Αβεβαιότητα και ανησυχία για την υγεία και την οικονομία, αλλά και μπόλικη καχυποψία για τις πραγματικές αιτίες και τις προεκτάσεις της επιδημίας καταγράφει η δημοσκόπηση της Pulse για την «Καθημερινή». Αναλυτικότερα, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο νέος κορωνοϊός είναι μία σοβαρή απειλή για τη δημόσια υγεία. Το 84% δηλώνει «σίγουρα ναι» και «μάλλον ναι».
Η απειλή διακρίνεται ευκρινέστερα από τις μεγαλύτερες ηλικίες και τους περισσότερο μορφωμένους. Κατ’ επέκταση το 76% θεωρεί ότι τα οικονομικά μέτρα και η όποια ζημία στην οικονομία ήταν «σίγουρα αναγκαία» ή «μάλλον αναγκαία».
Διαπιστώνουμε βέβαια εδώ μια σχετική πόλωση, αφού η αναγκαιότητα των μέτρων υποστηρίζεται από το 90% των ψηφοφόρων της Ν.Δ., αλλά μόνο από το 62% των ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ.
Η ανησυχία είναι διάχυτη. Το 32% ανησυχεί περισσότερο για την οικονομική κατάσταση, το 23% για την υγεία και το 42% και για τα δύο εξίσου. Όλο αυτό το υπόστρωμα φόβου και ανησυχίας για το μέλλον έχει πλέον μια πιο έντονη οικονομική διάσταση γι’ αυτό οι πολίτες, παρά το γεγονός ότι δεν αμφισβητούν την αναγκαιότητα των μέτρων, δεν επιθυμούν την επανάληψή τους σε περίπτωση δεύτερου κύματος της επιδημίας το φθινόπωρο. Το lockdown έπληξε την ελληνική κοινωνία τόσο οικονομικά όσο και ψυχολογικά, με αποτέλεσμα σήμερα την επανάληψη οριζόντιων μέτρων περιορισμού σε όλους σε περίπτωση δεύτερου κύματος να την υποστηρίζει μόλις το 21%. Το 65% επιθυμεί μόνο μέτρα περιορισμού κατά περίπτωση, ενώ το 10% δηλώνει ότι το κράτος πρέπει να περιοριστεί μόνο σε συστάσεις και ότι οι ίδιοι οι πολίτες πρέπει να αναλάβουν την ευθύνη της τήρησης αυτών των συστάσεων.
Η καχυποψία
Ερχόμαστε τώρα στο κεφάλαιο της καχυποψίας και των θεωριών συνωμοσίας που πάντοτε ευδοκιμούν στο εύκρατο ελληνικό κλίμα – αν και σε αυτή την περίπτωση παρατηρούμε μια παγκόσμια «επιδημία» παραπληροφόρησης αντίστοιχη με την πανδημία του κορωνοϊού. Ενα βασικό συμπέρασμα είναι ότι όσο χαμηλότερη είναι η μόρφωση και όσο χειρότερη είναι η οικονομική κατάσταση τόσο αυξάνεται η αντίσταση στην αποδοχή της επίσημης ερμηνείας για την προέλευση του κορωνοϊού (ότι δημιουργήθηκε τυχαία στη φύση). Μοιάζει σαν οι οικονομικά λιγότερο ευνοημένοι (λόγω και των λιγότερων μορφωτικών εφοδίων τους) να εντάσσουν και τον κορωνοϊό στην ήδη υπάρχουσα απορριπτική στάση τους απέναντι στις επίσημες δομές στις οποίες αποδίδουν ευθύνη για τη δική τους κατάσταση.
Από εκεί και πέρα, ένας στους τρεις πιστεύει ότι ο κορωνοϊός χρησιμοποιείται αδικαιολόγητα για τον εκφοβισμό της κοινής γνώμης (33%), για την επιβολή αναγκαστικού εμβολιασμού (33%) καθώς και ότι χρησιμοποιείται αδικαιολόγητα εις βάρος των προσωπικών δεδομένων των πολιτών (35%). Το ποσοστό αυτό είναι υψηλό, αλλά μειοψηφικό.
Η αβεβαιότητα
Ωστόσο, ίσως έχει σημασία να σταθούμε στις απαντήσεις «μάλλον ναι, μάλλον όχι», δηλαδή στο πεδίο της αβεβαιότητας. Το πεδίο της αβεβαιότητας αγγίζει το 50%, δηλαδή οι μισοί Ελληνες νομίζουν το ένα ή το άλλο χωρίς όμως να είναι σίγουροι.
Δεν χρειάζεται να προσθέσουμε ότι ένα πεδίο αβεβαιότητας είναι πάντοτε εύφορο για κάθε λογής σπορά φημών και παραπληροφόρησης.
Για κάποιους η πραγματική συνωμοσία μπορεί να είναι η ίδια η καλλιέργεια της συνωμοσιολογίας. Πάντως, η θεωρία ότι το 5G προκαλεί την αποδυνάμωση του ανοσοποιητικού συστήματος με αποτέλεσμα να αναπτύσσεται ευπάθεια στον κορωνοϊό δεν έχει «περπατήσει» στην Ελλάδα. Μόλις το 10% αποδίδει εγκυρότητα σε αυτή την εκδοχή, ίσως γιατί το 5G δεν έχει φτάσει ακόμα στη χώρα μας…
Συνωμοσία, ατύχημα ή προϊόν της φύσης;
Η παραδοσιακή ελληνική καχυποψία επικρατεί καταλυτικά όταν το ερώτημα επικεντρώνεται στην προέλευση του νέου κορωνοϊού: Δημιουργήθηκε τυχαία στη φύση ή είναι ένα ανθρώπινο δημιούργημα; Μόνο το 37% (περίπου 1 στους 3) πιστεύει την επίσημη εκδοχή που υποστηρίζουν οι περισσότεροι επιστήμονες και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) ότι ο ιός δημιουργήθηκε τυχαία στη φύση. Το 52% πιστεύει ότι είναι ανθρώπινο δημιούργημα.
Η ομάδα αυτή χωρίζεται σε δύο υποκατηγορίες. Η πρώτη υποκατηγορία (30%) πιστεύει ότι ο ιός δημιουργήθηκε για κάποιο σκοπό και ότι ο σκοπός αυτός μπορεί να είναι η διενέργεια ενός πειράματος (μάλλον για τον έλεγχο πληθυσμών) που τώρα βρίσκεται σε εξέλιξη σε παγκόσμια κλίμακα. Η δεύτερη υποκατηγορία (22%) πιστεύει ότι ο ιός δημιουργήθηκε κατά λάθος, ίσως έπειτα από ένα ατύχημα σε εργαστήριο.
Αξίζει να υπενθυμίσουμε ότι ο πρόεδρος Τραμπ έχει υποστηρίξει ότι ο ιός είναι ανθρώπινο δημιούργημα με σκοπό την πρόκληση πλήγματος στις ΗΠΑ, ενώ έχουν δημοσιευθεί εικασίες για πιθανό ατύχημα σε βιολογικό εργαστήριο στη Γουχάν. Μόνο το 11% των Ελλήνων δηλώνει «δεν γνωρίζω/δεν απαντώ», μια απάντηση που μπορεί να μοιάζει ταπεινή, αλλά υποδηλώνει πλήρη δυσπιστία απέναντι σε όλες τις ερμηνείες που έχουν δοθεί μέχρι σήμερα.
