Τα πολιτικά ήθη στη Γαλλία είναι συχνά για γερά νεύρα. Ήδη στις 10 το πρωί και ενώ η είδηση είχε μόλις αρχίσει να κάνει το γύρο του κόσμου, μεταφέρονταν στο Μέγαρο Ματινιόν, την πρωθυπουργική κατοικία, οι κούτες μετακόμισης.
Ο γάλλος πρόεδρος Μακρόν αποχαιρέτισε με θερμά λόγια τον απερχόμενο πρωθυπουργό Εντουάρ Φιλίπ. Μόλις δυο ώρες αργότερα άρχισε να κυκλοφορεί το όνομα του διαδόχου: τον πρωθυπουργικό θώκο αναλαμβάνει ο Ζαν Καστέξ, ένας υψηλόβαθμος αξιωματούχος, με μεγάλη εμπειρία στη δημόσια διοίκηση, αλλά χωρίς να είναι ιδιαίτερα γνωστός στο ευρύ γαλλικό κοινό.
Μια ματιά στη λίστα των πρωθυπουργών από την απαρχή της 5ης Γαλλικής Δημοκρατίας δείχνει ότι η θητεία πολλών δεν ξεπέρασε καν τον ένα χρόνο. Είναι από τους πρώτους που καλούνται να τα μαζέψουν μόλις κάτι πάει στραβά. Ο Εντουάρ Φιλίπ άντεξε παραπάνω: τρία χρόνια. Έκανε όμως και καλή δουλειά, στηρίζοντας τον πρόεδρο Μακρόν με τον οποίο λέγεται ότι είχαν μια πολύ καλή σχέση και συνεργασία. Η κυβέρνησή απέδειξε καλές πολιτικές αντοχές τόσο στις οδομαχίες με τα Κίτρινα Γιλέκα όσο και στις αέναες απεργιακές κινητοποιήσεις κατά της συνταξιοδοτικής μεταρρύθμισης.
Ο Φιλίπ ήταν πιο δημοφιλής
Οι πρωθυπουργοί στη Γαλλία δεν ενεργούν αυτόνομα, αλλά λειτουργούν περισσότερο ως εντολοδόχοι του εκάστοτε προέδρου. Το γεγονός ότι ο Φιλίπ ήταν πιο δημοφιλής από τον ίδιο τον πρόεδρο προφανώς και δεν άρεσε στο Μέγαρο των Ηλυσίων. Πρόσφατα και στον απόηχο της πανδημίας η δημοτικότητα του απερχόμενου πρωθυπουργού βρισκόταν στο 58% ενώ του Μακρόν ήταν κατά περίπου 20 μονάδες χαμηλότερη.
Εντούτοις το κίνητρο της αποπομπής δεν ήταν ο φθόνος. Εδώ και εβδομάδες καλλιεργούνταν μια έντονη φημολογία που ήθελε τον πρόεδρο Μακρόν να αναζητά ένα καινούριο πολιτικό ξεκίνημα εντός του καλοκαιριού. Σε αυτό το πλαίσιο αποπέμπεται συνήθως η εκάστοτε κυβέρνηση στο σύνολό της, προκειμένου το νέο υπουργικό και τα νέα πρόσωπα να σηματοδοτήσουν την επιδιωκόμενη αλλαγή πλεύσης.
Το αποτέλεσμα των δημοτικών εκλογών του περασμένου Σαββατοκύριακου επέδρασε μάλλον καταλυτικά προς αυτή την κατεύθυνση. Το «πράσινο κύμα» σάρωσε τις κάλπες και προφανώς επέσπευσε τις ήδη ειλημμένες αποφάσεις.
Μια από τα ίδια;
Η επιλογή του Ζαν Καστέξ προκάλεσε βέβαια καταρχήν έκπληξη. Έγινε γνωστός στο ευρύ κοινό μόλις πριν από μερικές εβδομάδες ως υπεύθυνος της σταδιακής χαλάρωσης των περιοριστικών μέτρων που έφερε η πανδημία. Ο 55χρονος θεωρείται ένας δευτεροκλασάτος πολιτικός αξιωματούχος. Είχε υπηρετήσει μεταξύ άλλων στη γενική γραμματεία της Προεδρίας της Δημοκρατίας επί εποχής Σαρκοζί από το 2010 μέχρι τέλος το 2012.
Ένας άνθρωπος της δεξιάς πτέρυγας λοιπόν έρχεται να διαδεχθεί έναν συντηρητικό πρωθυπουργό που κατά γενική ομολογία έκανε καλή δουλειά. Ο Καστέξ δεν διακρίνεται για τις κοινωνικές και περιβαλλοντικές του ευαισθησίες. Πολιτικοί αναλυτές στο Παρίσι αντέδρασαν με απογοήτευση στην είδηση γράφοντας χαρακτηριστικά στο twitter: «Μια από τα ίδια – ένα αίσθημα Déja-vue”. Ο νέος πρωθυπουργός δεν είναι σίγουρα εκείνος που θα φέρει τη ρήξη με τα τελευταία τρία χρόνια της διακυβέρνησης.
Έτσι ο Εμανουέλ Μακρόν «προσπέρασε» απλά την υπουργό Άμυνας Φλοράνς Παρλί, η οποία ως γυναίκα αλλά και σοσιαλίστρια μπορούσε να δώσει όντως το έναυσμα για την πολυπόθητη πολιτική αλλαγή. «Εκτός» όμως και ο έμπειρος υπουργός Εξωτερικών Ζαν-Ιβ Λε Ντριάν, ο οποίος θα μπορούσε να φέρει επίσης μια στροφή προς τα αριστερά.
Αντ’ αυτού ο πρόεδρος επέλεξε έναν πολιτικά άχρωμο αξιωματούχο ο οποίος -απουσία προσωπικού προφίλ- αναλαμβάνει απλώς να φέρει σε πέρας τον σχεδιασμό του προέδρου. Και αυτό ει δυνατόν αθόρυβα, χωρίς να του κλέβει την παράσταση όπως έκανε ο προκάτοχός του.
Με γνώμονα τις εκλογές
Μετά την ύφεση που έφερε ο κορωνοϊός η οικονομική ανόρθωση της Γαλλίας θα είναι κάθε άλλο παρά εύκολη. Ο δε πρόεδρος έχει χάσει πολύ έδαφος σε πολλά και διαφορετικά μέτωπα: η ανεργία αυξάνει, οι επενδύσεις και οι οικονομικές επιδόσεις υποχωρούν. Ο Μακρόν ξεκινά από το μηδέν και έχει στη διάθεσή του μόλις δυο χρόνια μέχρι τις επόμενες εκλογές του 2022.
Βασικό του μέλημα είναι να εξέλθει η χώρα από τη φάση της πανδημίας με όσο το δυνατόν λιγότερες απώλειες. Στα ζητήματα που εκκρεμούν συγκαταλέγεται η μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού που διακόπηκε λόγω της πανδημίας. Θα γίνει παρά ταύτα, ωστόσο σε πολύ ηπιότερη μορφή. Το τελευταίο που θέλει σε αυτή τη φάση ο Μακρόν είναι να δυσαρεστήσει περαιτέρω τους ψηφοφόρους. Παράλληλα θα πρέπει να λύσει τη δύσκολη εξίσωση ικανοποίησης των υψηλών απαιτήσεων των Γάλλων ως προς τις κοινωνικές παροχές και παράλληλης συγκράτησης του καλπάζοντος δημοσίου χρέους. Και επιπλέον θα πρέπει να βρει απάντηση στον πρόσφατο εκλογικό θρίαμβο των Πρασίνων και να δρομολογήσει την ενεργειακή στροφή και τη μετάλλαξη της Γαλλίας σε μια οικολογικά βιώσιμη χώρα με περισσότερες δημόσιες συγκοινωνίες. Όλα αυτά σε δυο χρόνια. Αλλά με νέο πρωθυπουργό.
DW: Μπάρμπαρα Βέζελ- Επιμέλεια: Κώστας Συμεωνίδης
