Από την περασμένη Τετάρτη έχει ανοίξει ο δρόμος για να αποκτήσει η Ε.Ε. για πρώτη φορά στην ιστορία της το δικό της ένστολο σώμα ασφαλείας, καθώς ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής, γνωστός και ως Frontex, ξεκίνησε τη διαδικασία πρόσληψης μονίμων συνοριοφυλάκων. Πλέον δεν θα στηρίζεται στην καλή πίστη των κρατών-μελών για την προστασία των εξωτερικών συνόρων της Ευρωπαϊκής Ενωσης και συγχρόνως επεκτείνει τις ευθύνες και τις αρμοδιότητές του.
Ο επικεφαλής του Frontex Φαμπρίς Λεζερί μιλάει στην «Κ» και εξηγεί πώς ο οργανισμός στο νέο νομοθετικό πλαίσιο της Ε.Ε. αποκτά μεγαλύτερες αρμοδιότητες και μόνιμο προσωπικό, βοηθώντας την Ελλάδα και άλλα κράτη-μέλη, όχι μόνο στην αντιμετώπιση των μεταναστευτικών ροών, αλλά και στην προστασία των συνόρων της χώρας από κινδύνους, όπως λαθρεμπόριο και παράνομες δραστηριότητες.
Συγχρόνως κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για την ανάγκη αλλαγής των διαδικασιών ασύλου στη χώρα μας και τονίζει ότι πρέπει να θεσπιστεί «γρήγορη και δίκαιη» επεξεργασία των αιτημάτων, καθώς, όπως επισημαίνει, η καθυστέρηση στην επεξεργασία τους δεν επιτρέπει την επιστροφή των παράνομων μεταναστών από την Ελλάδα στην Τουρκία.
«Η διαδικασία ασύλου πρέπει να επιταχυνθεί» και οι συνθήκες στα κέντρα φιλοξενίας πρέπει να βελτιωθούν, τονίζει ο ίδιος. «Η ελληνική κυβέρνηση έκανε βήματα και πήρε αποφάσεις να βελτιώσει τη διαδικασία ασύλου», μας λέει, αναφερόμενος στις πρόσφατες εξελίξεις όσον αφορά το μεταναστευτικό, αλλά επιμένει ότι αν οι αποφάσεις δεν λαμβάνονται γρήγορα όσον αφορά τα αιτήματα ασύλου, τότε δεν μπορούν να γίνουν και οι αντίστοιχες επιστροφές στην Τουρκία. «Αν μειωθούν οι καθυστερήσεις στην επεξεργασία των αιτήσεων ασύλου, οι συνθήκες διαβίωσης στα κέντρα φιλοξενίας θα βελτιωθούν, θα γίνουν πιο ασφαλείς», αναφέρει. Ο ίδιος τονίζει ότι ο Frontex μπορεί να βοηθήσει την Ελλάδα στην υλοποίηση της συμφωνίας Ε.Ε. – Τουρκίας και να συμβάλει στις επιστροφές των παράνομων μεταναστών στην Τουρκία. Τα νούμερα εξαιτίας των καθυστερήσεων στην επεξεργασία των αιτημάτων ασύλου είναι αποκαρδιωτικά. Από το 2016, που ξεκίνησε η συμφωνία, 2.000 άνθρωποι έχουν επιστραφεί από την Ελλάδα στην Τουρκία, ενώ το 2019 το νούμερο αυτό ήταν μόλις 170. «Αν η Ελλάδα αυτή τη στιγμή δέχεται 200-300 άτομα ημερησίως και σε ένα έτος έχουμε καταφέρει να επιστρέψουμε λιγότερους από αυτούς που έρχονται σε μία μέρα, τότε καταλαβαίνετε το μέγεθος του προβλήματος», λέει χαρακτηριστικά.
Από το 2021 θα υπάρχουν 700 μόνιμοι συνοριοφύλακες οι οποίοι θα μπορούν να αποσταλούν στα εξωτερικά σύνορα της Ε.Ε. που αντιμετωπίζουν πιέσεις, ενώ μέχρι το 2024 αναμένεται να έχουν φτάσει τις 10.000. Πέρα από τους συνοριακούς ελέγχους σε θάλασσα, στεριά και αέρα, θα επιστρέφουν όσους δεν έχουν δικαίωμα διαμονής στην Ε.Ε., θα συλλέγουν και θα μοιράζονται πληροφορίες για τη δραστηριότητα στα σύνορα της Ενωσης και θα καταπολεμούν το διασυνοριακό έγκλημα, συμπεριλαμβανομένων της παράνομης διακίνησης ανθρώπων, των παράνομων εγγράφων και της τρομοκρατίας. «Οι περισσότεροι θα παραμένουν στο πόστο που θα τους ανατεθεί για δύο με τέσσερα έτη», λέει ο κ. Λεζερί, κάτι που αλλάζει τα έως τώρα δεδομένα και βελτιώνει την αποτελεσματικότητα της δουλειάς τους, καθώς σήμερα οι συνοριοφύλακες του Frontex παραμένουν μόνο δύο με τρεις μήνες στο ίδιο πόστο, πολύ μικρό χρονικό διάστημα για να προσφέρουν πραγματικά τις υπηρεσίες τους.
Εθελοντικές επιστροφές
Στην περίπτωση των επιστροφών, που απασχολεί ιδιαίτερα τη χώρα μας, σύμφωνα με τη νέα νομοθεσία που θα αφορά τις αρμοδιότητες του Frontex, αυτές επεκτείνονται και πλέον θα μπορεί να παρέχεται βοήθεια και στις εθελοντικές επιστροφές. Αυτό που ξεκαθαρίζει ο οργανισμός είναι ότι μπορεί να βοηθήσει μόνο στη λογιστική πλευρά των επιστροφών, δηλαδή στην απόκτηση ταξιδιωτικών εγγράφων κ.λπ. Η απόφαση για το ποιος θα επιστρέφει βρίσκεται αποκλειστικά στα χέρια των κρατών-μελών.
Ρωτάμε τον κ. Λεζερί κατά πόσον έχει διαπιστώσει ότι η Τουρκία χρησιμοποιεί τις μεταναστευτικές ροές για να πιέσει πολιτικά την Ευρώπη, όπως ισχυρίζεται και η ελληνική κυβέρνηση. Η αύξηση αυτή στα ελληνικά νησιά είναι συνέπεια της αύξησης που παρατηρείται στις αφίξεις στην Τουρκία, μας εξηγεί. Πολλοί από αυτούς είναι Αφγανοί που ζούσαν στο Ιράν, και εξαιτίας της οικονομικής κρίσης που έχει χτυπήσει τη συγκεκριμένη χώρα, πολλοί μεταναστεύουν στην Τουρκία με τελικό προορισμό της Ευρώπη, προσθέτει.
Ωστόσο, για τον ίδιο η Ευρωπαϊκή Ενωση δεν βρίσκεται σε κρίση όσον αφορά το μεταναστευτικό. «Κρίση είχαμε το 2015 όταν 800.000 άνθρωποι διέσχισαν παρανόμως τα ελληνικά σύνορα», λέει και επισημαίνει ότι τώρα έχουμε ανησυχίες για τις άσχημες συνθήκες στα κέντρα φιλοξενίας, για τη διάρκεια επεξεργασίας των αιτήσεων ασύλου, «αλλά δεν υπάρχει κρίση στα εξωτερικά σύνορα της Ευρωπαϊκής Ενωσης».
Υπογραμμίζει όμως πως «πρέπει να είμαστε έτοιμοι για το γεγονός ότι μια κρίση μπορεί να συμβεί ξανά, οι συνθήκες για τη δημιουργία της δεν έχουν εξαφανιστεί από την Ε.Ε.», καθώς ακόμα υπάρχει έντονη μεταναστευτική πίεση για μια σειρά από λόγους, οικονομικούς, αλλά και εξαιτίας του πολέμου στη Συρία, τη στιγμή μάλιστα που η δημογραφική δυναμική της Ε.Ε. δεν είναι αυξητική. Για όσους θα επιθυμούσαν να γίνουν μέρος της νέας ευρωπαϊκής συνοριοφυλακής, πρέπει να στείλουν τις αιτήσεις τους μέχρι τις 16 Δεκεμβρίου με βασική προϋπόθεση να έχουν εμπειρία σε σώματα ασφαλείας.
