Δυο ακριβώς μήνες πριν, κατά τη διάρκεια του Οικονομικού Φόρουμ των Δελφών, ο Αλέξης Τσίπρας μιλούσε για «άμεση διαπραγμάτευση με την Αίγυπτο» για τη διαμόρφωση ΑΟΖ.
«Εστω και μερική οριοθέτηση;» τον ρώτησε η δημοσιογράφος. «Βεβαίως, τμηματικά θα πάμε» απάντησε εκείνος. Η ανακοίνωση του κόμματος, ωστόσο, λίγα εικοσιτετράωρα μετά τη συμφωνία Ελλάδας και Αίγυπτου για μερική οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών ήταν, από κάθε άποψη, επικριτική: «Η Ελλάδα οφείλει να αντιμετωπίσει τη σύναψη του παράνομου μνημονίου Τουρκίας – Σαράτζ στο πλαίσιο μιας ολοκληρωμένης εθνικής στρατηγικής» ανέφερε η Κουμουνδούρου. «και όχι συνάπτοντας μια συμφωνία άρον-άρον με την Αίγυπτο που δημιουργεί επικίνδυνα προηγούμενα για τις εθνικές μας θέσεις». Η ανακοίνωση αντανακλούσε τις απόψεις όλου του ΣΥΡΙΖΑ; Οχι. Με ένα έμμεσο «άδεια- σμα» χθες βράδυ, οι «53+» τάχθηκαν υπέρ της συμφωνίας.
Τι από όλα έχει περισσότερη βαρύτητα, οι δηλώσεις Τσίπρα στις αρχές του καλοκαιριού ή η επίσημη ανακοίνωση; Στην αξιωματική αντιπολίτευση τονίζουν πως το ένα δεν αποκλείει το άλλο, καθώς η «μερική οριοθέτηση» του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ άφηνε έξω από την εξίσωση το Καστελλόριζο.
Η κριτική στην τωρινή συμφωνία, που αναμένεται να έρθει το επόμενο χρονικό διάστημα προς ψήφιση στο Κοινοβούλιο, αφορά κυρίως την ελληνική αποδοχή μειωμένης επήρειας της Κρήτης και τη μερική οριοθέτηση της ΑΟΖ της Ρόδου. Και οι δύο επιλογές δημιουργούν προηγούμενο, κατεβάζοντας την επήρεια των νησιών από το δόγμα του 100%, που ισχύει από το 2005. Παράλληλα, στον ΣΥΡΙΖΑ επισημαίνουν πως η σημασία της συμφωνίας έχει να κάνει με τη συνολική στρατηγική που ακολουθεί η κυβέρνηση στα ελληνοτουρκικά, καθώς ο εκνευρισμός του Ταγίπ Ερντογάν με τη συμφωνία Ελλάδας – Αίγυπτου και οι δηλώσεις προς τη Γερμανία πως «δεν εμπιστεύεται την Ελλάδα» προεξοφλούν αυξημένη ένταση ανάμεσα στις δύο χώρες το επόμενο διάστημα.
Στην πραγματικότητα, βέβαια, παρά τις αρχικές επικρίσεις, οι δηλώσεις Τσίπρα τον Ιούνιο δείχνουν πως, αν ο ΣΥΡΙΖΑ βρισκόταν σήμερα στην εξουσία, κατά πάσα πιθανότητα θα προχωρούσε σε μια αντίστοιχη συμφωνία με την Αίγυπτο. Με αυτό το δεδομένο, υπάρχουν φωνές εντός του κόμματος που θεωρούν πως το τελευταίο διάστημα οι θέσεις στα εθνικά θέματα «στρίβουν δεξιά». Σε άρθρο τους (commonality, gr). οι «53+» απευθύνονται εμμέσως στην ηγεσία αλλά και στον πρώην υπουργό Εξωτερικών Νίκο Κοτζιά, που μίλησε για μια συμφωνία – «υποχώρηση». Μιλούν για «φίλους και φίλες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης» που «δανείζονται στο όνομα της αριστερής αντιπολίτευσης χλαμύδες, ακόντια και περικεφαλαίες που περίσσεψαν από την περίοδο των συλλαλητηρίων για το Μακεδονικό». Προειδοποιούν, μάλιστα, πως «παρόμοιες αντιδράσεις τις υποκινεί το ακροδεξιό μπλοκ του Σαμαρά, του Βελόπουλου και των θυλάκων της Χρυσής Αυγής», μιλώντας για μια «συμφωνία – πιλότο» για συνολική διευθέτηση. Για τους υπόλοιπους, όλα ανήκουν στη σφαίρα της realpolitik, που θέλει την αξιωματική αντιπολίτευση να κοντράρεται με την κυβέρνηση επί παντός επιστητού, ακόμα και στα εθνικά – κι αυτό αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα του αντιπολιτευτικού ύφους που έχουν επιλέξει στον ΣΥΡΙΖΑ το τελευταίο διάστημα. Οι ίδιοι, πάντως, αν τους ρωτήσει κανείς, θεωρούν τη στάση τους στα εθνικά ζητήματα όλο το προηγούμενο διάστημα πολύ πιο βοηθητική από αυτήν που κράτησε η ΝΔ ως αξιωματική αντιπολίτευση. Απαριθμούν τις φορές που ο ΣΥΡΙΖΑ έδειξε υποστηρικτική (ή, έστω, σιωπηλή) ανοχή στις κυβερνητικές επιλογές – όπως στην ψήφιση της αμυντικής συμφωνίας με το Ισραήλ. Μιλούν ιδίως για τη Συμφωνία των Πρεσπών, η οποία ωστόσο αποτελεί ειδική περίπτωση τόσο για τη ΝΔ όσο και για το Κίνημα Αλλαγής: τα δύο κόμματα κατηγόρησαν την τότε κυβέρνηση πως εργαλειοποίησε το Μακεδονικό μικροκομματικά στο εσωτερικό, με σκοπό να χτυπήσει τους πολιτικούς της αντιπάλους.
Η τελική στάση του ΣΥΡΙΖΑ στα εθνικά θα φανεί στην κοινοβουλευτική ψηφοφορία. Σε επίπεδο δηλώσεων, η Κουμουνδούρου τάχθηκε υπέρ της ελληνοϊταλικής συμφωνίας (η οποία επίσης δεν έχει φτάσει ακόμα στη Βουλή), ενώ στην υπόθεση της Αιγύπτου η κριτική που ασκήθηκε ήταν σαφώς μεγαλύτερη. Στην πράξη, λοιπόν, θα κριθεί αν κερδίζει ο ΣΥΡΙΖΑ του Ιουνίου ή ο ΣΥΡΙΖΑ του Αυγούστου με τη δήλωση των «53+» να λειτουργεί ως καμπανάκι: το πραγματικό πρόβλημα δεν είναι, άλλωστε, η ίδια η συμφωνία, αλλά οι αποφάσεις της Κουμουνδούρου που λαμβάνονται με γνώμονα το νέο κοινό στο οποίο απευθύνεται το κόμμα.
της Μυρτώς Λιαλιούτη από Τα Νέα
