Τα δημοψηφίσματα έχουν συνδεθεί και στη χώρα μας με ιστορικές αλλά και τρικυμιώδεις στιγμές της ιστορικής μας διαδρομής.
Στην πρόσφατη ιστορία μας συνδέθηκαν με τη μεγάλη στιγμή κατάργησης της βασιλείας και επιλογής της Αβασίλευτης Δημοκρατίας, στις 8 Δεκεμβρίου 1974. Έκτοτε, ο θεσμός παρέμενε «εν υπνώσει» για να τον θυμηθεί η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ εκείνον τον εφιαλτικό Ιούλιο του 2015 αλλά και για να τον δυσφημίσει.
“Γιατί το δημοψήφισμα της 5ης Ιουλίου 2015 δεν έγινε για να εκφραστούν οι πολίτες, αλλά για να καλύψει η τότε κυβέρνηση την ταπεινωτική – όπως παραδέχθηκαν και οι ίδιοι -συνθηκολόγηση με τους δανειστές. Έχει δε καταγραφεί ως το αποκορύφωμα μιας ανεύθυνης και τυχοδιωκτικής πολιτικής, μιας πολιτικής «αυταπατών», όπως αναγκάστηκε να παραδεχθεί ο ίδιος ο Αλέξης Τσίπρας, που έφτασε στο χείλος του γκρεμού, μια ανάσα από την έξοδό της από την ευρωπαϊκή οικογένεια” γράφει σήμερα στο “Καρφί” ο Λευτέρης Κανάς.
Έχει μείνει, άλλωστε, στη συλλογική μνήμη, όχι για τους χορούς και τα πανηγύρια στην πλατεία Συντάγματος, αλλά για τις κλειστές τράπεζες και την ανενδοίαστη περιφρόνηση της λαϊκής θέλησης από τους τότε κυβερνητικούς εταίρους.
Πριν καν κλείσουν οι κάλπες, ο Αλέξης Τσίπρας φρόντισε να ξεκαθαρίσει ότι το βροντερό ΟΧΙ του ελληνικού λαού θα γινόταν ΝΑΙ ενώπιον των ευρωπαίων εταίρων.
Η μεγαλοπρεπής κωλοτούμπα ολοκληρώθηκε μια εβδομάδα μετά, σε εκείνη την αξέχαστη 17ωρη διαπραγμάτευση, όπου ο Αλέξης Τσίπρας αποδέχθηκε όλες τις απαιτήσεις των δανειστών, ακόμη και εκείνες που αρνούνταν η κυβέρνηση Σαμαρά, δηλαδή την περαιτέρω περικοπή των συντάξεων και την εκχώρηση της δημόσιας περιουσίας μέσω του υπερταμείου.
Ήταν το τρίτο και «αχρείαστο», όπως είπαν πολλοί, τρίτο μνημόνιο.
ΕΙΧΕ ΔΕΧΘΕΙ
Η φενάκη της δήθεν ελεύθερης έκφρασης του λαού, που θα επιδρούσε καταλυτικά στις εξελίξεις, αποδεικνύεται από τα ίδια τα γεγονότα.
Στις 22 Ιουνίου 2015. η ελληνική κυβέρνηση είχε ήδη υποχωρήσει στις απαιτήσεις των δανειστών. Την ίδια στιγμή, κυβερνητικά στελέχη ξόρκιζαν την ιδέα του δημοψηφίσματος.
Η εμπλοκή που παρουσιάστηκε δύο μέρες μετά εξαιτίας της διαπραγματευτικής σκλήρυνσης των εταίρων – δανειστών μας αποδείχθηκε πρόφαση προκειμένου να επιχειρηθεί «ηρωική έξοδος» δια του δημοψηφίσματος. Αποδείχθηκε, άλλωστε, στην πορεία ότι η σκλήρυνση αυτή αποτελούσε διαπραγματευτικό ελιγμό, καθώς, σύμφωνα με επιστολή τού τότε προέδρου της Κομισιόν Ζαν – Κλοντ Γιούνκερ, οι εταίροι μας ήταν ανοιχτοί σε βελτιώσεις.
Πολλοί, μάλιστα, γνώστες των πραγμάτων υποστηρίζουν ότι. αν δεν μεσολαβούσε το δημοψήφισμα, θα ήταν δυνατή η επίτευξη μιας καλύτερης συμφωνίας, αφού, όπως τα είχαν καταφέρει οι τότε κυβερνώντες, ήταν αδύνατη η αποφυγή τρίτου μνημονίου.
ΤΟ ΕΡΩΤΗΜΑ
Είναι αμφίβολο αν ακόμη και σήμερα μπορούν οι τότε εμπνευστές του να ερμηνεύσουν το νόημα του ερωτήματος επί του οποίου κλήθηκαν να τοποθετηθούν οι πολίτες στο δημοψήφισμα της 5ης Ιουλίου 2015.
Καλούνταν να πουν ΝΑΙ ή ΟΧΙ στο περιεχόμενο μιας συμφωνίας, που δεν είχε γίνει δημόσια γνωστή, αλλά και στην ουσία δεν υπήρχε σε ολοκληρωμένη μορφή, αφού η διαπραγμάτευση δεν είχε ολοκληρωθεί.
Εύλογα από την πλευρά τους οι εταίροι μας εξέλαβαν την προκήρυξη του δημοψηφίσματος ως πρόταση εξόδου από την Ευρωζώνη, ειδικά, μάλιστα, από τη στιγμή που η κυβέρνηση και ο τότε πρωθυπουργός τάχθηκαν ανοιχτά υπέρ του ΟΧΙ, διεξάγοντας έντονη εκστρατεία με σκληρές επιθέσεις εναντίον του ευρωπαϊκού οικοδομήματος.
Το γιατί τώρα οι πολίτες με δεδομένη τη συνθηκολόγηση της κυβέρνησης με κλειστές τις τράπεζες και τις εξευτελιστικές ουρές στα ΑΤΜ ψήφισαν με το εμφαντικό 6ι. 31% ΟΧΙ έναντι 38,69% του ΝΑΙ. είναι κάτι για το οποίο έχουν διατυπωθεί διάφορες ερμηνείες. Επικρατούσα εκτίμηση ήταν πως οι πολίτες εκτόνωσαν τη συσσωρευμένη οργή τους για τις δραματικές επιπτώσεις στη ζωή τους από την εφαρμογή των μνημονίων.
Για τα οποία «χρέωναν» τα κόμματα που κυβέρνησαν, ως υπαίτια για τη χρεοκοπία της χώρας. Γι’ αυτό και αγνόησαν τις τοποθετήσεις των κομμάτων της αντιπολίτευσης, αλλά και τις εκκλήσεις υπέρ του ΝΑΙ από όλους τους τότε εν ζωή πρώην πρωθυπουργούς. Μέχρι και ο Κώστας Καραμανλής είχε «σπάσει τη σιωπή» του. υπογραμμίζοντας ότι εκ των πραγμάτων το ΟΧΙ θα εκλαμβάνονταν από τους Ευρωπαίους εταίρους μας ως σήμα ρήξης και εξόδου.
Φάνηκε, άλλωστε, και από τη σχετική συζήτηση στη Βουλή, όπου με βάση το Σύνταγμα εγκρίθηκε η διεξαγωγή του δημοψηφίσματος μόνο από τους δύο κυβερνητικούς εταίρους, με τη συνεπικουρία βουλευτών της «Χρυσής Αυγής».
Η Νέα Δημοκρατία, το τότε ΠΑΣΟΚ και το ΠΟΤΑΜΙ ήταν εναντίον, ενώ το ΚΚΕ περιχαρακώθηκε στη δική του συνολική άρνηση για τον ευρωπαϊκό προσανατολισμό της χώρας. Ένα από τα παράδοξα της όλης διαδικασίας ήταν ο εξαιρετικά σύντομος χρόνος μιας μόλις εβδομάδας προεκλογικής εκστρατείας.
Γϊ αυτό και έγκριτοι συνταγματολόγοι, όπως ο Νίκος Αλιβιζάτος, έθεσαν και ζήτημα συνταγματικότητας, ενώ δύο πολίτες προσέφυγαν στο Συμβούλιο της Επικράτειας. Το τελευταίο, όμως, απέρριψε τις προσφυγές για τυπικούς λόγους, αφού έκρινε εαυτό αναρμόδιο.
Η ΚΩΛΟΤΟΥΜΠΑ
Ο Γιάνης Βαρουφάκης, υπουργός Οικονομικών την επίμαχη περίοδο, περιγράφει γλαφυρά στο ογκώδες βιβλίο του αυτοβιογραφικού χαρακτήρα το «θέατρο παραλόγου» που επικρατούσε στο Μέγαρο Μαξίμου εκείνο το βράδυ μετά την αποσαφήνιση του αποτελέσματος.
Αντί πανηγυρισμών επικρατούσε κατήφεια. Διατυπώνει, μάλιστα, τη γνώμη ότι η ηγεσία και προσωπικά ο Αλέξης Τσίπρας δεν ανέμενε μια τόσο ευρεία επικράτηση του ΟΧΙ, θα προτιμούσε δε ένα οριακό αποτέλεσμα που θα τον διευκόλυνε στην οπισθοχώρησή του. Έτσι κι αλλιώς, όμως, δεν είχε άλλη επιλογή, καθώς, μάλιστα, το αίτημά του για παράταση του προγράμματος είχε απορριφθεί «μετ’ επαίνων» από τους εταίρους, με αποτέλεσμα τη διακοπή της παροχής ρευστότητας στις ελληνικές τράπεζες και το κλείσιμό τους.
Έτσι, το ίδιο βράδυ, σε μήνυμά του ξεκαθάρισε ότι το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος δεν άλλαζε τον ευρωπαϊκό προσανατολισμό της χώρας και έκανε κάλεσμα ενότητας, ενημερώνοντας τους πολίτες ότι μετά από αίτημά του θα συγκαλούνταν συμβούλιο πολιτικών αρχηγών υπό τον τότε Πρόεδρο της Δημοκρατίας Προκοπή Παυλόπουλο.
Ήταν το πρώτο σήμα «άτακτης υποχώρησης» που θα ολοκληρωνόταν την επομένη με την επί της ουσίας αποπομπή του υπουργού Οικονομικών, που είχε εξελιχθεί σε «κόκκινο πανί» για τους δανειστές.
Από το συμβούλιο πολιτικών αρχηγών εκπέμφθηκε το μήνυμα που περίμεναν οι εταίροι. « Η πρόσφατη ετυμηγορία του ελληνικού λαού δεν συνιστά εντολή ρήξης, αλλά εντολή συνέχισης και ενίσχυσης της προσπάθειας για την επίτευξη μιας κοινωνικώς δίκαιης και οικονομικώς βιώσιμης συμφωνίας».
Το μήνυμα ελήφθη πρώτα από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, που αποφάσισε τη συνέχιση του προγράμματος παροχής έκτακτης ρευστότητας στις ελληνικές τράπεζες.
Ο κύκλος ολοκληρώθηκε με το αποτέλεσμα της 17ωρης διαπραγμάτευσης τα χαράματα της 13ης Ιουλίου με το ΝΑΙ σε όλα από τον Αλέξη Τσίπρα.
(Λευτέρης Κανάς- Πηγή: Εφημερίδα ΚΑΡΦΙ)
