Υπό το βλέμμα των νέων «Αδιάφθορων» πάνω σε αποφάσεις, εμπιστευτικά έγγραφα, οικονομικές και μη αναφορές και σε πληροφοριακά συστήματα θα λειτουργούν υπουργεία, υπηρεσίες και φορείς της δημόσιας διοίκησης, στην οποία η κυβέρνηση θέλει να εγκαταστήσει σύστημα εσωτερικού ελέγχου, επιδιώκοντας, μεταξύ άλλων, να ενισχύσει το μήνυμα-δέσμευση για αυξημένη λογοδοσία και μεγαλύτερη αποτελεσματικότατα.
Ο σχεδιασμός προβλέπει σε κάθε δομή «γραφεία» ελεγκτών που θα έχουν αυξημένες αρμοδιότητες (σε επίπεδο… διευθυντικό, για παράδειγμα, στο οργανόγραμμα των υπουργείων), ώστε, σύμφωνα με το κυβερνητικό σκεπτικό, να εντοπίζονται ενδείξεις ή και στοιχεία κακοδιαχείρισης, να διασφαλίζεται η εφαρμογή των νόμων και να προλαμβάνονται «σκοτεινά» στραβοπατήματα. Με άλλα λόγια, ετοιμάζονται ειδικές ομάδες ελέγχου με αυτονομία και ευελιξία για προγραμματισμένα και έκτακτα «σκαναρίσματα» στις κινήσεις του Δημοσίου κατά το γενικό μοντέλο της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας, αλλά και περίπου θυμίζοντας την αυτοτελή υπηρεσία Εσωτερικών Υποθέσεων (τους «Αδιάφθορους» δηλαδή) της ΕΛΑΣ.
Σύμφωνα με «Τα Νέα» τα κλιμάκια θα μπορούν να «μπαίνουν» παντού, σε αρχεία, χώρους και ψηφιακά συστήματα, με την προϋπόθεση ότι δεν εμπλέκονται διοικητικά ή επιχειρησιακά στον εκάστοτε φορέα, προκειμένου να κερδηθεί το «στοίχημα» της ανεξαρτησίας. Η αποφυγή της… σύγκρουσης συμφερόντων μένει, βεβαίως, να επιβεβαιωθεί στην πράξη κατά την εφαρμογή των νέων ρυθμίσεων, οι οποίες δρομολογούνται για ψήφιση την ερχόμενη εβδομάδα. Ηδη, πάντως, η ηγεσία του αρμόδιου υπουργείου Εσωτερικών μιλά για προσπάθειες «θωράκισης» της δημόσιας διοίκησης, «διασφάλισης του δημόσιου συμφέροντος» και γιο κινήσεις προληπτικού χαρακτήρα. Σύμφωνα με τον σχεδίασμά, θα πρέπει να προκύπτουν ετήσιες εκθέσεις, το αργότερο έως 31 Μαρτίου κάθε έτους, ως απολογισμός του προηγούμενου 12μήνου (όπως τις εκδίδουν και οι «Αδιάφθοροι» της ΕΛ.ΑΣ.) με συμπεράσματα σε πρόσημο «θετικό», «αρνητικό» ή με επιφύλαξη, για τα οποία θα ενημερώνονται απευθείας η Εθνική Αρχή Διαφάνειας, το Ελεγκτικό Συνέδριο και το υπουργείο Οικονομικών – η Διεύθυνση Δημοσιονομικών Ελέγχων για την ακρίβεια.
Δεδομένη θεωρείται και η υιοθέτηση ξεχωριστού κώδικα δεοντολογίας για τις ελεγκτικές επιτροπές, προκειμένου να καθορίζονται τα όρια καθηκόντων και οι ευθύνες τους, ενώ πέρα από το γεγονός ότι θα μπορούν να «τρυπώνουν» όπου κρίνουν αναγκαίο, ακόμα και σε συστήματα άλλου φορέα για πιο διευρυμένο έλεγχο, θα έχουν και δυνατότητα να καλέσουν σε… εξωτερικές ενισχύσεις. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχει πρόβλεψη για κινητοποίηση και ιδιωτών εμπειρογνωμόνων, είτε φυσικά είτε νομικά πρόσωπα, σε ειδικές περιπτώσεις κατά τις οποίες θα απαιτούνται εξειδικευμένες γνώσεις ή μεγαλύτερη εμπειρία. Αυτοί αναμένεται να συμμετέχουν εκτάκτως σε δραστηριότητες με συμβάσεις παροχής ανεξάρτητων υπηρεσιών.
Αυτό που επιδιώκει η κυβέρνηση είναι να εκπέμψει δύο μηνύματα τόσο προς τους πολίτες όσο και στους απασχολούμενους σε κάθε βαθμίδα του Δημοσίου. Πρώτον, ότι επιχειρεί να ενισχύσει τους μηχανισμούς ελέγχου και, δεύτερον, ότι θέλει να εστιάσει στην πρόληψη ή έστω στον έγκαιρο εντοπισμό ζητημάτων που απαιτούν άμεση διαχείριση. Στο πλαίσιο αυτό δεν θα είναι μόνο τα «μάτια» των ελεγκτικών μονάδων πάνω στις εξελίξεις, αλλά θα στρέφονται πάνα) και στη δική τους επάρκεια, στην αποτελεσματικότητα και στις τυχόν δυσλειτουργίες τα «ραντάρ» της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας και του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Το θέμα έχει ανοίξει ήδη μέτωπο αντιπαράθεσης ανάμεσα στην κυβέρνηση και την αξιωματική αντιπολίτευση, με την πρώτη πλευρά να επιμένει στο επιχείρημα του «εκσυγχρονισμού» της δημόσιας διοίκησης, την άλλη να κατηγορεί για «προσπάθειες κομματικοποίησής της» και με τη συνέχεια να αναμένεται πλέον στην Ολομέλεια της Βουλής.
