Η Αλβανία ψηφίζει σήμερα στις βουλευτικές εκλογές που θεωρούνται ζωτικής σημασίας για τα όνειρα της χώρας να ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση, έπειτα από μια προεκλογική εκστρατεία που χαρακτηρίσθηκε από ύβρεις, κατηγορίες για διαφθορά και βίαια επεισόδια. Ο απερχόμενος σοσιαλιστής πρωθυπουργός Έντι Ράμα αντιμετωπίζει μια αντιπολίτευση τόσο ετερόκλιτη όσο και αποφασισμένη να τον ρίξει.
Υποψήφιοι με ποινικό μητρώο, προβληματικές διαδικασίες, ενδεχόμενη ακυβερνησία, ακραία πολιτική αντιπαράθεση, ένας 56χρονος γιατρός (οπαδός του Σοσιαλιστικού Κόμματος) νεκρός στο Ελμπασάν, «περίεργες» καραντίνες συνθέτουν το παζλ της κάλπης. Η έκβαση της αναμέτρησης, την οποία και η Αθήνα παρακολουθεί με προσοχή, μπορεί να αποδειχθεί κομβική τόσο για την εσωτερική σταθερότητα όσο και για τον μείζονα, όπως επιμένουν οι ελίτ της χώρας, στόχο που δεν είναι άλλος από την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Ευρωπαϊκή Ενωση (ΕΕ).
Η διεθνής κοινότητα παρακολουθεί από κοντά την ψηφοφορία αυτή, η οποία αποτελεί ένα τεστ της καλής λειτουργίας των εύθραυστων θεσμών της νεαρής αλβανικής δημοκρατίας.
Μετά το τέλος του κομμουνισμού σ’ αυτή τη φτωχή χώρα των Βαλκανίων στην αρχή των χρόνων του 1990, τα αποτελέσματα των εκλογών αμφισβητούνται συστηματικά από αυτούς που χάνουν, και προκαλούν κατηγορίες για νοθεία.
Πρόκειται για μια κατάσταση που έχει κάπως κουράσει τη στιγμή που η Αλβανία, η οποία υπέστη ήδη έναν καταστροφικό σεισμό στα τέλη του 2019, υφίσταται το μεγάλο οικονομικό και κοινωνικό κόστος της πανδημίας του κορωνοϊού.
Τυχόν αμφισβητήσεις του εκλογικού αποτελέσματος θα δημιουργήσουν πολιτική κρίση και θα πλήξουν την ενταξιακή πορεία της Αλβανίας προς την Ευρώπη. Εξάλλου, δεν πρέπει να λησμονείται ότι στον τρέχοντα πολιτικό κύκλο η αντιπολίτευση παραιτήθηκε από τις κοινοβουλευτικές της έδρες αμφισβητώντας το εκλογικό αποτέλεσμα και στη συνέχεια προέβη σε μποϊκοτάζ των αυτοδιοικητικών εκλογών.
«Το λιγότερο που θα μπορούσαν να κάνουν τα κόμματα είναι να βάλουν στην άκρη τις συγκρούσεις τους και να εργασθούν σοβαρά προς το συμφέρον όλων διότι είμαστε όλοι κουρασμένοι», λέει στο Γαλλικό Πρακτορείο η Αρισά Κράγια, μια 45χρονη εκπαιδευτικός.
Ο ιός επιδεινώνει τις οικονομικές δυσχέρειες της Αλβανίας, όπου ο μέσος μισθός είναι 420 ευρώ, ενώ η χώρα βρίσκεται αντιμέτωπη με μια μαζική μετανάστευση, ιδιαίτερα των νέων και των πιο μορφωμένων που μεταναστεύουν σε χώρες όπως η Γερμανία ή η Ιταλία.
Πάνε εξάλλου δύο χρόνια που η χώρα αυτή των 2,8 εκατομμυρίων κατοίκων βρίσκεται σε πολιτική κρίση και ένα μέρος της αντιπολίτευσης μποϊκοτάρει το κοινοβούλιο.
O Έντι Ράμα αυτοπαρουσιάζεται σαν καπετάνιος που αντιμετωπίζει την καταιγίδα και διεκδικεί μια τρίτη θητεία έναντι του κεντροδεξιού Δημοκρατικού Κόμματος που έχει συμμαχήσει με μια δεκαριά άλλα κόμματα.
Τον παραμονεύει το MSI, που έχει ιδρυθεί από τον πρόεδρο Ιλίρ Μέτα, έναν σφοδρό αντίπαλο του πρωθυπουργού, και υπήρξε συχνά ρυθμιστικός παράγων.
Οι Βρυξέλλες είπαν ναι στην έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων με τα Τίρανα χωρίς να ορίσουν ημερομηνία και όλοι οι υποψήφιοι για την πρωθυπουργία υπόσχονται να φέρουν σε πέρας τις απαραίτητες αλλαγές, αρχίζοντας από τη μεταρρύθμιση του δικαστικού συστήματος και τη μάχη εναντίον του οργανωμένου εγκλήματος.
Ο Έντι Ράμα κατηγορεί τους αντιπάλους του ότι έχουν ως μοναδικό πρόγραμμα και μοναδικό κοινό σημείο την ιδέα να «δώσουν μια τελική μάχη εναντίον του πρωθυπουργού».
Ο Ράμα ζητάει χρόνο για να τελειώσει τα προγράμματα υποδομών που εμποδίσθηκαν από την πανδημία, να συνεχίσει την ανοικοδόμηση των χιλιάδων κατοικιών που καταστράφηκαν από το σεισμό.
Ο 56χρονος Ράμα ποντάρει σε μια μαζική εκστρατεία εμβολιασμού, υποσχόμενος να εμβολιάσει μέχρι το τέλος Ιουνίου 500.000 Αλβανούς έναντι ενός ιού που έχει στοιχίσει τη ζωή σε περίπου 2.400 ανθρώπους.
Απέναντί του, η αντιπολίτευση υπόσχεται να δώσει ώθηση στην οικονομία υποστηρίζοντας τις μικρές επιχειρήσεις και κατηγορεί για όλα τον απερχόμενο πρωθυπουργό.
Ο Έντι Ράμα «χειραγώγησε τα αποτελέσματα των προηγούμενων εκλογών, έβαλε χέρι στην οικονομία μαζί με μια φούχτα ανθρώπων, ελέγχει όλες τις εξουσίες και εμποδίζει τις ευρωπαϊκές προπτικές της Αλβανίας», υπογραμμίζει ο Λουλζίμ Μπάσα, 46 ετών, επικεφαλής των Δημοκρατικών. «Η αποχώρησή του είναι η μοναδική λύση για να απελευθερωθεί η Αλβανία».
Ο ενδιαφερόμενος διαψεύδει τα πάντα και κατηγορεί τους αντιπάλους του ότι φοβούνται τη δικαστική μεταρρύθμιση που διεξάγει.
Η αλβανική πολιτική ζωή χαρακτηρίζεται συχνά από λεκτικές υπερβολές και εμπρηστική ρητορική.
Παρά τις εκκλήσεις των δυτικών πρεσβειών για αυτοσυγκράτηση, η προεκλογική εκστρατεία ήταν τεταμένη τις τελευταίες ημέρες, με το θάνατο ενός μέλους του Σοσιαλιστικού κόμματος σε ανταλλαγή πυρών με οπαδούς των Δημοκρατικών, με φόντο κατηγορίες για εξαγορά ψήφων.
Η καλή διεξαγωγή της εκλογικής διαδικασίας (…) συμβάλλει στη μέτρηση του βαθμού εθνικής πολιτικής ωριμότητας», προειδοποιεί ο Βιντσέντσο Ντελ Μόνακο, ο πρεσβευτής στα Τίρανα του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ), που θα αναπτύξει δεκάδες παρατηρητές για να επιβλέψουν την ψηφοφορία.
Για να περιορισθούν οι δυνατότητες να υπάρξει νοθεία και σύμφωνα με τις προσδοκίες των Δυτικών, ο εκλογικός κώδικας μεταρρυθμίσθηκε και για πρώτη φορά η ταυτότητα των ψηφοφόρων θα επιβεβαιώνεται με ηλεκτρονικά μέσα.
Μολονότι οι λίγες δημοσκοπήσεις δίνουν το προβάδιασμα στους Σοσιαλιστές, η έκβαση της ψηφοφορίας παραμένει αβέβαιη.
Βάσει των πρόσφατων αλλαγών σε εκλογικό κώδικα και Σύνταγμα, η θητεία της απερχόμενης κυβέρνησης – και της Βουλής – λήγει τον προσεχή Σεπτέμβριο. Ετσι, είναι ορατό το σενάριο επικράτησης της αντιπολίτευσης, αλλά μέχρι τον Σεπτέμβριο να κυβερνά ο κ. Ράμα. Αν, δε, συμβεί αυτό, προκύπτει ζήτημα επί ποιων θεμάτων νομιμοποιείται να νομοθετεί μια ηττημένη πλειοψηφία. Η επικράτηση του Σοσιαλιστικού Κόμματος θεωρείται το πιθανότερο σενάριο. Σε περίπτωση επικράτησης της αντιπολίτευσης όμως, ιδιαίτερα με μικρή διαφορά, ίσως απο-δειχθεί στοίχημα η ομαλή εναλλαγή τπην εξουσία.
Μπροστά στα επίπεδα της διαφθοράς και της ατιμωρησίας που παραμένουν υψηλά, πολλοί εναποθέτουν τις ελπίδες τους στους νέους, προσανατολισμένους στη δίωξη των καταχρήσεων, δικαστικούς θεσμούς μάλλον, παρά στην πολιτική τάξη.
«Θα ψηφίσω, όμως είμαι πεπεισμένη πως η αλλαγή σ’ αυτή τη χώρα θα έρθει από τη δικαιοσύνη, η οποία οφείλει να κλείσει το συντομότερο στη φυλακή τους διεφθαρμένους πολιτικούς και άλλους διεφθαρμένους αξιωμαοτύχους όποια κι αν είναι η πολιτική τους τοποθέτηση», λέει η Σονί Λούκα, 31 ετών, καθηγήτρια στα Τίρανα.
Σύμφωνα με την Κεντρική Εκλογική Επιτροπή, τα αποτελέσματα των κομμάτων θα δοθούν στη δημοσιότητα μέσα σε δύο ημέρες μετά την ψηφοφορία.
