Η «θεατρική παράσταση» που σκηνοθέτησε ο Βλαντιμίρ Πούτιν, στο Κρεμλίνο και την Κόκκινη Πλατεία, για να επισημοποιηθεί η παράνομη προσάρτηση των περιοχών της Ουκρανίας (Λουγκάνσκ, Ντονέσκ, Ζαπορίζια και Χερσώνα) στη Ρωσική Ομοσπονδία, ενώ δεν παράγει νόμιμα διεθνοπολιτικά αποτελέσματα, αποτελεί –αν όχι ένα «τετελεσμένο»– τουλάχιστον ένα νέο απατηλό δεδομένο που θα επηρεάσει τις εξελίξεις στο μέλλον.
Με τον ίδιο προφανώς τρόπο με τον οποίο η προσάρτηση της Κριμαίας –και όχι μόνο– απέδειξε ότι τέτοιες… προσωρινές καταστάσεις εξελίσσονται σε μόνιμες όταν στις διεθνείς σχέσεις επικρατούν τα «αιώνια συμφέροντα» και όχι το δίκαιο. Βέβαια, η πλειοψηφική αντίθεση της διεθνούς κοινότητας προς τη Ρωσία ενισχύει τη θέση της κυβέρνησης της Ουκρανίας, η οποία διά στόματος του προέδρου της χώρας Βολοντίμιρ Ζελένσκι διακήρυξε ότι «η εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας θα αποκατασταθεί πλήρως».
Ομως, για να συμβεί αυτό και να συνεχιστεί η στήριξη των δυτικών δημοκρατιών στον δίκαιο αγώνα του ουκρανικού λαού είναι αναγκαία η διατήρηση του αξιόμαχου των ενόπλων δυνάμεων της Ουκρανίας.
Η συνέχιση και η επαύξηση της στρατιωτικής βοήθειας προς την Ουκρανία πρέπει να συνδεθεί άμεσα με τη μακροοικονομική ενίσχυση της χώρας και τη σοβαρή προετοιμασία για τη διαμόρφωση ενός διεθνούς σχεδίου ανοικοδόμησης – ανασυγκρότησής της. Το κόστος αυτό, σύμφωνα με μετριοπαθείς υπολογισμούς, εκτιμάται υπό τις σημερινές συνθήκες στο τεράστιο ποσό του ενός τρισ. δολαρίων.
Τα τελευταία γεγονότα οδηγούν στο προσωρινό συμπέρασμα ότι εάν διαμορφωθούν, λόγω της πιθανής στρατιωτικής υποχώρησης της Ρωσίας, συνθήκες διαπραγμάτευσης για τον τερματισμό του πολέμου, η διαπραγμάτευση αυτή θα διεξαχθεί πάνω σε μια νέα βάση. Τούτο σημαίνει ότι η Ρωσία είναι πιθανόν να επιδιώξει τρεις εκδοχές λύσεων οι οποίες συνοψίζονται ως εξής:
1 Θα επιμείνει να παραμείνουν στη Ρωσική Ομοσπονδία οι «προσαρτημένες» περιοχές, παρέχοντας ανεφάρμοστες υποσχέσεις εγγυήσεων.
2 Θα συμφωνήσει να ενταχθούν στην Ουκρανία ως αυτοδιοικούμενες – αυτόνομες περιοχές με τη δημιουργία «νεκρής ζώνης» μεταξύ της Ρωσίας και της ΝΑΤΟϊκής Ευρώπης και
3 Θα επιδιώξει να δημιουργηθεί ένα ιδιότυπο «κρατικό μόρφωμα», το οποίο όμως στο μέλλον θα αποτελεί αιτία συγκρούσεων και πηγή αποσταθεροποίησης για την ευρύτερη περιοχή.
Οι εξελίξεις στον πόλεμο της Ρωσίας εναντίον της Ουκρανίας, όποιες κι αν είναι αυτές, δεν πρέπει να συσκοτίζουν τη νέα γεωπολιτική πραγματικότητα η οποία τείνει να δημιουργηθεί. Η Ρωσία ουσιαστικά επιδιώκει να αφαιρέσει από τις ΗΠΑ τη δυνατότητα να παρεμβαίνουν στις ευρωπαϊκές υποθέσεις και η Κίνα στοχεύει να αποκλείσει τις ΗΠΑ από την ενεργητική ανάμειξή τους στις εξελίξεις στην Ασία.
Το νέο γεωπολιτικό τοπίο θα κριθεί κυρίως από την ικανότητα της Δύσης να αντιμετωπίσει τις συνέπειες της ενεργειακής κρίσης, ενώ ταυτόχρονα θα συνεχίσει να χαρακτηρίζεται από την πραγματικότητα ότι η Ουκρανία και η Ρωσία, ζώντας δίπλα η μία στην άλλη, δεν μπορούν και δεν πρέπει να αρνηθούν αυτήν τη «γεωγραφική καταδίκη τους».
Ομως, μια ειρηνική εξέλιξη προϋποθέτει και συνεπάγεται ταυτόχρονα την ανάγκη διαμόρφωσης σε νέα βάση των σχέσεων της «κυριαρχικής πεντάδας» του πλανήτη μας, δηλαδή των σχέσεων μεταξύ ΗΠΑ, Ευρώπης, Κίνας, Ρωσίας και Ινδίας.
* Ο Γιάννης Γ. Ζαφειρόπουλος έχει εκδώσει το έργο «Ρωσία – Σοβιετική Ενωση – Κοινοπολιτεία: Η γέννηση και ο θάνατος μιας αυτοκρατορίας».
