«Ο (ομοσπονδιακός πρόεδρος Φρανκ-Βάλτερ) Σταϊνμάιερ είναι ακόμη στη θέση του», έγραφε ειρωνικά η γερμανική αριστερή εφημερίδα Tageszeitung, μία ημέρα μετά τη σαρωτική αστυνομική επιχείρηση για την εξάρθρωση της τρομοκρατικής οργάνωσης «Πολίτες του Ράιχ», η οποία ονειρευόταν πραξικοπήματα, επαναστάσεις, παλινόρθωση του Ράιχ και μετατροπή της Γερμανίας σε πριγκιπάτο.
Δεν είναι δύσκολο να γελάσει κανείς με μια ντουζίνα συνταξιούχους και τις …πραξικοπηματικές φαντασιώσεις τους, ειδικά σε μια χώρα με εμπεδωμένο το κράτος δικαίου και τη δημοκρατία, όπως είναι η Γερμανία. Η ίδια χώρα ωστόσο έχει και ένα βεβαρημένο παρελθόν κι ας το ξορκίζει ακόμη, σχεδόν μαζοχιστικά. Δεν έχει λοιπόν την πολυτέλεια να απορρίπτει αβασάνιστα ως άκακες γραφικότητες τους επαναστατικούς ιδεασμούς του οποιουδήποτε – ειδικά όταν αυτός έχει συγκεντρώσει τόσα όπλα…
«Ένα πραξικόπημα μπορεί να είναι απίθανο, αλλά είναι ρεαλιστικό να συμπεράνει κανείς ότι υπήρχε πραγματικός κίνδυνος για ανθρώπινες ζωές. Θα υπήρχαν σίγουρα νεκροί», δήλωσε στην εφημερίδα Die Zeit ο ειδικός σε θέματα ακροδεξιάς, Μίρο Ντίτριχ. Κι εκεί βρίσκεται η ουσία της απειλής. Πριν από δύο χρόνια, ο πλανήτης παρακολουθούσε σε ζωντανή μετάδοση τον εξαγριωμένο όχλο να εισβάλλει στο Καπιτώλιο των ΗΠΑ. Ποιος θα το φανταζόταν;
Η φαντασία ωστόσο των απανταχού συνωμοσιολόγων είναι ιδιαίτερα ζωντανή. Στους «Πολίτες του Ράιχ» στεγάζονται ακροδεξιοί, νεοναζί, αντισημίτες, ρεβιζιονιστές, αρνητές της πανδημίας του κορονοϊού, θαυμαστές της μοναρχίας, της θεωρίας QAnon και του προέδρου της Ρωσίας Βλαντίμιρ Πούτιν. Το κίνημα δεν αναγνωρίζει την Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας ως κυρίαρχο κράτος, αλλά μόνο ως οικονομική οντότητα, μία Ανώνυμη Εταιρία, η οποία στήθηκε από τους Συμμάχους μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και παραμένει υπό την κατοχή τους. Η χώρα πρέπει, με άλλα λόγια, να επιστρέψει στο Σύνταγμα της Βαϊμάρης, το οποίο υποτίθεται ότι παραμένει σε ισχύ και στα σύνορα του 1932 ή του 1871. Ούτε εδώ βέβαια λείπουν οι εσωτερικές διαφωνίες, με κάποια μέλη να απορρίπτουν ως παράνομο το Σύνταγμα της Βαϊμάρης και να ομνύουν στην αυτοκρατορία και στον …Κάιζερ.
Γραφικότητες…
Σύμφωνα με την Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Προστασίας του Συντάγματος (BfV), η οποία παρακολουθεί την οργάνωση από το 2016, τα μέλη της φθάνουν τις 21.000. Από αυτά, τα περισσότερα είναι άνδρες, 50-70 ετών, οικονομικά και κοινωνικά περιθωριοποιημένοι, αρκετοί σε πνευματική σύγχυση, όπως περιγράφει το Ίδρυμα «Αμαντέου Αντόνιο» που έχει ασχοληθεί συστηματικά με το θέμα. Στην κατηγορία της γραφικότητας μπορεί να καταχωρίσει κανείς την έκδοση «επίσημων» εγγράφων, διαβατηρίων, αδειών οικοδομής ή διπλωμάτων οδήγησης, ίσως και την άρνηση κάποιων να πληρώσουν φόρους – «αφού το κράτος δεν έχει νομιμοποίηση». Το 2009, όταν οι ελβετικές αρχές αρνήθηκαν να δεχθούν την «άδεια οδήγησης» ενός από τους πιο αφοσιωμένους «Πολίτες», εκείνος προσέφυγε στο Ανώτατο Ομοσπονδιακό Δικαστήριο της Ελβετίας – ανεπιτυχώς. Σε βάρος ατόμων που απορρίπτουν τα έγγραφα του Ράιχ, έχουν εκδοθεί χιλιάδες «εντάλματα σύλληψης», στα οποία αναφέρεται ότι «όταν η κυβέρνηση του Ράιχ αποκατασταθεί, θα δικαστούν για εσχάτη προδοσία, η οποία τιμωρείται με θάνατο».
Η αρχική Προσωρινή Αυτοκρατορική Κυβέρνηση (KRR) ιδρύθηκε το 1985 από τον Βόλφγκανγκ Γκέρχαρντ Γκύντερ Έμπελ, ο οποίος όμως, παρόλες τις καταγγελίες, για αντιποίηση αρχής και απειλές, δεν έχει καταδικαστεί ποτέ, αφού τα δικαστήρια έκριναν όλες τις φορές ότι είναι άτομο…περιορισμένης ευθύνης.
Δεν ισχύει όμως το ίδιο για τον επίδοξο αρχηγό του γερμανικού πριγκιπάτου, Ερρίκο 13ο του Οίκου των Ρόις, ο οποίος κάποτε εμφανιζόταν ως μοντέρνος επιχειρηματίας, λάτρης των γρήγορων αυτοκινήτων και της καλής ζωής. Σύμφωνα με τις αρχές, ο πρίγκιπας, η οικογένεια του οποίου είχε φροντίσει εγκαίρως να αποστασιοποιηθεί από τη δράση του, ερχόταν σε επαφή με αριστοκράτες ευρωπαϊκών οίκων ζητώντας οικονομική ενίσχυση για τον… ευγενή στόχο του. Στις πρόσφατες έρευνες, η αστυνομία εντόπισε μεταξύ άλλων «ασυνήθιστα μεγάλο ποσό» και ράβδους χρυσού.
Στην ίδια επιχείρηση, η Ομοσπονδιακή Εισαγγελία βρήκε ακόμη τουλάχιστον 500 νόμιμες άδειες οπλοκατοχής μεταξύ των «Πολιτών του Ράιχ». Σε συνδυασμό με την στρατολόγηση εν ενεργεία και εν αποστρατεία στελεχών της Bundeswehr και με τη συγκέντρωση πάσης φύσεως όπλων σε διάφορα σημεία της χώρας, οι αρχές αξιολόγησαν το στοιχείο ως ιδιαίτερα επικίνδυνο. Διαβεβαίωσαν ωστόσο ότι καθ’ όλη τη διάρκεια των ερευνών διατηρούσαν τον απόλυτο έλεγχο της κατάστασης και ότι δεν υπήρξε ποτέ πραγματικός κίνδυνος εφαρμογής του σχεδίου περί ανατροπής της δημοκρατικής τάξης.
Βίαια περιστατικά
Το παρελθόν των «Πολιτών του Ράιχ» πάντως δεν είναι αναίμακτο. Το 2016 ένας από αυτούς άνοιξε πυρ εναντίον δύο αστυνομικών και το 2019 καταδικάστηκε για απόπειρα δολοφονίας σε φυλάκιση επτά ετών. Επίσης το 2016 άλλος ένας «Πολίτης» πυροβόλησε εναντίον μελών των ειδικών δυνάμεων της αστυνομίας της Βαυαρίας, οι οποίοι επιχειρούσαν να κατασχέσουν τα 31 πυροβόλα όπλα που είχε στην κατοχή του. Ένας αστυνομικός έχασε τη ζωή του και ο δράστης καταδικάστηκε σε ισόβια.
Η συγκέντρωση όπλων υπήρξε πάντα στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος της οργάνωσης. Σε τουλάχιστον 50 από τα 130 σημεία που ερευνήθηκαν την περασμένη Τετάρτη εντοπίστηκαν όπλα και πυρομαχικά. Όπως έγινε γνωστό, οργανώνονταν συστηματικά μαθήματα σκοποβολής για τα μέλη, ενώ υπήρχε οργανωμένος «στρατιωτικός βραχίονας», με απώτερο σκοπό τη δημιουργία του μελλοντικού στρατού του Ράιχ.
Για …αρχηγός ΓΕΕΘΑ προοριζόταν ο 69χρονος Ρούντιγκερ φον Π., πρώην αλεξιπτωτιστής και το υπουργείο Δικαιοσύνης είχε «κλειδώσει» για την πρώην ομοσπονδιακή βουλευτή της Εναλλακτικής για τη Γερμανία (AfD) και δικαστή Μπίργκιτ Μάλζακ-Βίνκεμαν, η οποία ήταν και αθλήτρια σκοποβολής. Η σκιώδης κυβέρνηση του πρίγκιπα Ερρίκου διέθετε ακόμη και γκουρμέ σεφ, τον Φρανκ Χέπνερ, έναν μάγειρα-σταρ της Γερμανίας, ο οποίος θα ήταν υπεύθυνος για τις καντίνες του στρατεύματος. Η 39χρονη Βιτάλια Μπ.,ρωσικής καταγωγής, ήταν η σύντροφος του πρίγκιπα Ερρίκου, αλλά εκτελούσε και χρέη «πρέσβη», καθώς είχε αναλάβει την επικοινωνία με τη Μόσχα. Ο ομοσπονδιακός εισαγγελέας επισήμανε πάντως ότι δεν υπάρχουν στοιχεία ότι η ρωσική πλευρά ανταποκρίθηκε. Όλοι έχουν συλληφθεί και προφυλακιστεί, ενώ αναμένονται και νέες προσαγωγές τις επόμενες ημέρες.
Άκακοι ή επικίνδυνοι;
Οι γερμανικές μυστικές υπηρεσίες δεν έπαψαν ποτέ να ασχολούνται με τη δράση της ακροδεξιάς και νεοναζιστικής σκηνής. Ο ίδιος ο καγκελάριος Όλαφ Σολτς στην πρώτη ομιλία του μετά την ανάληψη των καθηκόντων του, είχε κατονομάσει την ακροδεξιά ως τον πρώτο κίνδυνο για τη δημοκρατία στη χώρα. Προφανώς ήξερε τι έλεγε.
Η ακροδεξιά – έστω στην λαϊκιστική μορφή της – τα τελευταία χρόνια έχει εξασφαλίσει μόνιμη θέση στο Ομοσπονδιακό Κοινοβούλιο και σε σχεδόν όλα τα κρατιδιακά κοινοβούλια, με τις δημοσκοπήσεις να της δίνουν αυτή τη στιγμή ποσοστό 13-15%, όταν πριν από λίγα χρόνια θεωρείτο αδιανόητο να υπάρχει οτιδήποτε δεξιότερα της Χριστιανικής Ένωσης (CDU/CSU). Η ακροδεξιά έχει επανειλημμένα εντοπιστεί είτε στις ένοπλες δυνάμεις είτε στην αστυνομία – ακόμη και στις πιο επίλεκτες μονάδες.
Η πολιτική της μηδενικής ανοχής ισχύει, αλλά προφανώς δεν επαρκεί. Το 2020 η τότε υπουργός Άμυνας Άνεγκρετ Κραμπ-Καρενμπάουερ διέλυσε μια ολόκληρη ομάδα της επίλεκτης μονάδας KSK, η οποία χρησιμοποιούσε τον ναζιστικό χαιρετισμό και διασκέδαζε με τραγούδια που υμνούσαν τον Χίτλερ. Στην KSK υπηρετούσε και ο εν ενεργεία λοχίας που συνελήφθη τις προηγούμενες ημέρες με την ηγετική ομάδα των «Πολιτών του Ράιχ».
Η ακροδεξιά βρίσκεται στη Γερμανία σε αθλητικούς και σκοπευτικούς συλλόγους, στα κρατίδια της πρώην Ανατολικής Γερμανίας, όπου πολίτες θεωρούν ότι ο δρόμος που πήρε η Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας τους άφησε στο περιθώριο. Ο – έστω συγκαλυμμένος – αντισημιτισμός βρίσκεται σε έξαρση, το ίδιο και η ξενοφοβία, η οποία ενισχύθηκε την τελευταία δεκαετία και λόγω του προσφυγικού κύματος – για να μην αναφερθούμε στη συνωμοσιολογία που …απογειώθηκε την περίοδο της πανδημίας.
«Το κράτος είναι ισχυρό και απολύτως σε θέση να αντιμετωπίσει τους εχθρούς του», διακηρύσσει ο Όλαφ Σολτς. Όλοι θα συμφωνήσουν ωστόσο ότι δεν χρειάζεται να υλοποιηθούν τα σχέδια των τρομοκρατών, να γίνει ένοπλη εισβολή στην Bundestag, να απαχθούν πολιτικοί, να προκληθεί καθολικό μπλακ άουτ στη χώρα ή να ξεκινήσει λαϊκή εξέγερση και εμφύλιος για να μιλήσει κανείς για πραγματικό πρόβλημα. «Αρκούν» ενέργειες περιορισμένης κλίμακας, τις οποίες πολλοί θα ήταν πρόθυμοι να επιχειρήσουν. Άλλωστε από τα 21.000 μέλη των «Πολιτών του Ράιχ», τουλάχιστον τα 2.100 θεωρούνται από τις γερμανικές αρχές ως «διατεθειμένα να κάνουν χρήση βίας». Αντίστοιχα, το γεγονός ότι ο πρίγκιπας Ερρίκος δεν είχε πιθανότητες να γίνει αρχηγός του κράτους, δε σημαίνει και ότι τα σχέδιά του ήταν ακίνδυνα. Με κάποιο τρόπο, μια μειοψηφία πέρασε από τον σκεπτικισμό έναντι του κράτους στην απόφαση για την ανατροπή του.
«Όσοι έχουν διαφορετικές απόψεις και δεν θέλουν μια φιλελεύθερη, ανοιχτή, δημοκρατική Γερμανία, μιλούν πιο δυνατά από τους άλλους», επισήμανε ο ομοσπονδιακός πρόεδρος Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάιερ, σχολιάζοντας την υπόθεση, με εμφανή ανησυχία.
Αντέχει όμως η δημοκρατία να τους χωρά όλους, ακόμη και τους εχθρούς της; Αντέχει, με ισχυρότερο όπλο της το κράτος δικαίου. Ταυτόχρονα όμως η δημοκρατία δεν έχει την πολυτέλεια να είναι αφελής ή επαναπαυμένη. Και έχει πάντα ανάγκη την αντίσταση της υγιούς κοινωνίας.
