Εκδοχές πολέμου
Σήμερα θα αναφερθώ σε τρία βιβλία που διαβάζω. Το πρώτο είναι οι «Εκδοχές Πολέμου 2009 – 2022» του Ευάγγελου Βενιζέλου, που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Πατάκη. Στις σελίδες του, η άκρως αποκαλυπτική και εναργής αφήγηση του τέως αντιπροέδρου της κυβέρνησης (2012 – 2015) εξετάζει και καταπιάνεται με όλη την περίοδο της κρίσης από την αρχή το 2009 έως σήμερα. Από την ψήφιση του πρώτου μνημονίου και τις αδυναμίες του πρώτου προγράμματος, στις πλατείες των Αγανακτισμένων και στην πορεία προς το δεύτερο μνημόνιο και στα γεγονότα που οδήγησαν στον σχηματισμό της κυβέρνησης Παπαδήμου. Στο περιθώριο αυτών των εξελίξεων, αναλύονται τα όσα συνέβαιναν στο εσωτερικό του ΠΑΣΟΚ, τις στάσεις κορυφαίων στελεχών και τη διάσπαση που ακολούθησε με την ίδρυση του ΚΙΔΗΣΟ. Τέλος, ο πολύπειρος πολιτικός αναφέρεται στα όσα οδήγησαν στην κατάληψη της εξουσίας από τους ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, την κύρωση της Συμφωνίας των Πρεσπών, αλλά και τη διαβόητη υπόθεση Novartis.
Η Realpolitik του Κίσινγκερ
Το τρίτο βιβλίο ανήκει στον Χένρι Κίσινγκερ, έναν θρύλο της παγκόσμιας πολιτικής και θιασώτη της Realpolitik, που το τελευταίο διάστημα έχει αρχίσει και εκθειάζεται μέχρι και από τον ΣΥΡΙΖΑ (βλ. σχετικά: Ο Κίσινγκερ θέλει «μετρημένο» το Κίεβο για να διατηρηθεί η «γέφυρα» της ΕΕ με τη Μόσχα, 24.5.2022, avgi.gr). Στο τελευταίο του βιβλίο, «Leadership – Six Studies in World Strategy» (Penguin, 2022), ο 99χρονος Αμερικανός διπλωμάτης διακρίνει δύο είδη ηγετών: τους statesmen και τους προφήτες. Οι πρώτοι είναι μεταρρυθμιστές με όραμα και σχεδιασμό και οι δεύτεροι βλέπουν το παρόν λιγότερο ως εφικτό και περισσότερο ως όραμα για το μέλλον. Η συγκεκριμένη διάκριση της ηγεσίας δεν είναι νέα για τον Κίσινγκερ. Αντιθέτως, αποτελεί θεμελιακό υπόβαθρο της εξωτερικής πολιτικής που ο ίδιος εφάρμοσε από τη δεκαετία του ’70. Και είναι άκρως επίκαιρη στις μέρες μας, βλέποντας τον πρωθυπουργό να μιλά συνεχώς για την επιτακτική ανάγκη «ολοκλήρωσης των μεταρρυθμίσεων» σε όλους τους τομείς, ώστε να εδραιωθεί η θέση της χώρας μας στον ευρωπαϊκό και παγκόσμιο χάρτη.
Υψηλή στρατηγική
Το δεύτερο βιβλίο επιγράφεται «Ελληνική Υψηλή Στρατηγική – Διάλογοι με την ηγεσία της χώρας» των εκδόσεων Ευρασία, το οποίο περιλαμβάνει κείμενα κορυφαίων ηγετών της ελληνικής πολιτικής, στρατιωτικής και οικονομικής ζωής σε σχέση με τη θέση της χώρας μας στο διεθνές σύστημα. Περιλαμβάνονται κείμενα του Κυριάκου Μητσοτάκη, του Μαργαρίτη Σχοινά, του Γιάννη Στουρνάρα, του Αλέξη Τσίπρα και λοιπών. Θα σταθώ στο κείμενο του Α/ΓΕΕΘΑ, στρατηγού Κωνσταντίνου Φλώρου, ο οποίος χωρίς περιστροφές αναφέρεται στα όσα συνέβησαν στον Εβρο τον Φεβρουάριο του 2020 και χαρακτηρίζει ως απόπειρα «εισβολής» την εργαλειοποίηση από μέρους της Τουρκίας μεταναστών και προσφύγων και την απόπειρα να περάσουν μαζικά τα ελληνικά σύνορα. Ο στρατηγός καταλήγει ότι η εισβολή απετράπη χάρη στη βούληση και την αποφασιστικότητα της ελληνικής κυβέρνησης και τη συμμετοχή των Ενόπλων Δυνάμεων και των Σωμάτων Ασφαλείας.
Τακτική διγλωσσίας
Δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ το άρτι ψηφισθέν νομοσχέδιο του υπουργείου Υγείας με τίτλο «Μεταρρυθμίσεις στην ιατρικώς υποβοηθούμενη αναπαραγωγή και άλλες επείγουσες ρυθμίσεις» (ν. 4958/2022, Α΄ 142) και δεν μπορώ να μη σχολιάσω δύο αδιαμφησβήτητα γεγονότα. Πρώτα και κύρια, ότι οι διατάξεις που εισήχθησαν στον νομικό πολιτισμό μας είναι εξαιρετικά καινοτόμες και βαθιά προοδευτικές. Δεύτερον, η ανερμάτιστη και όλως προβληματική αντιπολιτευτική στάση του ΣΥΡΙΖΑ που ψήφισε «παρών» επί της αρχής του νομοσχεδίου για να γίνει ο ντόρος και να γραφτούν δυο-τρία άρθρα για «την αντίθεση του ΣΥΡΙΖΑ στο νομοσχέδιο Πλεύρη» και ακολούθως επί των άρθρων ψήφισαν «ναι» σε 20 από τις συνολικά 34 ρυθμίσεις. Το πού βγάζει και σε τι αποσκοπεί αυτή η τακτική διγλωσσίας, μόνον οι φωστήρες της Κουμουνδούρου γνωρίζουν.
«Τι μπρόκολα, τι λάχανα»
Στις 30.12.2014 στην εκπομπή «Κοινωνία Ωρα Mega», ο Πάνος Σκουρλέτης επιδιδόταν σε μία μάλλον ανιαρή πολιτική αναμέτρηση με τη Λιάνα Κανέλλη (απόσπασμα διαθέσιμο στο YouTube από το κανάλι της «Αυγής»). Μιλούσε ακατάπαυστα ο ένας πάνω στον άλλον για το ποιος είναι πιο αριστερός και ποιος εν τέλει δικαιούται να κρατάει το «αριστερόμετρο». Σε κάποιο σημείο της «συζήτησης», ο Πάνος Σκουρλέτης εκστομίζει την περιβόητη φράση «τι μπρόκολα, τι λάχανα».
Η φράση ανήκει στον Χαρίλαο Φλωράκη. Οι απόψεις, ωστόσο, για ποιο λόγο την είπε, διίστανται. Η μία εκδοχή υποστηρίζει ότι ειπώθηκε για να χαρακτηρίσει τη φιλελευθεροποίηση της Χούντας με το περιβόητο πείραμα Μαρκεζίνη. Η άλλη εκδοχή είναι ότι ειπώθηκε το πρωί της 24.7.1974, μόλις ο Φλωράκης ενημερώθηκε ότι ο Καραμανλής ορκίζεται πρωθυπουργός για να μεταβεί η χώρα ομαλά στη Δημοκρατία. Ο γράφων κλίνει προς την πρώτη εκδοχή, παρά το γεγονός ότι έχει επικρατήσει η δεύτερη (βλ. σχετικά άρθρο του Νίκου Αλιβιζάτου στην «Καθημερινή», Δημοκρατία ετών 48, 24.7.2022).
Ανεξάρτητα, ωστόσο, από την αμφιλεγόμενη φράση του Φλωράκη, υπάρχει μια άλλη φράση που δεν επιδέχεται αμφισβητήσεως, προερχόμενη και αυτή από τα –τότε– αριστερά του πολιτικού φάσματος. Την 20.7.1974, ημέρα της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο, ο Ανδρέας Παπανδρέου, ως αρχηγός του Πανελλήνιου Απελευθερωτικού Κινήματος (ΠΑΚ), εξέδωσε μια ανακοίνωση για να προετοιμάσει τους οπαδούς του για τις επικείμενες εξελίξεις. «Ο αγώνας πρέπει να συνεχιστεί με όλα τα μέσα», δήλωσε, «όποιο και αν είναι το νέο προσωπείο, όποια και αν είναι η νέα ΝΑΤΟϊκή φρουρά που θα εγκαταστήσει στην Αθήνα η Ουάσιγκτον για να επιφέρει την εκτόνωση της αγανάκτησης του ελληνικού λαού».
Η δήλωση Παπανδρέου ήταν ενδεικτική ότι το τσουνάμι του λαϊκισμού είχε αρχίσει να φουσκώνει, με την Αριστερά να αντιλαμβάνεται ότι αυτός είναι ο μόνος τρόπος να καταλάβει την εξουσία. Χαϊδεύοντας αυτιά και κρύβοντας τα προβλήματα κάτω από χαλάκι. Τα 48 έτη που ακολούθησαν από εκείνες τις δηλώσεις το απέδειξαν περίτρανα.
