ψήφο του (με ένα ΝΑΙ ή ένα ΟΧΙ) εάν πρέπει να γίνει αποδεκτό το σχέδιο συμφωνίας το οποίο κατέθεσαν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο στο Eurogroup στις 25 Ιουνίου».
Στο (αχρείαστο) δημοψήφισμα της 5ης Ιουλίου το 61% των Ελλήνων ψηφοφόρων ψήφισε ΟΧΙ, αλλά ο κ. Τσίπρας, κάνοντας μια εντυπωσιακή «κωλοτούμπα» την ίδια κιόλας βραδιά, το μετέτρεψε σε ΝΑΙ.
Η απόφαση για τη διεξαγωγή του δημοψηφίσματος είχε ληφθεί από το ελληνικό Κοινοβούλιο σε συνεδρίασή του την ίδια ημέρα της ανακοίνωσης της πρότασης διεξαγωγής του. Στην ονομαστική ψηφοφορία που διεξήχθη τις πρώτες ώρες της 28ης Ιουνίου, 178 βουλευτές ψήφισαν υπέρ της διεξαγωγής και 120 κατά, σε σύνολο 298 βουλευτών. Υπέρ της διεξαγωγής ψήφισαν βουλευτές από τη συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ και βουλευτές της Χρυσής Αυγής. Η Νέα Δημοκρατία μαζί με το ΠΑΣΟΚ και το Ποτάμι ψήφισαν κατά, ενώ το ΚΚΕ τάχθηκε συνολικά κατά, τόσο σε ό,τι αφορά τις προτάσεις των δανειστών όσο και ό,τι αφορά τις προτάσεις της κυβέρνησης. Δύο βουλευτές απείχαν.
Tην επομένη (29 Ιουνίου) άρχισε η αντίστροφη μέτρηση: έκλεισαν οι τράπεζες και επιβλήθηκαν τα capital controls με τον πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ να δηλώνει ότι «στο δημοψήφισμα οι Ελληνες πολίτες καλούνται να απαντήσουν αν θα παραμείνουν στο ευρώ ή θα επιστρέψουν στη δραχμή», άποψη που συμμερίστηκαν οι κυβερνήσεις των μεγάλων δυνάμεων της Ευρώπης, όπως της Γερμανίας, της Ιταλίας και της Γαλλίας.
Σχέδιο Β΄
Ενδιαφέρον παρουσιάζουν όλα όσα διαδραματίστηκαν το βράδυ του δημοψηφίσματος στο Μέγαρο Μαξίμου, μια πτυχή των οποίων παρουσιάζει στο βιβλίο του ο Γιάνης Βαρουφάκης, ο οποίος πήρε και την πρώτη κρυάδα όταν συναντήθηκε με τον Τσίπρα. Πήγε χαρούμενος (μόλις είχαν ανακοινωθεί τα αποτελέσματα) στο Μαξίμου, αλλά –όπως περιέγραψε ο ίδιος– είδε μόνο σκυμμένα κεφάλια. Αίσθηση προκαλεί ο διάλογος που είχε με τον Αλέξη Τσίπρα, σύμφωνα με όσα αναφέρει στο βιβλίο του. «Μπήκα στο γραφείο του. Με κοίταξε και μου είπε: ‘‘Τα κάναμε σαλάτα’’… Με ρώτησε αν θα άνοιγαν σύντομα οι τράπεζες, αναζητώντας δικαιολογίες για τη συνθηκολόγησή του». Ο Βαρουφάκης έκανε πως δεν καταλάβαινε και του πρότεινε για πολλοστή φορά να ξεκινήσουν την έκδοση ηλεκτρονικών IOUs στη βάση μελλοντικών τόκων και να «κουρέψουν» τα ομόλογα του Ντράγκι. «Ή ενεργοποιείς το σχέδιό μας ή παραδίνεσαι» είπε στον πρωθυπουργό. Κατόπιν ο Τσίπρας τού είπε: «Κοίταξε, Γιάνη, οι προβλέψεις σου ήταν σωστές. Αλλά να ποιο είναι το πρόβλημα. Αν άλλες κυβερνήσεις έδιναν αυτά που έδωσα εγώ, η τρόικα θα είχε κλείσει τη συμφωνία. Τους έδωσα περισσότερα από όσα τους έδωσε ποτέ ο Σαμαράς και ακόμη θέλουν να με τιμωρήσουν, όπως είχες πει. Ας δούμε το θέμα κατάματα. Δεν θέλουν να δώσουν συμφωνία ούτε σε σένα ούτε σε μένα… Με το 62% εμένα δεν μπορούν να με αγγίξουν. Εσένα μπορούν να σε καταστρέψουν».
Σε μεταγενέστερη συνέντευξή του ο Γιάνης Βαρουφάκης ήταν πιο αποκαλυπτικός για έναν διάλογο που είχε με τον πρωθυπουργό.
Υποστηρίζει στη συνέντευξη ότι αποκάλεσε τον Αλέξη Τσίπρα ηλίθιο όταν εκείνος του αποκάλυψε τη συμφωνία για πρωτογενή πλεονάσματα ύψους 3,5%.
«Του είπα ‘‘είσαι εντελώς ηλίθιος; Εσένα τι σου έδωσαν ως αντάλλαγμα;’’ Και μου απάντησε: ‘‘Α, έκανα βλακεία; Εντάξει, θα το πάρουμε πίσω’’», είπε ο Βαρουφάκης. Και έσπευσε να προσθέσει πως στην πραγματικότητα αποκάλεσε τον πρωθυπουργό με πιο σκληρό τρόπο απ’ ό,τι το «ηλίθιος». Ο Βαρουφάκης λίγο αργότερα αποκάλυψε ότι ο Αλέξης Τσίπρας δεν ήθελε να κερδίσει το δημοψήφισμα. Οπως τόνισε, δεν ήθελε εξαρχής και η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ. «Εγώ δεν πίστευα ότι θα κερδίσουμε, αλλά το ποθούσα. Ο Τσίπρας δεν ήθελε με τίποτα να φτάσουμε το 51%», υποστήριξε.
Στις 12 Ιουλίου έγινε η πολύωρη δραματική συνεδρίαση του Eurogroup προκειμένου να προετοιμαστεί το έδαφος για την περίφημη Σύνοδο Κορυφής των 17 ωρών, και στις 13 Ιουλίου η Αθήνα καταλήγει σε συμφωνία με τους δανειστές. Ακολούθησε η υπερψήφιση του νέου μνημονίου από 220 βουλευτές, με τον Τσίπρα να ζητεί από την αντιπολίτευση να στηρίξει τη συμφωνία για να μη χρεοκοπήσει η χώρα, διαβεβαιώνοντάς την από την πλευρά του ότι δεν θα πήγαινε σε πρόωρες εκλογές. Η αντιπολίτευση (ΝΔ και ΠΑΣΟΚ), προ του κινδύνου να οδηγηθεί η χώρα εκτός ευρωζώνης και να προσκρούσει στα βράχια, ψηφίζει τη συμφωνία.
Στις 20 Αυγούστου ο πρωθυπουργός αθετεί την υπόσχεσή του προς την αντιπολίτευση και υποβάλλει την παραίτηση της κυβέρνησής του. Ο ΣΥΡΙΖΑ αναδείχθηκε και πάλι πρώτος, οι ΑΝΕΛ μπήκαν και πάλι στη Βουλή και η συγκυβέρνηση συνέχισε σαν να μην είχε περάσει μία μέρα. Οι δανειστές έγιναν θεσμοί και αντί του υπουργείου Οικονομικών οι συναντήσεις μαζί τους συμφωνήθηκε να γίνονται στο Χίλτον.
Κόκκινη γραμμή από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας
Το βράδυ του δημοψηφίσματος ο τότε πρόεδρος της Δημοκρατίας Προκόπης Παυλόπουλος σε επικοινωνία του με τον πρωθυπουργό έθεσε με σαφήνεια την κόκκινη γραμμή, επιβάλλοντας μια πολύ συγκεκριμένη ερμηνεία για το δημοψήφισμα. Η ερμηνεία αυτή ήταν ότι «το δημοψήφισμα σε καμία περίπτωση δεν σημαίνει έξοδο από την ευρωζώνη». Ο Τσίπρας, που είχε συνειδητοποιήσει τις επιπτώσεις και είχε ήδη επικοινωνήσει με τον Γάλλο πρόεδρο Φρανσουά Ολάντ, δεν διαφώνησε. Εκείνη τη στιγμή ο Παυλόπουλος επικοινώνησε με τον κ. Ολάντ, λέγοντας ότι ασφαλώς υπάρχει θεσμικό μονοπάτι και εγγύηση για την επιστροφή στη σταθερότητα μέσα από την έκτακτη σύγκληση Συμβουλίου Πολιτικών Αρχηγών, που θα είχε στόχο να επαναβεβαιωθεί η βούληση της Αθήνας για την παραμονή στην ευρωζώνη. Ο κ. Ολάντ αποδέχθηκε τη διαδικασία και την επόμενη μέρα στο Συμβούλιο επήλθε συμφωνία μεταξύ όλων των πολιτικών αρχηγών –πλην του γ.γ. του ΚΚΕ– ότι «η πρόσφατη απόφαση του ελληνικού λαού στο δημοψήφισμα δεν στοιχειοθετεί εντολή αποχώρησης από την ευρωζώνη, αλλά εντολή συνέχισης και ενίσχυσης της προσπάθειας για να επιτευχθεί μια κοινωνικά δίκαιη και οικονομικά λειτουργική συμφωνία».
Από την έντυπη έκδοση της εφημερίδας “Τo Μanifesto”
