Η σκέψη για ενίσχυση του τριμερούς αμυντικού συντονισμού Ελλάδας-Ισραήλ-Κύπρου, που περιλαμβάνει στρατηγικό διάλογο, στρατιωτική και αμυντικο-βιομηχανική συνεργασία είναι ίσως το σημαντικότερο νέο στοιχείο από την κοινή διακήρυξη της Τριμερούς Συνόδου κορυφής της Ιερουσαλήμ, που υπέγραψε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, με τον Ισραηλινό ομόλογο του Ναφτάλι Μπένετ και τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκο Αναστασιάδη.
Η κοινή διακήρυξη των τριών ηγετών στέλνει ένα σαφές μήνυμα στην Τουρκία, με την αναφορά στον ενεργειακό τομέα, και ειδικά στο φυσικό αέριο και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, οι οποίες θεωρούνται «στέρεα βάση για συνεργασία στην περιοχή, επί τη βάσει του διεθνούς δικαίου, συμπεριλαμβανομένου του Δικαίου της Θάλασσας και του σεβασμού του δικαιώματος όλων των κρατών να ασκούν τα κυριαρχικά δικαιώματά τους στην ΑΟΖ/υφαλοκρηπίδα τους».
Οι τρεις ηγέτες εξέφρασαν τη σημασία σεβασμού της κυριαρχίας και των κυριαρχικών δικαιωμάτων στην Ανατολική Μεσόγειο και το Αιγαίο και ανανέωσαν τη δέσμευσή τους για ενίσχυση της συνεργασίας στον τομέα προετοιμασίας και ανταπόκρισης σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, όπου αποφασίστηκε η συγκρότηση ομάδας εργασίας για τα ζητήματα αυτά.
Παράλληλα οι τρεις ηγέτες καταδίκασαν «σθεναρά και απερίφραστα κάθε μορφή τρομοκρατίας, καθώς και υποκίνησης σε βίαιες ενέργειες» καθώς και την χρηματοδότηση της τρομοκρατίας, και κάλεσαν τη διεθνή κοινότητα να εργαστεί από κοινού για να περιορίσει «τη μετακίνηση τρομοκρατών και ξένων μαχητών, να περιορίσει τη βοήθεια σε τρομοκρατικές οντότητες και να καταπολεμήσει τη διάδοση του εξτρεμισμού».
Η κοινή διακήρυξη που υπέγραψαν οι τρεις ηγέτες έχει ως εξής:
Εμείς, ο Naftali Bennett, Πρωθυπουργός του Κράτους του Ισραήλ, ο Κυριάκος Μητσοτάκης, Πρωθυπουργός της Ελληνικής Δημοκρατίας, και ο Νίκος Αναστασιάδης, Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, συναντώμενοι στην Ιερουσαλήμ σήμερα, 7η Δεκεμβρίου 2021, συμφωνήσαμε να ενισχύσουμε την συνεργασία μεταξύ των χωρών μας, για να προωθήσουμε κοινά συμφέροντα και να εργαστούμε από κοινού για την ειρήνη, τη σταθερότητα, την ασφάλεια και την ευημερία των εθνών μας, στη Μεσόγειο και την ευρύτερη περιοχή.
Η τριμερής συνεργασία μεταξύ Ισραήλ, Ελλάδας και Κύπρου αντιπροσωπεύει ένα κέντρο κοινών συμφερόντων που συνδέει Ευρώπη, Ανατολική Μεσόγειο και Μέση Ανατολή. Οι κοινές αξίες μας παρέχουν μία σταθερή και διαρκή βάση για την εταιρική σχέση μας, σύμφωνα με τις θεμελιώδεις αρχές του διεθνούς δικαίου. Καλωσορίσαμε τον διορισμό του Μόνιμου Γραμματέα της Μόνιμης Γραμματείας για τους Τριμερείς Μηχανισμούς, που θα συμβάλλει σε ένα καλύτερο συντονισμό στα διάφορα πεδία συνεργασίας μας και θα ενισχύσει περαιτέρω τους δεσμούς μας.
Οι Συμφωνίες του Αβραάμ αντιπροσωπεύουν μια μοναδική ιστορική αλλαγή στην περιοχή και προσφέρουν μια μοναδική ευκαιρία για την ενίσχυση σχέσεών μας με τις χώρες του Κόλπου και της Βόρειας Αφρικής. Για τον σκοπό αυτό, χαιρετίζουμε την πρώτη από τις συναντήσεις της Πάφου που έλαβε χώρα τον περασμένο Απρίλιο με τη συμμετοχή των ΗΑΕ και δεσμευόμαστε να διευρύνουμε το πεδίο της συνεργασίας μας προς καθένα και όλους τους ενδιαφερόμενους που μοιράζονται τις ίδιες πεποιθήσεις και στόχους. Μία διπλωματία που οικοδομεί γέφυρες είναι αυτό που χρειαζόμαστε τώρα και είμαστε αποφασισμένοι να το επιτύχουμε.
Αυτή η συνεργασία έχει τη δυναμική να δημιουργήσει έναν νέο συνασπισμό βασιζόμενο σε κοινούς στόχους για περιφερειακή σταθερότητα προς αντιμετώπιση της πρόκλησης του ριζοσπαστισμού και την προώθηση οικονομικών συμφερόντων. Το πλαίσιο συνεργασίας «3+1» με τις Ηνωμένες Πολιτείες καταδεικνύει τη σημασία που αποδίδουμε στον ρόλο των ΗΠΑ στην Ανατολική Μεσόγειο. Προσβλέπουμε στην εντατικοποίηση της συνεργασίας μας με τις Ηνωμένες Πολιτείες με στόχο το σχεδιασμό συμμετοχής των Ηνωμένων Πολιτειών, στο κατάλληλο πολιτικό επίπεδο, σε μία από τις επόμενες συναντήσεις μας σύμφωνα με το γράμμα και το πνεύμα της ισχυρής στήριξης που επιδεικνύουν οι Ηνωμένες Πολιτείες στην εταιρική σχέση μας.
Σκεπτόμαστε την ενίσχυση του τριμερούς αμυντικού συντονισμού μας, που περιλαμβάνει στρατηγικό διάλογο, στρατιωτική και αμυντικο-βιομηχανική συνεργασία.
Εκφράζουμε την πλήρη και ακλόνητη στήριξη στη συνεχιζόμενη διαπραγματευτική διαδικασία, υπό την Αποστολή Καλών Υπηρεσιών των Ηνωμένων Εθνών, για μία δίκαιη, συνολική και βιώσιμη επίλυση του Κυπριακού, βασισμένη στο διεθνές δίκαιο και τα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών. Μία τέτοια λύση, που θα επανενώσει το νησί, βασισμένη στον σεβασμό των δημοκρατικών αρχών, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών ελευθεριών όλων των Κυπρίων, δεν θα ωφελήσει μόνο τον λαό της Κύπρου στο σύνολό του, αλλά θα συμβάλει και σημαντικά στην ειρήνη και τη σταθερότητα της περιοχής, μέσω της ανεξάρτητης εξωτερικής πολιτικής της Κύπρου.
Καταδικάζουμε σθεναρά και απερίφραστα κάθε μορφή τρομοκρατίας, καθώς και υποκίνησης σε βίαιες ενέργειες, και καλούμε τη διεθνή κοινότητα να εργαστεί από κοινού για να περιορίσει τη μετακίνηση τρομοκρατών και ξένων μαχητών, να περιορίσει τη βοήθεια σε τρομοκρατικές οντότητες και να καταπολεμήσει τη διάδοση του εξτρεμισμού. Μας ανησυχούν οι περιφερειακοί πάροχοι που χορηγούν και χρηματοδοτούν μισθοφόρους σε διάφορα θέατρα συγκρούσεων. Η διάδοση κατευθυνόμενων οπλικών συστημάτων ακριβείας και μη επανδρωμένων εναέριων οχημάτων (UAVs) και πυραύλων Κρουζ είναι μια επικίνδυνη εξέλιξη την οποία είμαστε αποφασισμένοι να αντιμετωπίσουμε. Ταυτόχρονα, τονίζουμε τη σημασία καταπολέμησης χρηματοδότησης της τρομοκρατίας.
Οι χώρες μας συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν την πρόκληση του ιού COVID-19. Τονίζουμε τη σημασία ανταλλαγής γνώσεων, τεχνογνωσίας, βέλτιστων πρακτικών και τεχνολογίας, και δεσμευόμαστε να προσφέρουμε αμοιβαία βοήθεια για να ξεπεραστούν οι συνέπειες της πανδημίας και να ενισχύσουμε τη συνεργασία μας σε αυτό το πεδίο, προκειμένου να είμαστε καλύτερα προετοιμασμένοι για μελλοντικές προκλήσεις αυτού του μεγέθους στον χώρο της υγείας.
Το Ισραήλ, η Ελλάδα και η Κύπρος θεωρούν τον ενεργειακό τομέα και, ειδικότερα, το φυσικό αέριο και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, ως στέρεα βάση για συνεργασία στην περιοχή, επί τη βάσει του διεθνούς δικαίου, συμπεριλαμβανομένου του Δικαίου της Θάλασσας και του σεβασμού του δικαιώματος όλων των κρατών να ασκούν τα κυριαρχικά δικαιώματά τους στην ΑΟΖ/υφαλοκρηπίδα τους. Εκφράζουμε τη σημασία σεβασμού της κυριαρχίας και των κυριαρχικών δικαιωμάτων στην Ανατολική Μεσόγειο και το Αιγαίο Πέλαγος και διαφύλαξης της σταθερότητας σε αυτή την περιοχή.
Στο πλαίσιο της συνεργασίας μας στον τομέα της ενέργειας, συζητήσαμε τον οικονομικό ρόλο του φυσικού αερίου στην περιοχή μας και το σχέδιο του αγωγού EastMed. Επαναβεβαιώνουμε τη στήριξή μας σε όλα τα σχέδια κοινού ενδιαφέροντος.
Το EastMed Gas Forum, του οποίου την Προεδρία θα αναλάβει η Κύπρος την 1η Ιανουαρίου 2022, αποτελεί μέγιστη ευκαιρία για συνεργασία και διάλογο, για τους ενδιαφερόμενους της περιοχής. Το Forum βασίζεται στους φυσικούς πόρους της περιοχής για να μετατρέψει τα αποθέματα υδρογονανθράκων σε καταλύτη για περιφερειακή σταθερότητα και ευημερία και για να προωθήσει τη συλλογική δράση για την αντιμετώπιση κοινών προκλήσεων του περιβαλλοντικού θεματολογίου.
Συμφωνούμε να εργαστούμε στενά για να ενισχύσουμε τη συνεργασία μας για την αντιμετώπιση της πρόκλησης της κλιματικής αλλαγής, μέσω κοινών έργων, στους τομείς των καινοτόμων τεχνολογικών λύσεων, της έρευνας και ανάπτυξης (R&D), και των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Θα συνεχίσουμε να συνεργαζόμαστε για την προώθηση της ενεργειακής και ηλεκτρικής διασυνδεσιμότητας μεταξύ των χωρών μας μέσω του έργου διασύνδεσης Euro-Asia Interconnector, συμπεριλαμβανομένης της μεταφοράς ενέργειας, που παράγεται από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, σύμφωνα με τα αποτελέσματα της πρόσφατης συνόδου κορυφής COP26 και σε προετοιμασία της COP27 που θα διεξαχθεί στην Αίγυπτο. Αναγνωρίζουμε τη σημασία περιφερειακής συνεργασίας στους τομείς της προστασίας του περιβάλλοντος και επαναβεβαιώνουμε τη δέσμευσή μας να ενισχύσουμε περαιτέρω τη συνεργασία μας επί κοινών περιβαλλοντικών προκλήσεων, με ιδιαίτερη ευαισθησία για το νερό και τη διαχείριση υδάτινων λυμάτων και την προστασία του θαλάσσιου και παράκτιου περιβάλλοντος.
Λόγω της αμεσότητας των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στην Ανατολική Μεσόγειο και την ευρύτερη Μέση Ανατολή, εκφράζουμε προθυμία να συνεργαστούμε στο πλαίσιο σχετικών περιφερειακών πρωτοβουλιών, μεταξύ άλλων μέσω της πρωτοβουλίας της Κύπρου για τον συντονισμό της δράσης για την κλιματική αλλαγή στην Ανατολική Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή.
Ανανεώνουμε τη δέσμευσή μας για ενίσχυση της συνεργασίας μας στον τομέα προετοιμασίας και ανταπόκρισης σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης. Συναφώς, αποφασίσαμε να συγκροτήσουμε μία ομάδα εργασίας για τα ζητήματα αυτά.
Επαναβεβαιώνουμε τη σταθερή δέσμευσή μας για την ενίσχυση των σχέσεων ΕΕ-Ισραήλ. Υπογραμμίζουμε την ανάγκη προώθησης συνεργασίας στο πλαίσιο της Συμφωνίας Σύνδεσης ΕΕ-Ισραήλ, και άμεσης σύγκλησης Συμβουλίου Σύνδεσης ΕΕ-Ισραήλ.
Η συνεχιζόμενη αναταραχή στην περιοχή μας έχει πυροδοτήσει άνευ προηγουμένου μεταναστευτικές ροές που θέτουν προκλήσεις και μπορούν να αντιμετωπιστούν μόνο με πολυμερή, πολύπλευρη δράση.
Είμαστε πεπεισμένοι για την αναγκαιότητα της τριμερούς συνεργασίας μας και θα συνεχίσουμε να εργαζόμαστε στενά για να αξιοποιήσουμε πλήρως όλες τις δυνατότητες προς όφελος των χωρών και λαών μας, καθώς και της ευρύτερης περιοχής.
Οι τρεις ηγέτες συμφωνήσαμε πως η επόμενη Τριμερής Σύνοδος Κορυφής θα διεξαχθεί στην Κύπρο το δεύτερο εξάμηνο του 2022.
