Δεν μπορεί κανείς να μην αναγνωρίσει τον ιδιαίτερο ρόλο των ηγετών του προοδευτικού κόσμου κατά τις περιόδους που η Αριστερά έγραψε ιστορία και προσέφερε υπηρεσίες στον τόπο, η συμβολή τους είναι αδιαμφισβήτητη» είπε χθες (Θέμα FM) ο πρώην υπουργός Χρήστος Σπίρτζης.
«Δεν μπαίνει θέμα συζήτησης και δεν μπαίνει θέμα συζήτησης και για την τρέχουσα συγκυρία όπου ο Αλέξης Τσίπρας ηγείται του ΣΥΡΙΖΑ. Ας ερωτηθούν και όσοι ψηφίζουν ΣΥΡΙΖΑ για τον ρόλο του προέδρου μας. Ολα τα άλλα περιττεύουν» συμπλήρωσε. Αυτή η διαμάχη δεν θα τελειώσει ποτέ. Αν ο Ευκλείδης Τσακαλώτος άναψε εκ νέου φωτιές με τη συνέντευξή του στο «Βήμα της Κυριακής» και την πάγια θέση του πως «το αρχηγικό κόμμα έχει περάσει στα αζήτητα της Ιστορίας», ήταν η σειρά των προεδρικών να απαντήσουν. Του Σπίρτζη προηγήθηκε ο Παύλος Πολάκης (της ίδιας εσωκομματικής ομάδας) με έμμεσα βέλη κατά του πρώην υπουργού Οικονομικών.
Η αλήθεια όμως, λένε οι γνώστες του παρασκηνίου, είναι μία: πως ο Τσακαλώτος τείνει να λάβει τη μορφή εσωτερικού πόλου στον ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία. Και δεν διατυπώνει απλώς συχνά έναν άλλο λόγο – που κομψά οι δύο πλευρές αποδίδουν σε επιμέρους διαφωνίες που στην κουλτούρα της Αριστεράς υπάρχουν -, αλλά θέτει ένα ακόμη πιο κύριο ζήτημα: πως ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ όχι μόνο δεν μπορεί να υποκαταστήσει την συλλογική λειτουργία του κόμματος, αλλά μπορεί να κάνει και λάθη. «Προφανώς σε επιμέρους θέματα υπάρχουν διαφορετικές οπτικές, αλλά αυτό πιστεύω ότι θα έπρεπε να είναι αναμενόμενο. Ποτέ δύο άνθρωποι δεν μπορούν να συμφωνούν σε όλα τα θέματα» είπε ο Τσακαλώτος στην τελευταία παρέμβασή του. Γύρω του πάντως σήμερα συσπειρώνονται όσες δυνάμεις δεν θέλουν ένα θολό ευρύ σχήμα με έναν αρχηγό και καθόλου λειτουργία στα όργανα. Τα απανωτά του «χτυπήματα» σε κυβέρνηση αλλά και με μηνύματα στο εσωτερικό από το καλοκαίρι και μετά ξεδιπλώνουν μια έννοια πλατφόρμας για το προσεχές μέλλον του κόμματος και ο Τσακαλώτος έχει και σαφή άποψη, και αμετακίνητη.
Αν ο ΣΥΡΙΖΑ είναι κόμμα εν κινήσει, θα πρέπει να λάβουμε υπόψη πως κανονικά οι πλατφόρμες θα έπρεπε να ήταν το ζητούμενο – θα έλεγαν οι φίλιες στον Ευκλείδη δυνάμεις. Το κόμμα πρέπει να εκπέμπει ένα στίγμα. Δεν χωρούν διαφοροποιήσεις εντός πολέμου με την κυβέρνηση – θα έλεγαν οι αντίπαλοί του.
Οι «προεδρικοί»…
Κάτι που συχνά λένε οι προεδρικοί του ΣΥΡΙΖΑ μεταξύ τους είναι πως οι 53 και λοιπές δυνάμεις είναι πιο οργανωμένοι στις κινήσεις τους εσωτερικά. Και είναι λογικό θα έλεγε κάποιος, αφού οι προεδρικοί δεν είναι ενιαία τάση. Μια συμπαγής και θορυβώδης ομάδα εδώ είναι των Νίκου Παππά – Χρήστου Σπίρτζη – Ρένας Δούρου – Παύλου Πολάκη και μιας μερίδας βουλευτών που συσπειρώνουν γύρω τους, εσχάτως μιλάνε με τον Μεϊκόπουλο. Μια σταθερή συμμαχία που έχουν είναι με το πιο εξωστρεφές κομμάτι των πασοκογενών της Προοδευτικής Συμμαχίας και κυρίως όχι με εκείνο που κάποτε εγγραφόταν στις εκσυγχρονιστικές δυνάμεις αλλά στις πιο παπανδρεϊκές – παρότι ο Σπίρτζης για όσους θυμούνται είχε στηρίξει τον Κώστα Σημίτη το 1996. Η τάση αυτή θέλει άνοιγμα, διεύρυνση. Μάλιστα, αυτό επιζητά να αποτυπωθεί με καλή ποσόστωση και στα συλλογικά όργανα. Κοινώς ο νέος διευρυμένος ΣΥΡΙΖΑ με τους συμμάχους του να λάβει αντίστοιχα χαρακτηριστικά και στη λειτουργία του. Εδώ καταγράφονται επίσης προεδρικοί όπως ο Γιώργος Τσίπρας ή η Ζανέτ Τσίπρα ενώ η εν λόγω τάση των προεδρικών έχει δυνάμεις σε όλα τα όργανα (ΠΣ, ΚΕ, ΠΓ). Οι έτεροι προεδρικοί είναι της τάσης του Δημήτρη Τζανακόπουλου. Εδώ συναντά κανείς τον Νάσο Ηλιόπουλο και άλλους, ενώ σταθερή είναι η διαφορετική θέση από εκείνη του Νίκου Παππά και της ομάδας του. Με τις αλλαγές στο κόμμα πάντως η εν λόγω τάση – που μιλάει πια και με τους 53 – κρατάει μια κυρίαρχη θέση στο κόμμα αφού ο μεν Τζανακόπουλος είναι γραμματέας της ΚΕ και ο Νάσος Ηλιόπουλος εκπρόσωπος Τύπου. Η δική τους σκέψη για τη διεύρυνση έχει πολλές προϋποθέσεις και δεν τάσσονται με ένα πλατύ και χωρίς αρχές άνοιγμα. Η δε, θέση του Τζανακόπουλου, πως ο ΣΥΡΙΖΑ είναι κόμμα κοινωνικού μετασχηματισμού και όχι κανονικής εναλλαγής, άναψε φυτίλι σε εσωτερικούς του αντιπάλους, που είδαν στην εν λόγω διατύπωση τη μη ιεράρχηση της νέας συριζαϊκής εκλογικής πλειοψηφίας που θα τους κάνει πάλι κυβέρνηση.
Οι «αντισιασιακοί»…
Σε στάση αναμονής, αλλά και επί ποδός πολέμου. Η τάση των 53 και οι νέοι τους σύμμαχοι έχουν δείξει πως ξέρουν να χτυπούν αν χρειαστεί, υπερασπίζοντας όπως λένε την «αριστερή ψυχή» του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία. Πολλά βέβαια εδώ εξαρτώνται από τη στάση του άτυπου αρχηγού τους Ευκλείδη Τσακαλώτου που κατά διαστήματα, όπως φαίνεται, κάνει αισθητές τις πλευρές της πλατφόρμας τους. Πολλοί εκ των 53 είναι επιφορτισμένοι σε τομείς της αντιπολίτευσης (π.χ. ο Ανδρέας Ξανθός που διεκδικεί πια πρωταγωνιστικό ρόλο στην τάση ή ο Θόδωρος Δρίτσας). Αυτό δεν εμποδίζει και τις συνεννοήσεις και τα άτυπα αχτίφ όπου και σχεδιάζουν τις προσεκτικές κινήσεις του που συχνά έχουν τη μορφή κειμένων στον ιστότοπο commonality. Η έγνοια για ένα συλλογικό κόμμα μακριά από περονικές ηγεσίες, η συχνή κριτική σε μέρες της διακυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ και σε πεδία όπως οι τηλεοπτικές άδειες, τους έχουν φέρει σε μετωπική με στελέχη όπως ο Νίκος Παππάς ή ο Παύλος Πολάκης. Η ήπια γραμμή τους σε εθνικά θέματα τούς έχει επίσης θέσει απέναντι από δυνάμεις του «πατριωτικού ΠΑΣΟΚ» που σήμερα συναντάμε σε μέρος της Προοδευτικής Συμμαχίας. Οι δίαυλοί τους, με την Πρωτοβουλία Γέφυρα (Μπίστης, Βαλντέν, Αντώνης Λιάκος κ.ά.) αλλά και μέρος παλιών προεδρικών (Βίτσας) ή και οι συνομιλίες τους με την παλιά φρουρά (Δραγασάκης) ή η σταθερή σχέση τους με την τρόικα των πολύπειρων Βούτση – Φίλη – Σκουρλέτη τούς έχουν βγάλει από ένα στενό κάδρο φράξιας και τους έχουν καταστήσει πόλο εσωτερικό και αντίβαρο σε αρχηγισμούς. Πάντως οι πληροφορίες λένε πως το επόμενο διάστημα δεν θα δούμε χτύπημα. Η χθεσινή δε κοινή ανακοίνωση των Τσακαλώτου – Αχτσιόγλου κατά του σχεδίου προϋπολογισμού της κυβέρνησης («Οι ανεδαφικές και υπεραισιόδοξες προβλέψεις της κυβέρνησης, σε σχέση με τα πραγματικά δεδομένα και αποτελέσματα της πολιτικής της, θα οδηγήσουν με μαθηματική ακρίβεια σε επώδυνες αναθεωρήσεις εις βάρος της κοινωνίας», ανέφεραν εδώ) είχε έναν ενωτικό χαρακτήρα. Παρεμπιπτόντως η τομεάρχης Οικονομικών δεν εγγράφεται πια στην επιρροή του συντονιστή Οικονομικού Κύκλου και πρώην υπουργού Οικονομικών.
Οι ουδέτεροι
Αν ήμασταν στον ψυχρό πόλεμο θα λέγαμε πως εγγράφονται στο Κίνημα των Αδεσμεύτων. Κινούνται στις παρυφές τάσεων ή του προέδρου αλλά δεν καταγράφονται στον εσωτερικό συσχετισμό. Θα είναι όμως η κρίσιμη ύλη για τις μάχες του προσεχούς μέλλοντος ενώ πολλοί εξ αυτών είχαν και κυβερνητική πείρα, πράγμα που δεν περνάει απαρατήρητο. Ο Γιάννης Μουζάλας, ο Γιώργος Κατρούγκαλος, ο Νίκος Γ. Ξυδάκης, ο Τρύφωνας Αλεξιάδης, η Σία Αναγνωστοπούλου (που πάντως έχει άριστες σχέσεις με τους 53 και με την Πρωτοβουλία Γέφυρα), ο Δημήτρης Μάρδας, είναι ορισμένες μόνον από αυτές τις περιπτώσεις. Αλλά και ο ευρωβουλευτής Στέλιος Κούλογλου και μια μεγάλη ομάδα της ΚΟ του κόμματος (Χάρης Μαμουλάκης, Μίλτος Χατζηγιαννάκης, Γιώργος Βαρεμένος κ.λπ.) επίσης δεν καταγράφονται σε τάσεις ενώ συχνά πολλοί εξ αυτών έχουν άποψη για τη στρατηγική του κόμματος. Κρίσιμος ενδιάμεσος θεωρείται ο Δημήτρης Βίτσας που ναι μεν ανήκει σε τάση (Εφη Καλαμαρά, Κώστας Πουλάκης κ.λπ.) αλλά μιλάει καλά και με τους 53 και με τους προεδρικούς. Πάντα έχει αξία να σημειώσουμε πως επίσης ορισμένοι εκ της παλιάς φρουράς, δεν εγγράφονται με τη στενή έννοια σε τάσεις αλλά παίζουν ρόλο στα εσωκομματικά. Ο Γιώργος Σταθάκης, ο Γιάννης Δραγασάκης, ο Αριστείδης Μπαλτάς είναι τρεις εξ αυτών, ενώ ακόμη και ο Αλέκος Φλαμπουράρης που ανήκει παραδοσιακά στους στενούς συνομιλητές του Αλέξη Τσίπρα, διατηρεί μια αυτόνομη στάση. Οι παραπάνω δεν έχουν ενιαίο βηματισμό. Προσέρχονται στο εσωτερικό με την πείρα τους και θα αποτελέσουν κρίσιμη μεταβλητή ενόψει συνεδρίου.
του Δημήτρη Μανιάτη από Τα Νέα
